- тақырып. Кәсіпкерлік қызмет ұйымдарды қаржыландыру көздері

1. 
   Қаржыландыру көздерін таңдау.
   
2. 
   Кәсіпорын қызметін қаржыландырудың ішкі көздері.
   
3. 
   Қаржыландырудың негізгі ережелері.
   
4. 
   Кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар.
   
5. 
   Халықаралық ұйымдар гранты.
   

“Қаржыландыру” түсінігі инвестициялау түсінігімен тығыз байланысты, қаржыландыру – ақшаның пайда болуы, ал инвестициялау – сол ақшаны пайдаға асыру, пайдалану. Олардың тығыз байланыстылығы сол, қаржы көзін анықтаудан бұрын, ол қайда жұмсалатынын алдын ала жоспарлау қажет.

Қаржыландыру көзін таңдауда төмендегідей негізгі 5 міндетті шешу керек:

1. 
   Қажетті капитал қысқа немесе ұзақ мерзімге керек пе, анықтау керек.
   
2. 
   Қолайлы қаржылық құрылымды анықтау үшін капитал активі құрамында болатын өзгерістерді анықтау керек.
   
3. 
   Тұрақты төлем қабілетін қамтамасыз ету, яғни қаржылық тұрақтылық.
   
4. 
   Жеке меншік және қарызға алынған қаржыларды барынша пайда келтіретіндей пайдалану.
   
5. 
   Шаруашылық қызметті қаржылыандыру көлемін азайту.
   

Пайда экономикалық категория ретінде – кәсіпкерлік істерден түскен таза табыс, ол кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін көрсетеді. Пайданың өз алдына бірнеше функциялары бар.

Әлеуметтік функциясы – салық ретінде бюджетті толықтырып, мемелекеттің инвестициялық, өндірістік, ғылыми-техникалық және әлеуметтік функцияларын орындауына ықпал етеді. Сонымен бірге әлеуметтік функциясы ұйымның басқа зиян шеккен ұйымдарға көмегі, әлеуметтік сфераны қаржыландыру , және азаматтарға материялдық көмек арқылы орындалады.

Жеделдетуші функциясы – пайда қаржылық нәтиже болғандықтан ұйымның негізгі қаржылық элементі болып саналады. Пайда неғұрлым көп болса , стратегиялық мақсаттарды орындауда сыртқы қаржыландыру қажеттігі азайып, өзінің ішкі қаржысын пайдалану мүмкіндігі туады.

Ішкі қаржы көзі ретінде меншіктегі негізгі қорлардың амортизациялық төлемдерінің маңызы зор. Амортизация төлемдерінің объекті меншіктік негізгі қорлар болып табылады.

Өзінің меншіктік қаражаттары арқылы қаржыландырудың бірқатар артықшылықтары бар :

• 
  пайданың көбеюі арқылы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы артады;
  
• 
  өз қаржысын қалыптастыру және пайдалану бірқалыпты жүзеге асады;
  
• 
  сыртқы қаржыландыру болмағандықтан , қарыздар азаяды;
  
• 
  қосымша шығындардың орнын толтыру өз қаржысы есебінен болғандықтан, кәсіпорынның дамуын басқару шешімін қабылдау мәселесі жеңілдейді;
  

Сыртқы қаржыландыру мемлекет қаржысын пайдалануға, қаржы-несиелік мекемелерге де байланысты. Сонымен бірге құрылтайшылардың қаржыларыда үлкен роль атқарады. Ондай қаржы мол болса, кәсіпорын басқаларға тәуелді болмайды және банктен несие алу жеңілдейді.

Кәсіпкерлікті қаржыландырудың бірнеше түрлері бар:

• 
  бағалы қағаздар эмиссиясы;
  
• 
  банк несиелерін пайдалану;
  
• 
  ұйымдармен несиелік келісім жасау;
  
• 
  коммерциялық несиені пайдалану;салықтық және инвестициялық-салықтық несие;
  
• 
  факторинг;
  
• 
  лизинг;
  
• 
  овердрафт;
  
• 
  инвестициялық несие;
  
• 
  форфейтинг және т.б.
  

Түрлі қаржыландыру жолын салыстыру арқылы кәсіпорын өзінің шаруашылық істеріне қажет қаржының қандай түрін пайдаланатынын таңдайды.