1.2-КЕСТЕ. Инспекцияның есепке алу жолдары
Шотландия Уэльс Барлығына жуығы – 90%-
дан астам
Барлығына жуығы – ерекше жағдайларды
қоспағанда
Көпшілігі – 75%–90%
Ең көбі – 90% немесе одан да көп
Көпшілігі – 70% немесе одан да көп
Басым бөлігі – 50%–74%
Басым бөлігі – 60%-дан жоғары
Жартысы – 50%
Жартысынан азы – 15%–49% Жартысына жуығы – 50% шамасында
Аз бөлігі – 40%-дан төмен
Аз – 15%-ға дейін
Аз – 20%-дан төмен
Ең азы – 10%-дан төмен
Дереккөздер: www.educationscotland.gov.uk; www.estyn.gov.uk BOX 1.4
1.4-ҚОСЫМША. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ КӨЗҚАРАС: ОҚЫТУ САПАСЫ Дүниежүзінде мұғалімдердің оқыту сапасы көп жағдайда олардың оқушы-
лар үлгерімін қаншалықты жақсартқанымен өлшенеді. Басқа критерийлер
мұғалім біліктілігін, сабақта қалай жұмыс істейтінін, жеке ерекшеліктерін,
білімі мен педагогикалық тәжірибесін қамтиды. Көптеген елдер сапаны ба-
ғалауда бірқатар құралдарды қолданады, олар: стандартталған тестілер,
алқалық шолу, ата-аналар бағалауы, сыныпты бақылау, оқушылардың көз-
қарасы және өзін-өзі бағалау құжаттары (OECD, 2011). Америка штатта-
рының көпшілігі оқыту тиімділігін бағалауда о
қытуды бағалаудың толық жүйесін құрылымдап қарастыруды басшылыққа алады (Danielson, 2013). Ол
4 саланы қамтиды: жоспарлау және дайындық, сыныптағы орта, оқыту және
кәсіби міндеттер. Мұғалімнің оқыту нәтижелері әр сала бойынша бағала-
нады және сауалнама жүргізу мен бағалау сияқты компоненттер бойынша
«баллдар» жалпы бағалауға ықпал етеді. Билл мен Мелинда Гейтс қорының
тапсырысы бойынша жүргізілген 3 жылдық зерттеу мұғалімдердің тиімді жұ-
мысын дәлірек бағалау үшін критерийлерді бірізділікпен сұрыптауды ұсынды
(OECD, 2013). Өкінішке қарай, көптеген елдерде білікті мұғалімдерді даярлап,
жұмылдыруды айтпағанның өзінде, жалпы мектептерді мұғаліммен жеткілік-
ті деңгейде қамтудың өзі қиынға соғып отыр (UNESCO, 2006). Бұл, әсіресе
Африканың ауылдық жерлерінде орын алуда. Кейбір елдерде мұғалімдердің
білімі деңгейі 6-сынып оқушыларымен бірдей-ақ (11–12 жас).
Үздік мұғалім деген кім және оны қалай анықтаймыз?
43
