Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
|
Христиан дінінің институттары атты кітабында жазғандай, Құдай Өзінің тек, жалғыз екенін мәлімдеген болатын, алайда біздің көз алдымызға «Оның сипаты үш адамда бар сияқты» көрінді 437 . 1553 жылы Италия теологы Майкл Серветус Үштікке қарсы шыққаны үшін өлім жазасына кесілді. Серветус католиктік Испаниядан қашып кетумен қатар, Кальвиннің Женева қаласына барып бас сауғалады, ол осы керемет доктринаны бұрын-соңды естімеген елші және шіркеудің ең алғашқы әкелерінің сеніміне қайта оралғандығын алға тартты. Ол өзіне сенімді түрде Серветус Жаңа өсиетте еврейлердің Киелі Кітаптарындағы қатаң монотеизміне қайшы келетін ештеңе жоқ екендігін алға тартты.. Үшбірлікке қатысты доктрина адамзаттың ойдан шығарған жалған ілімі болып есептелді, «адамның ақыл-ойларын шынайы Иса туралы білімнен алшақтатып, бізді үш жақты Құдай түсінігімен таныстырды 438 ». Серветустың көзқарастары екі италиялық реформатор - Джорджио Бландрата (1515- 437 I, XIII, 2. Перевод Г . В . Вдовиной . Цит . по изданию : Кальвин Жан . Наставление в христианской вере . – М .: Изд - во Российского Государственного Гуманитарного Университета , 1997. – Т . 1. – Кн . I и II. – С . 114. 438 Quoted in Pelikan, Reformation of Church, p. 327. 392 1590 жж.) және Фауст Социн (1539- 1604 жж.) тарапынан қолдау тауып басқаларға таратылды, олар да Женеваға қашқан, алайда олардың ұстанған теологиясы Швейцария реформасы үшін тым радикалдық жағдайға жеткендігі анықталды; Олар тіпті дәстүрлі Батыс көзқарастарын да ұстанбаған еді. Бландрата мен Социннің ойларынша, адамдар Исаның өлімі арқылы емес, тек қана өз наным- сенімдері немесе Құдайға деген сенімі арқылы ақталып, кешірілетіндігіне сенді. Социн Құтқарушы Иса кітабында Никеяның «православие» деп аталатын көзқарасына қарсы шыққан: «Әке Бала» термині Исаның Құдайлық сипатымен байланысты емес, тек қана оған «Құдайдың шапағаты мен мейірімі түскендігі» турасында айтылады. Ол біздің күнәларымызды өтеу, үшін емес, тек «құтқарылу жолын көрсетуші» жетекші ретінде өлген еді. Үшбірлік туралы ілімге тоқталар болсақ, бұл жай ғана «монстросита», «ақылға зиян келтіретін» қиял-ғажапқа толы, шын мәнінде сенушілерді бір-бірінен мүлде басқа үш Құдайға сенім білдіруге шақырды 439 . Серветаның өлім жазасынан кейін, Бландрата және Социн Польшаға және Трансильванияға қашып, олар өздерімен бірге «унитарлы» дінін де ала кетті. Цвингли мен Кальвин өздерінің Құдай туралы дәстүрлі идеяларын Лютер сияқты, абсолюттік егемендігін атап көрсетті. Бұл жай ғана қарапайым зияткерлік сенімділік емес, бұл көптеген күрделі тәжірибелердің жиынтығынан пайда болған нәтиже. 1519 жылдың тамыз айында Цюрихтегі қызметін бастағаннан көп ұзамай Цвингли, қала тұрғындарының шамамен жиырма бес пайызға жуық обадан зардап шеккен науқастармен бетпе-бет келді. Ол өзін әлсіз түкке тұрғысыз, бұдан былай өзіне ешкім көмек қолын созбайтын үмітсіздікке толы, оны бұл тығырықтан құтқаратын ешнәрсе жоқ екенін түсініп, ол толықтай дәрменсіз күйде болды. Ол дін адамдарынан жәрдем сұрап немесе шіркеуден өзіне қол ұшын созу туралы ойламаған. Оның орнына ол Құдайдың мейіріміне жүгініп, өзіне мейірімділік танытуын қалады. Ол өзінің қысқа дұғасында былай деп жазды: 439 Zinzendorf, quoted in ibid., p. 326. 393 Маған не жасаймын десең де өз еркіңде , Өйткені Сенің ештеңеге мұқтаждығың жоқ. Мен Сенің құралыңмын (жердегі елші, орынбасар) Сен қаласаң мені жоя аласың, қаласаң қайта қалпыма келтіре де аласың 440 . Оның осы жолда берілуі, мойынсұнуы Исламның идеалына өте жақын болды: еврейлер мен мұсылмандардың салыстырмалы кезеңінде болғандары секілді, батыстық христиандар ендігі жерде өздеріне қандай да бір көмекшілерді қажет етпеді, бірақ олар өздерінің Құдай алдындағы аса жауапкершілікпен қарау қажет екендігін сезінді. Сондай-ақ, Кальвин де өзінің реформаға толы дінін Құдайдың абсолюттік билігіне негіздеді. Ол бізге өзінің басқа дінге, сенімге өткендігі жөнінде ешқанда тәжірибесімен бөліскен жоқ. жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|