Мұндай жағдайда рентабельділік нарықтық ахуалды талдау негізінде есептеу әдісімен белгіленеді. Біздің мысалда ол 10%-ға тең, оның мұндай деңгейі кәсіпорынның барлық шығындарын жауып, нақты бір пайда мөлшерін әкеледі.
Халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес өндірістен тыс шығындарды өзіндік құнның және өтеу сомасының құрамына қоспау керек.
Сонымен қатар бағалар деңгейіне өнімнің өзіндік құны мен бағасының құрамына қосылатын алымдар, салықтар және аударымдар әсер етеді. Олардың ішінде: ҚҚС, оның мөлшері 2001 жылдың шілде айына дейін өнімнің көтерме бағасының 20%-ын құраған, ал шілде айынан бастап 16%-ын, 2004 ж. — 15%-ын құрады. Мүлік салығы кәсіпорын мүлкінің орташа жылдық құнының 1%-ын құрайды, жер салығы -1 шаршы метр ауданға 35 теңгеден келеді.
Қазіргі кезеңде маркетинг бөлімдерінің негізгі міндеті нарықтағы барлық бәсекелестердің бағаларын зерттеп, олардың бағалық әрекеттерін және оған қайтаратын шараларды алдын ала дайындап, іске асыру болып табылады.
Бағаны есептеп шығарудың келесі бір кезеңі — баға белгілеудің әдісін таңдап, баға деңгейін анықтау. Тауардың ең төмен бағасы шығындармен, ал ең жоғары бағасы сұранысқа байланысты анықталады.
Фирманың бағалық стратегиясы осы шақта және болашақта бағаға қатысты дұрыс шешім қабылдаудың негізі болып табылады. Стратегиялық бағалық мақсаттар пайда мөлшерін қалаулы нәтижелерге дейін өсіруге, болашақта нарық үлесін ұлғайтуға, нарыққа әсер ететін әр түрлі тетіктер мен тұтқаларды басқару үшін арнайы қаржы және уақыт резервіне ие болуына мүмкіндік береді.
Баға белгілеудің соңғы кезеңінде барлық ықтимал нұсқалардың ішінен тауардың өткізу бағасы анықталады. Баға белгілеудің өзі бір өнер деп саналады, Өйткені ол өндірушінің мүддесінен шығып, нарықтың талаптарын, сұранысты, өндіріс шығындарын, бәсекелестер бағасын, мемлекеттің баға саясатын, тауардың сапасы мен ерекше қасиеттерін және тағы басқа баға белгілеуші факторларды ескеруі тиіс. Фирма жеңілдіктер мен үстемелер шкаласын жасап шығарады және осы шкала нақты нарықтық жағдайға қарай өзгертіліп отырады.
Отандық кәсіпорындардағы баға белгілеудің ерекшеліктерін кондитерлік өнімдерге көтерме өткізу бағаларын белгілеу тәжірибесі арқылы көрсетейік.
«Рахат» ААҚ-ның карамельдеріңде 2020 ж. көтерме өткізу бағасын белгілеу
килограмға шаққандағы теңге бойынша