ІІІ. Биосфера туралы тҥсінік (4 сағат) Биосфера-Жер шарындағы тіршілік нышаны кездесетін барлық жерді қамтиды. В.И.Вернадский-биосфераны ғылыми тұрғыда зерттеп, оның негізін салған ғалым. Биосферадағы тіршіліктің негізгі қорғаушы күші-Күн энергиясы және химиялық элементтердің тірі және ӛлі заттар арасындағы, табиғат құрауыштары арасындағы зат алмасу процестері. "Тірі заттар" деп аталатын химиялық элементтердің табиғаттағы таралуы және тірі ағзалардың рӛлі.
Биосфераның қазіргі экологиялық жағдайы. Биосфераның ластануы мен ластағыштары. Ноосфера туралы ойлар. Биосферадағы адамның ісәрекетінен туындап отырған күрделі ӛзгерістер. Биосфераның тұрақтылығын сақтау проблемалары.
1 сарамандық сабақ. Биосфераның құрылымын сызбанұсқа түрінде сыза отырып, оның бӛліктеріне жеке-жеке сипаттама беру.
Тірі ағзалар және тіршілік. Тіршіліктің құрылым деңгейлері. Тіршіліктің біртұтастылық заңдылықтары.
Тірі ағзалардың негізгі тіршілік орталары. Тірі ағзалардың Жер шарына тарала бастауы. Қолайлы орта. Ортаға бейімделу әрекеттері.
Ағзалардың тіршілік ортасының қалыптасуы және тұрақтануы.
Құрлық-ауа-тіршілік ортасы. Ӛкілдері. Бейімделу ерекшеліктері.
Су-тіршілік ортасы. Судағы ағзалардың бейімделу ерекшеліктері. Судағы ағзалардың экологиялық топтары.
Топырақ-тіршілік ортасы. Топырақтағы ағзалардың экологиялық топтары. Ӛкілдері. Бейімделу ерекшеліктері.
Тірі ағзалардың ӛзі-тіршілік ортасы. Паразиттік тіршілік ету формалары. Ӛкілдері.
ІV. Табиғи бірлестіктер мен агробірлестіктердің қазіргі экологиялық жағдайлары (4 сағат) Табиғи бірлестіктер-биотоп, биоценоз туралы түсініктер. Биоценоз және биогеоценоз табиғи бірлестіктерінің құрылымы мен құрауыштары. Адамның іс-әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсерлері. Экологиялық апаттар. Олардың түрлері. Адамның табиғатқа тигізетін тікелей және жанама әсерлері. Қоршаған ортаны ластайтын заттар.
