Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher

Мұғалімге тән кәсіби құндылықтар
93
Шебер мұғалімдердің кейбірінің арнайы даярлығы жоқ деген тұжы
-
рым бар: Айтулы жергілікті аспаз неліктен аспаздықты үйретпеуі ке
-
рек? Жергілікті хоккей жаттықтырушысы неге дене шынықтырудан 
сабақ бермеуі керек? Жұмысына деген шынайы сүйіспеншілігі жоқ 
қанша түлек сабақ беріп жүр? Керісінше, қанша адам «Білікті мұғалім 
мәртебесінің» (QTS) қатал жүйесіне сәйкес сабақ беруден шеттетілді? 
(Coles, 2013).
Кәсіподақтар мұны мұғалімдердің кәсіби мәртебесін түсіруді көз
-
деп сермеген таяқтың бір ұшы деп санайды: «Егер адамдар арнаулы кә
-
сіби біліктілігі болмай, медицина не заң саласында жұмыс істесе, қоғам 
үшін бұдан асқан сұмдық болмас еді» (Mulholland, 2012). Бұл көзқарас
-
тар «теория ма, әлде практика ма, университет негізінде қамту қажет 
пе, әлде мектеп негізінде қамту қажет пе, мұғалімдерді курстан өткізу 
керек пе, әлде оқыту керек пе және оқытушылық шеберлік пе, әлде ма
-
мандық па» деген мәселелер арасындағы ұзақ уақытқа созылған екіұш
-
тылықты көрсетеді. Майкл Гоув «кәсіптен» гөрі «шеберлік» деген тер
-
минді қолдануды артық көрді және «неге оқыту керек» дегеннен гөрі 
«қалай оқыту керек» оқытуға баса назар аударды, сөйтіп оқытуды «жұ
-
мыс барысында» оқушы ретінде қажет дағдыларды қалыптастыру ар
-
қылы қарастырды. Оқушыларды ынталандыру үшін мұғалімдер прак
-
тикалық дағдылар мен стратегияларды үйренуі керек екені анық. Бұл 
мәселе академиялық білім базасымен өзара әрекеттесу құндылығына, 
университетте оқумен байланысты кәсіби сипаттарға негізделген. 
Егер оқытушылыққа да медицина мен заң саласының мамандары 
сияқты қарайтын болсақ, онда ол дәлелді деректерге негізделуі тиіс. 
Басқаша айтқанда, мұғалім өзінің жеке тәжірибесіне сүйене отырып, 
балалардың не ойлайтынын, қалай дамып жатқанын және басқалар
-
мен қарым-қатынасын білуі керек. Сонымен қатар оқыту мен оқуға 
қатысты пікірталастарға қатысу да мұғалімдердің кәсіби міндеті. Мұ
-
ғалім болу дегеніміз зерттеуді, жеке және ұжымдық тәжірибені және 
мемлекеттік саясатты ескере отырып, өз ісін үнемі жетілдіріп отыра
-
тын кәсіби шеберлер қауымдастығына кіруді білдіреді.
Біріккен Корольдік үшін 15 жастағы жасөпірімдердің халықара
-
лық бағалау нәтижесі үлкен соққы болды. Соңғы кездері ең тиімді 
білім беру жүйесіне, соның ішінде педагогикалық білім беру бағдар
-
ламаларына саяси акцент жасалып отырғанын көреміз. Пікір білді
-
рушілердің көпшілігі Финляндия, Сингапур, Тайвань және Канада 
сияқты елдерде мұғалім даярлау ісінің кең ауқымда жүргізілетініне 
назар аударады. Бұл елдерде теория мен практиканың арасындағы 
алшақтық үлкен емес, өйткені мұғалімдерге жұмыс орнында зерттеу 
жүргізу ұсынылады. Сондай-ақ олар өзінің кәсіби дамуына баса на
-
зар аударуға мүдделі болып, пәндік білімі, оқытушылық шеберлігі 

Мұғалімге тән кәсіби құндылықтар
94
және мектептің практикалық тәжірибесін үйлестіріп пайдалана ала
-
ды. Қысқаша айтқанда, мұғалімдердің білімі «практикалық теория
-
ға» негізделген (Musset, 2010).
Сонымен қатар бұл елдерде мұғалім қоғамдық құрметке ие еке
-
нін ескергеніміз жөн. Жоғары мәртебеге ие мұғалім мамандығы үздік 
түлектердің назарын аударады. Біріккен Корольдікте мұғалімнен кү
-
тілетін нәтиже жоғары болғанымен, олардың мәртебесі төмен болды. 
Харгрейвз және басқалар (2006) мұғалімдер туралы көпшілік қауым пі
-
кірі олардың кәсіби мәртебесінің «тәжірибе», «біліктілік» және «жұмыс 
сипаты» сияқты көрсеткіштерін сирек қамтиды. Кез келген әлеуметтік 
немесе экономикалық келеңсіздік, мәселен, жасөспірімнің жүкті болып 
қалуынан бастап, жұмыстағы әдептен тыс жағдайлар туындағанда, ал
-
дымен мұғалім сұралады. Сондықтан жоғары санаттағы мұғалімдерді 
жалдау және ұстап қалу Біріккен Корольдіктегі мұғалімдер арасында 
ең үлкен проблема екені таңқаларлық емес. Мықты білім беру жүйесі
-
нің тағы бір негізгі ерекшелігі педагогикалық білім беруді үздіксіз про
-
цесс ретінде қарастыратынымен сипатталады. Басқаша айтқанда, мұ
-
ғалімдерді кәсіби дамыту оларды оқыта бастаған кезеңнен-ақ

жүктеу/скачать 5,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: