Шәкәрім философиясы мен ағартушылық идеялары ұлы Абайдың туысы Шакәрім Құдайбердіұлы (1858-1931
жж.) - XIX ғ. аяғы - XX ғ.
басында өзінің терең де жан-жақты рухани еңбеғтерімен тарихта қалған, қазақ руханиятында
ерекше орны бар үль- •йшыл-философ, тарихшы, ағартушы, ақын. Оның философиялық
көзқарастарының қалыптасуына ағасы, тәлім-тәрбие берушісі - Абайдың ықпалы өте зор
болды. Өзінің аса да-рындылығының арқасында Шәкәрім бес жасынан бастап сауатын
ашьш, араб, парсы, түрік, орыс тілдерін өз бетінше оқып-біліп, соның Нәтижесінде Батыс
және Шығыс философиясы, әдебиеті мен поэзиясынан сусындап, өзіне тән ерекше дүниеге
деген көзқарасын қалыптастырды.
Шәкәрімнің
онтологиялық (болмыстық) көзқарастарына келер болсақ, оны
