Б. Мағзұмов МӘтін лингвистикасы
Мазмұнды-фактуалды ақпарат
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Á. Ìà?ç?ìîâ Ì?ò³í ëèíãâèñòèêàñû
- Бұл бет үшін навигация:
- Мазмұндық-астарлы ақпарат
- Әңгімелеу
- Байланыс тізбекті
- Бөлшектік
- Дискурс
- Категория
| Мазмұнды-фактуалды ақпарат – фактілер мен оқиғаларды, олардың уақыты мен орнын, автордың ойын, сюжеттің дамуын көрсететін ақпарат;
Мазмұндық-концептуалды ақпарат – автордың қоғамдық өмір құбылыстарын өз бетінше саралауын, түсінуін, бағалауын оқырманға жеткізуінің көрінісі; Мазмұндық-астарлы ақпарат – тіл бірліктерінің ассоциативті және бағалаушы мағына тудыра алу қабілетіне қарай мазмұндық нақты ақпараттан алынатын жасырын ақпарат. Ақпараттылық – мәтінге тән негізгі категориялардың бірі. Әңгімелеу – тұтастық, байласымдық және мағыналық аяқталғандық, ақпарат беру категорияларына ие композициялық сөйлеу формаларының бірі. Байланыс жарыспалы – мұнда сөйлемдер бір-біріне іліктеспейді; Байланыс тізбекті – мұнда әр сөйлем келесі сөйлеммен іліктеседі. Байласымдылық – мәтінге тән негізгі категориялардың бірі, ол тұтастықпен бірігіп, автор интенциясы мен оқырман қабылдауын мейлінше жақындастыруға ықпал етеді. Бөлшектік – автор өзі баяндап отырған оқиға, құбылыстың жекелеген қырларына назар аударатын және оқырманның алған ақпары түсінуін жеңілдететін мәтін категориясы. Гипермәтінділік – бір мәтінді екінші бір мәтін арқылы ажуалау, кемсіту. Дискурс – (лат.discursum-әңгімелеу,сөйлеу үдерісі) кең мағынадағы тілдік іс-әрекет, тар мағынада – байласымды мәтін. Жағдаят – мәтіндегі оқиғаның орны мен уақыты және кейіпкерлер жөніндегі ақпар. Идея – (грек. idea-ұғым, түсінік) – тақырып пен мазмұн қатынасының нәтижесі. Инвенция – сөйлеуді тудыру. Интермәтіндік – мәтінге басқа шығармалардың мәдени кеңістігінің енуі. Категория – объективті болмыстың құбылыстары мен заттар аралығындағы қатынастар мен байланыстары, ортақ қасиеттері мен белгілері анықталған ұғым. Категориялар мәтіннің – ақпараттылық, концептуалдылық, байласымдық, тұтастық, аяқталғандық, модальдылық, коммуникативтілік, прагматикалық т.б. Кеңістік – мәтінге тән категориялардың бірі, ол баяндаудың нақтылығы мен шындығын қамтамасыз етеді, қатарлас нәрселердің орналасу тәртібін көрсетеді: жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|