БАҒдарламасы жоғары кәсіптік білім коммуникацияльщ дағдылар-1

2. 
   Алғаш рет енгізілген
   
3. 
   Типтік оқу бағдарламасы 051301 - «Жалпы медицина» мамандығы
   бойышпа 2006 ж., мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартьгаа
   сәйкес әзірленген
   
4. 
   Типтік оқу бағдарламасы ҚазММА мекемесіндегі жоғары жэне ЖОО-нан
   кейінгі мамандықгар бойынша білім берудің оқу-әдістемелік сещиясында
   бекітіліп басьшымға ұсынылған
   

«Коммуникациялық дағдылар - 1» пәнінің бағдарламасы науқаспен, оның жанұя мүшелерімен, эріптестерімен тиімді қатынас орнатудың негізгі принциптерін зерттеп білуге бағытталған. Б^л науқастың сырқат ағымын үрдіс ретінде ғана түсіну үшін емес, науқастың ойлау қабілеті мен пікірін, нені күтіп, сезіп жүргенін түсінуге және әр науқас жөнінде дұрыс шешім қабылдауға бағытталған. Дәрігер мен науқас арасындағы тиімді қарым-қатынас науқастың белгіленген зерттеулер мен емді дұрыс түсінуіне әсер етеді, бұл науқастың денсаулығын жақсартуға және науқасты қанағатгандыруға үлкен кемек көрсетеді.

Комммуникациялық компетенттілік дәрігерге әріптестермен қолайлы қатьшас орнату үшін жэне денсаулық сақтау мамандары командасында сапалы медициналық кемек көрсету үшін қажет.

Комммуникациялық компетенттілік оқуды жалғастыру мен кәсіптік қызмет кезінде қалыптасқан дағдылардың сапасын жақсартуды және қарым-қатынас дағдыларының үнемі дамуын талап етеді.

Пәннің зерттеу объектісі дәрігер өз кәсіптік қызметінде қолданатьш және науқаспен оның туысқандарымен, әріптестерімен тиімді қатынасты қамтамасыз етуге бағытталған қарым-қатьшас түрлері болып табылады.

• 
  студенттердің коммуникациялық дағдылар, коммуникациялық үрдіс
  пен дэрігердің коммуникациялық компетенттігі туралы түсініктерді
  меңгеруі;
  
• 
  эріптестермен, науқастар және олардың туысқандарымен тиімді және
  қолайлы қатынас орнату дағдыларының маңыздылығы туралы түсінік
  қалыптастыру;
  
• 
  дәрігер түлғасына қойылған психологиялық талаптар женінде түсінік
  қалыптастыру;
  
• 
  науқастармен медициналық сұхбатгы дүрыс қңзастыру және жүргізу;
  
• 
  науқастар және олардың туысқандарымен тиімді және қолайлы
  
• 
  қатынас дағдыларын қалыптастыру;
  
• 
  дэрігер мен науқастың тиімді қатынасына кедергі келтіретін түрлі
  
• 
  жағдайларды анықтау және мәселерді шешу;
  
• 
  науқастардың психологиялық типтерін анықтау және дәрігер мен
  
• 
  науқас арасында қатынас орнатуда тиімді әдістерді қолдану;
  
• 
  Оқытудың соңғы нәтижелері Студент: Білуі тиісті:
  

• 
  әріптестермен, науқастар жэне олардың тусқандарымен тиімді қатьшас
  орнату принциптерін;
  
• 
  дәрігердің кәсіби қызметінде қолданатын қарым-қатынастар түрлерін;
  
• 
  медициналық срсбаттасу қңэудың қурылымын;
  
• 
  дэрігер мен науқастың тиімді қатынасына кедергі келтіретін
  бөгеттерді;
  
• 
  қиын жағдайларда дәрігер мен науқас және оның туысқандары
  

• 
  | арасында тиімді қатынас орнату эдістеріу;
  

• 
  дәрігер тріғасына қойылатын негізгі талаптар;
  
• 
  дәрігердің кәсіби қызметінде коммуникациялық дағдыларды үнемі
  жетілдіріп отырудың маңыздылығын.
  

• 
  Істей алуы тиісті:
  

• 
  әріптестермен, науқастар жэне олардың туысқандарымен жақсы
  қарым-қатьшас орнату принциптерін қолдануды;
  
• 
  науқасқа бағытталған медициналық сұхбаттасу үлгісінің сәйкес түрін
  тандап және қолдануды;
  
• 
  науқаспен алғашқы жүздесуді өзара түсінушілік пен сенімділік
  қатынасында орнатуды;
  
• 
  науқастың дәрігерге қаралу себептерін анықтауды;
  
• 
  науқасты мұқият тындап және с^рақтарына анық жауап беруді;
  
• 
  науқаспен араласуда вербальды және вербальды емес қатьшас
  түрлерін қолдануды;
  
• 
  медициналық сұхбат жүргізгенде ашық және жабық түрдегі
  сұрақтарды қолдануды;
  
• 
  науқас және оның туысқандарымен тиімді қатынас орнатуды;
  

• 
  науқасқа түсінікті түрде жауап беруді;
  

• 
  науқаспен оның жащш мүшелерімен қатынасу кезінде мейірімділік,
  қамқорльщ, жанашырлық көрсетуді;
  

• 
  науқастың қауіпсіздігіне, комфортты жайына және жеке өміріне
  сыйластық білдіріп назар аударуды;
  
• 
  медициналық сүхбаттасудың кұпиялық принциптерін сақтау;
  
• 
  дәрігердің кәсіптік қызметівдегі коммуникациялық дағдьшардың
  сапасьш үзіліссіз жетілдіру маңыздылығын түсінуді.
  

• 
  Дағдыларын меңгеруі тиісті:
  

• 
  «науқаспен» тиімді медициналық сұхбаттасуды қңзастыру және
  жүргізу;
  
• 
  «дәрігер» мен «науқастың», «науқастың туысқандары» мен әріптестері
  арасындағы қарым-қатынасты кздзастыруда тиімді әдістерді қолдану;
  
• 
  медициналық сұхбаттасу соңьшда «науқас» жөніңде мәліметтерді
  қзркатқа тіркеу.
  

• 
  Пәннің алғы реквизиттері және кейінгі реквизиттері:
  
• 
  Пәннің алғы реквизиттері: қазақ немесе орыс тілі, психология негіздері,
  
• 
  куқық негіздері, информатика.
  
• 
  Пәннің кейінгі реквизиттері: клиникаға кіріспе — 2, коммуникациялық дағдьшар - 2, ішкі аурулар пропедевтикасы, ішкі аурулар, хирургиялық аурулар, акушерлік және пшекология, балалар аурулары, жалпы дэрігерлік тәжірибе, психиатрия, наркология, неврология, жедел медициналық жәрдем.
  
• 
  2 Пәннің мазмүны*
  
• 
  Коммуникациялық дағдылар тэдралы түсінік. Коммуникациялық үрдіс. Коммуникациялық компетенттілік.
  
• 
  «Коммуникациялық дағдылар» түсінігіне анықтама. Дәрігердің кәсіптік қызметіндегі коммуникациялық дағдьшардың маңыздылығы. Коммуникациялық үрдіс жөнінде түсінік. Коммуникациялық үрдісте ақпаратты қабылдау мен берудің негізгі жақтары. Коммуникациялық үрдістің негізгі бөлшектері. Коммуникативті үрдіске қатысушьшарьшың алатьш орны. Коммуникациялық үрдістің нәтижелігіне эсер ететін факторлар. Комммуникациялық компетенттілік туралы түсінік. Дәрігердің коммуникациялық компетенттігінің қалыптасуы. Дәрігердің коммуникациялық компетенттігін қальштастыратын психологиялық мінездеме: аффилиация, эмоциональды тңэақтылық, эмпатия, сенситивтілік, рефлексия, кәсіптік бейімделу, кәсіптік бедел және коммуникациялық тезімділік (толеранттылық).
  
• 
  Тиімді қарым-қатынастың жалпы прннциптері:
  
• 
  Науқаспен тиімді қатынасқа жету үшін дәрігердің вербальды және вербальды емес қарым-қатынас түрлерін қолдануы. Қарым-қатынастың негізгі
  
• 
  принциптері: Вербальды қарым-қатынас. Вербальды емес қарым-қатынас: кезбен шолу (визуальный) қарым-қатынасы, қылықтар, мимика, қалыптар (поза), дауыстар және дауыс ырғағы. Дәрігердің науқаспен вербальды қарым-қатынасынының қолайлы жэне қолайсыз түрлері. Дәрігер мен науқас арасында сенімді және түсінушілік қатынасын орнату. Дэрігердің науқаспен тиімді қатьшасына кедергі келтіретін қолайсыз беталыстары, стереотиптері, бағалары мен сенімдері, «проекциялау әсері», «алғашқы әсер», «даңққа белену әсері», «соңғы акдарат эсері». Науқас және оның туыстарымен және денсаулық сақтау саласындағы әртүрлі мамандармен тиімді қатьшастың жалпы принциптері.
  
• 
  Дәрігер мен науқастың тиімді қарым-қатынасына кедергі келтіретін
  
• 
  бегеттер.
  
• 
  Дәрігердің науқаспен, оның жанүл мүшелерімен тиімді және қолайлы
  қатынасында комммуникациялық компетентгіліктің алатын орны. Бөгет
  I түрлері. Тиімді қатынасқа кедергі келтіретін жеке-түлғалық бөгеттер. Жеке-
  
• 
  I түлғалық бөгеттердің пайда болу себептері. Коммуникациялық дағдьшар
  
• 
  і бойынша дәрігердің жеткіліксіз білімі немесе жеткіліксіз дайьшдығы. Дәрігер
  
• 
  : мен науқас арасындағы қатынастың маңыздылығын толық түсінбеу. Дәрігердің
  
• 
  I коммуникациялық үрдіске негативті көзқарасы. Науқаспен қатынасқа түсуте
  
• 
  деген ынтасының болмауы. Науқастың сырқаты, жағдайы немесе алып жатқан
  еміне қатысты дәрігердің білімінің жеткіліксіздігі. Дәрігердің науқасқа ретсіз
  | жэне теріс ақпарат беруі. Тілдесу кедергілері. Дәрігер мен науқас мінездерінің
  
• 
  айырмашылығы. Үйымдастырушьшық кедергілері. Уақыт жетіспеушілігі, жү-мысының көптігі. Дәрігердің коммуникациялық компетенттілік деңгейін төмендететін психологиялық ерекшеліктер: үрей, депрессиялы күйі, интравертті түлға ерекшелігі. Дәрігердің кәсіптік деформациясы. Шиеленістер пайда болу себептері, оларды шешу әдістері.
  
• 
  Медициналық сұхбаттасу: түсініктеме, негізгі принциптері,
  
• 
  қздэылымы. «Дәрігер мен науқас» арасындағы қарым-қатынас
  
• 
  құрудағы негізгі үлгілер.
  
• 
  «Медициналық сұхбаттасу» түсінігі анықтамасы. Медициналық срсбаттасу үлгілері. Медициналық сұхбаттасу қү_рылымы. Медициналық срсбаттасуға кіріспе: науқастан ақпарат алуға дайындық, алғашқы өзара түсінушілікке жету, науқастың дэрігерге қаралу себебін анықтау. Науқастан ақпарат алу. Науқастың мәселелерін анықтау, қосымша ақпарат алу, науқастың көзқарасы мен нені күтетін анықтау. Түсініктеме және жоспарлау: негізгі мақсатгары, медициналық срсбаттасудың нақты кезеңінің қүрылымы. Науқасқа ақпарат беру, тиісті мәліметті үсыну. Медициналық сұхбатты аяқтау: келісімге жету, науқастың қорғанылуы, науқастың дэрігерге қаралуы нәтижесімен қанағаттануын бақылау. «Дэрігер мен науқас» арасындағы қарым-қатынас қу-рудың негізгі үлгілері.
  
• 
  Науқастың психологиясы.
  
• 
  Науқас психологиясы, науқас психикасының ерекшеліктері. Аурудың ішкі бейнесі. Дәрігер мен науқас арасындағы өзара қатынас құру жолдарьшда, оның жеке-даралық ерекшеліктерін ескеру. Дәрігер мен науқас арасындағы езара қатынастың қиындықтары. Қарым-қатынас жағынан қиындық көретін науқастармен қатъшасу ерекшеліктері: тілі мен мәдениеті өзге науқастар; сезім мүшелерінің: есту, керу, сөйлеу қабілітінде бұзылыстары бар науқастар. Психологиялық ерекшеліктері және психикасының, тәртібінің бұзылыстары бар науқастармен қатынасу ерекшеліктері: агрессияға бейім, даушыл, үрейлі, депрессиялы күйдегі, истерия, жабысқақ қорқыныштар, невроздар, деменция және ауыр сырқатгағы науқастар. Асоциальды науқастармен қатынасудың ерекшеліктері; Жьшыстық бұзылыстары бар науқастармен, АИВ-жүқгырған науқастармен қатынасудың ерекшеліктері. Әр жас аралығьгадағы науқастармен қатьшасу ерекшеліктері: балалармен, жас өспірімдермен, қарт науқастармен қатьшасудың ерекшеліктері. Сырқатқа көзқарас түрлері: үйлесімді, үрейлі, ипохондриялық және т.б. Науқастардьщ ауруға деген психологиялық (мінез-қүлықгық) жауаптары: аггравация, симуляция, диссимуляция, «ауруға бату», «сырқаттың әлеуметгік беделдігі». Науқастың жағдайьш бағалау және өзін-өзі бағалау эдістерінің клиникалық жүйеленген бағалау тәсілдері. Тұлғамен сүрау жүргізу тэсілдері.
  
• 
  Дәрігер тулғасы. Дәрігер тұлғасына психологиялық талаптар.
  
• 
  Дәрігердің қоғамдағы алатьш орны және жауапкершілігі. Дәрігер тұлғасьша қойьшатьш психологиялық талаптар. Дәрігер түлғасының қальштасуы. Дәрігердің тұлғалық қасиеттері. Дәрігердің басшылық қасиеттері жэне олардың кәсіптік қызметтегі алатын орны. Дәрігердің тұлғалық қасиеттерінің коммуникациялық үрдістің тиімділігіне әсері. Әртүрлі мамандық саласьшдағы дәрігерлерінің психологиялық бейнесі. Дәрігердің кәсіптік деформациясы.
  
• 
  Ескерту: *- пән мазмүнын 20% -га дейін ЖОО-ны өзгерте алады
  
• 
  3 Оқыту және оқу әдістері
  
• 
  • Тәжірибелік сабақтар: ауызша сздэау, тесттілеу тапсьфмаларьш шешу, талқьшауға арналған медициналық срсбаттасудың бейнетаспа жазбасьш көрсету, дәрігер мен науқас сұхбаттасуының түрлі мысалдарын талдау жэне бағалау (науқаспен қолайлы және қолайсыз қатьшас түрлерінен мысалдар); шағьш топтармен жұмыс жүргізу, ролдік ойындар, үлгілі кеңестер: оқытушының бақылауымен және студентгер мен оқытушыдан кері байланыс орнату арқылы бір-бірімен (студент-студент), «симулянт» науқаспен, оқытушы мен дәрігерді шьшайы науқастармен коммуникациялық қатынас жасау кезінде қатысу.
  
• 
  • Студенттердің езіндік жұмысы (СӨЖ): оқу қдэалымен және қосымша әдебиетпен жріыс жүргізу; ақпараттың электронды түрлерімен; тестгілеу тапсырмаларьш езіндік шешу, баяндамаларды дайындау, студенттердің өз срсбаттарының бейнетаспа жазбасын немесе топта талқылау мен езін-өзі бағалауға негіз ретінде қолданылатьш дәрігер мен науқас сұхбаттарының бейнетаспа жазбаларын тавдау; меңгерілген коммуникациялық дағдылар жөнінде күнделік жазбасын жүргізу, өзінің дербес қатынасын және өткен әр тақырып жөнінде ойларын жазу; ролдік ойындар қойылымы; өзіндік окуға арналған тақырыптар бойынша оқытушымен кеңесу.
  
• 
  4 Білімін бағалау
  

• 
  Ағымды бақылау: тестгілеу тапсырмаларын шешу, өзара бір-бірімен
  қатынасудағы (студент-студент) коммуникациялық дағдыларды бағалау,
  бағалау парағы арқылы оқытушының тікелей бақылауымен жасанды,
  «симулянт» науқастармен, шьшайы науқастармен ауызша кері байланысындағы
  коммуникациялық дағдыларды бағалау.
  
• 
  Аралық бақылау: коллоквиум.
  
• 
  Қорытынды бақылау: оқытушьшың тікелей бақылауы арқылы бағалау
  парағы көмегімен алынған студенттің коммуникациялық дағдьшарыньщ
  бағасынан жэне тесттілеуден тздоатын дифференциальды сынақ.
  

• 
  5 Жабдықтар мен құралдар
  

• 
  Жабдықтар: сзрсбатқа арналған бейнетаспа мен бейнекамераларымен,
  бейнежазбаларды қарауға арналған бейнекздзалдар мен компьютер,
  мультимедийлік проектор, экранмен жабдықталған оқу аудиториялары.
  
• 
  Қуралдар: бейнетаспалар, слайдтар, флші-чарттар
  

• 
  6 Пән сағаттарының үлестірілуі
  
• 
  
  

  Жалпы сағатгар саны	Аудиториялық сағаттар		сөж
  	Дәрістер	Тәжірибелік сабақтар
  54	-	36	18

• 
  7. Дәрістер, тәжірибелік сабақтар, СӨЖ тақырыптарының жобалы
  
• 
  жоспарлары*
  
• 
  7.1 Тәжірибелік сабақтар тақырыптарының жобалы жоспары**
  
• 
  (академиялық сағаттың ұзақгығы — 50 минут)
  
• 
  
  

  	психологиялық ерекшеліктер.
  	Аралық бақылау — коллоквиум.
  	Қорытынды кеңес.
  	Жалпы сағаты: 36

• 
  7.2 Студенттердің өзіндік жұмысы тақырыптарының жобалы жоспары
  
• 
  
  

  №	Студенттің өздік жумысына арналған тақырыптар (СӨЖ)
  1	«Дәрігер —мейірбике — науқас» қарым-қатынасы.
  2	Дәрігердің қоғамдағы алатьш орны және жауапкершілігі.
  3	Дәрігердің кәсіптік деоформациясы.
  4	Дәрігердің басшылық қасиеттері жэне олардың кәсіптік қызметтегі алатын орны.
  5	Әріптестермен езара қатынастың ерекшеліктері
  6	Шиеленіс тудыратьш себептер жэне оларды шешу жолдары.
  	Жалпысағаты: 18

• 
  Ескерту:
  
• 
  * - ЖОО-ны тәжірибелік сабақтар, СӨЖ тақырыптарын 40%-ға дейін өзгвртугв
  
• 
  щқылы.
  
• 
  ** - тәжірибелік сабақтар мев СӨЖ тақырыптарывың тізбесі мев реті оқьпу
  
• 
  жүйелілігів сақтауы тиісті.
  
• 
  8 ¥сынылған әдебиеттер тізімі*
  
• 
  Орыс тілінде Негізгі:
  

1. 
   Куницына В.Н., Казаринова Н.В., Поголыпа В.М. Межличностное
   общение. Учебник для вузов. СПб. Питер, 2001.
   
2. 
   Клшическая психология. Под ред. Б.Д. Карвасарского. Национальная
   медицинская библиотека. Питер, 2004.
   

• 
  Қосымша:
  

1. 
   Соложенкин В.В. Психологические аспекты врачебной деятельности. М.,
   1997.
   
2. 
   Рогов Е.И. Психология общения. Гуманитарный издательский центр
   «Владос», М., 2004.
   

• 
  Ағылшын тілінде Негізгі:
  
• 
  1. Кигіг, 8і1уегтап, Бгареіз. Теасһіп§ ап<1 Ьеагпіп§ Сопшіипісагіоп зкіііз іп Месіісіпе. - 2-пй Есйіоп, 2004
  
• 
  
  
• 
  Қосымша:
  
• 
  
  жүктеу/скачать 339,88 Kb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: