Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher
жүктеу/скачать 5,81 Mb. Pdf көрінісі
|
grigg rassell bastauysh mektep mugalimi sheberlikti shyndau
| Үздік болу жолындағы сапар
Бұл метафора педагогикалық білім беруде жас және стажер мұға - лімдерге қолдау көрсету жайы сөз болғанда жиі қолданылады. Оқыту - ды сапар деп қарау – метафоралардың күштісі (Goldstein, 2005). Эстин үздік оқыту ісін «белгіленген межеге жету деп емес, сапар деп қарау ке - рек» деп есептейді (Jenson, 1988; Estyn, 2007). Мұғалімдердің көпшілігі өз еңбек жолында жеке, ал кейде тіпті бітпес кедергілерге тап болады, мысалы, жұмыс пен жеке өмірдегі тепе-теңдікті сақтау, өмірдегі өз ор - нын анықтау және уақытты тиімді пайдалану. 2 және 3-тарауларда осы мәселелермен қоса, мұғалімнің өзіне деген сенімі, кәсіби бірегейліктің маңызы талқыланады. Үздік мұғалімдер, әсіресе қиын оқушылармен бетпе-бет келгенде және қиын жағдайға тап болғанда табандылық та - нытады. Бұл жайында МакБер (2000: 21) былай дейді: «Үздіктер алды - на бұрынғыдан да қиын міндеттер қойып, қалайда мақсатыма жетемін деген сеніммен тек алға қарай ұмтылады». Зерттеулерге қарағанда, үздік мұғалім болу жолы айқындалмаған болса, онда үздік мұғалімнің іс-әрекеті туралы да нақты бір нәрсе айту қиын. Бұл уақыт өте келе едәуір қаражат жұмсай отырып, айтарлық - тай зерттеулер жүргізуді қажет етеді. Алайда көптеген елдер арасында оқыту сапасын жақсартудың тиімді жолы озық тәжірибеге сүйену және білікті басшылықтың қол астында оқыту тәжірибесін жинау деген ке - лісім орныққан . Берлинер педагогикалық дағдыға үйрету теориясын ұсынып, еңбек жолын енді бастаған мұғалімнің тәжірибелі мұғалім бо - лып қалыптасуының кәсіби даму жолын көрсетеді (1.3-кесте). Бұл құрылым еңбек жолын енді бастаған стажер мұғалімдердің өзі - не айтылған ақыл-кеңесті бұлжытпай орындауға тырысатынын, бірақ жағдайды ескере бермейтіндіктен, икемсіздік танытатынын көрсете - ді. Олар «саралап оқыту», «жоғары деңгейдің сұрақтары» және «оқыту мақсаты» секілді мамандықтың кәсіби жаргондарын біліп алып, қол - дануға бейім тұрады. Алғыр жас мұғалімдердің көпшілігі «озат бастау - шы» ретінде өз тәжірибесіне сүйене отырып, оқытуды жағдайға сәйкес бейімдеу керектігін мойындайды. Мысалы, олар кей жағдайда мадақ - таудың берері аз болса, еш маңызы жоқ екеніне көз жеткізеді. Мұға - лім «білікті» деген сатыға өткенде, еңбек жолын енді бастағандарға, не алғыр жас мұғалімдерге қарағанда шешім қабылдауда өзіне үлкен жауапкершілік алады, алдына мақсаттар қояды, жұмысына жан-тә - німен кіріседі. Тәжірибелі мұғалімдер сабақта қалай әрекет ететінін, қиындықтан қалай шығатынын түрлі ойға берілмей, өз түйсігіне сү - йеніп шешеді. Олар заңдылықтарды анықтап, мәселен, оқу бағдарла - масының бір бөлігі мен үлгерімін немесе тағы басқалардың арасында байланыс орнатады. Үздік мұғалім деген кім және оны қалай анықтаймыз? 45 Соңғы сатыдағы сарапшы мұғалімдер – өз кәсібінің «қас шеберле - рі». Олар қай уақытта қайда болу керек екенін және не істеу керек еке - нін біледі. Олар еш қиналмастан, аса ептілікпен әрекет етеді. Берлинер олардың мінез-құлқын «арационал» деп сипаттайды, өйткені олар жағ - дайды интуитивті түрде түсінеді, алайда әдейі тиісті жауап қайтармай - ды. Бір қызығы, басқа мамандық иелері, мысалы, медбикелер сияқты жақсы мұғалімдерге де өз шешімін түсіндіру қиынға соғады: «Бұлай іс - теген себебім, басқа дұрыс жолын көрмедім» (cited by Galton, 2001: 81). Берлинердің баса назар аудартқысы келетін жалпы принцип – бұл ой - лау мен үздіксіз процесс арасындағы оқытудың сапалық айырмашылы - ғын белгілеуге ұмтылу. Осы деңгейдегі модель сынға ұшырамай қалмады жүктеу/скачать 5,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|