БАҒдарламасы «Мектептегі гимнастиканың теориясы мен әдістемесін үйрету негіздері»

1. 
   Ю.К. Гавердовский, В.М. Смолевский «Спорттық гимнастика», Оқулық., М., ФиС, 1972
   
2. 
   В.М. Смолевский «Гимнастика оқыту әдісімен» Оқулық., М. 1982
   
3. 
   Е.Г. Соколова «Акробатика», оқулық, М,ФиС, 1981
   
4. 
   Т.С. Лисицкая «Көркем гимнастика»Оқулық, М. ФиС, 1981
   
5. 
   Жарыс ережелері ФиС, 1996
   
6. 
   Ю.К.Гавердовский «Гимнастикалық қопсайыс», М., ФиС, 1986
   
7. 
   А.Т Брыкин «Гимнастикалық терминология», М., ФиС, 1969
   
8. 
   В.М. Смолевский «Гимнастика» Статьялар жинағы, М., ФиС, 1973
   
9. 
   С.М.Войцеховская « Жаттықтырушы кітабы», М., ФиС., 1973
   
10. 
    Ю.К.Гавердовский «Техника гимнастических упражнений» - М.: Терра-спорт, 2002 г.
    
11. 
    2.Гимнастика и методика преподавания Учебник для институтов физической культуры (Под редакцией В.М. Смолевского – Изд. 3 М.:ФИС 1987)
    
12. 
    3.Гимнастикалық терминология М.ФИС, 1969
    
13. 
    4.Т.К: Ракишев «Дене тәрбиесі мен спорт салысында ана тіліндегі ыңғай терминдерді қолданудық тиімділігі» ТИМФК № 1, 2002 Алматы
    
14. 
    5.Ракишев Т.К. Казахско-русский, русскр-казахский терминологический словарь. 31 том, ФиС Алматы Рауан 2002 ж.
    

1. 
   Ю.К. Гавердовский, В.М. Смолевский «Спорттық гимнастика», Оқулық., М., ФиС, 1972
   
2. 
   В.М. Смолевский «Гимнастика оқыту әдісімен» Оқулық., М. 1982
   
3. 
   Е.Г. Соколова «Акробатика», оқулық, М,ФиС, 1981
   
4. 
   Т.С. Лисицкая «Көркем гимнастика»Оқулық, М. ФиС, 1981
   
5. 
   Жарыс ережелері ФиС, 1996
   
6. 
   Ю.К.Гавердовский «Гимнастикалық қопсайыс», М., ФиС, 1986
   
7. 
   А.Т Брыкин «Гимнастикалық терминология», М., ФиС, 1969
   
8. 
   В.М. Смолевский «Гимнастика» Статьялар жинағы, М., ФиС, 1973
   
9. 
   С.М.Войцеховская « Жаттықтырушы кітабы», М., ФиС., 1973
   
10. 
    Ю.К.Гавердовский «Техника гимнастических упражнений» - М.: Терра-спорт, 2002 г.
    

2. .Гимнатика бойынша жоғары сыныптардағы бағдарлама мазмұны

3. Әр түрлі жастағы оқушылармен гимнастика сабағын өткізу ерекшелігі.

Студенттерге гимнастика пәнінің маңыздылығы және қоғамдағы

орны жөніндегі түсінік.

Тірек сөздер:гимнос – гимнастика, оқыту әдістемесі, дене – тәрбие сауықтыру жұмыстары, гимнастикалық дайындық.

Негізгі сұрақтар: 1. Гимнастиканың даму тарихы.

2. Түрлі системалардың пайда болу.

3. Гимнастиканың тәсілдері.

4. Гимнастика түрлері.

Өзін - өзі бақылауға сұрақтар:

1. 
   Гимнастика спорты алғаш қай елде пайда болды?
   
2. 
   «Гимнос» деген сөз аударғанда қандай мағына береді?
   
3. 
   Ұлттық гимнастика жүйелері нешінші ғасырда пайда болды?
   
4. 
   Швед, француз, сокол гимнастика түрлерінің мақсаты, міндеті және негізгі бағыттары.
   
5. 
   Гимнастика тәсілдерін атаңыз.
   
6. 
   Гимнастиканың түрлері.
   

• 
  әдебиеттер силлабуста берілген.
  

2. Мүсінділік түрлері

3.Дұрыс мүсінділікке тәрбиелеу әдістері

Адамның арнайы дене тәрбиесі міндеттерін орындауға арналған қимылын дене тәрбиесі жаттығулары дейміз. Қимылдың бәрін емес, тек тәрбие міндеттерін шешуге бағытталып, педагогика заңдылықтарына бағынған қимыл – қозғалыстары ғана дене тәрбиесі жаттығулары деп аталады. Кейбір ұқсастықтары болсада дене тәрбиесі жаттығуларын еңбек, тұрмыс қимыл- қозғалыстарынан бөліп қарау керек. Еңбек ету кезіндегі қимыл –қозғалыстар материалды бағалы заттар шығаруға бағытталған, өнеркәсіп заңдылықтарына бағынады. Кейбір қимыл – қозғалыстар (мысалы, отырып - тұру) дене тәрбиесі жаттығулары емес, ол бір ғана негізгі элементі. Дене тәрбиесі жаттығулары көп ретте қайталанатын күрделі құбылыс. Қазір пайдаланылып жүрген дене тәрбиесі жаттығулары өте көп. Олардың мазмұны әртүрлі. Дене тәрбиесі жаттығулары – қимыл – қозғалыстармен бірге, организмде жаттығу жасалып жатқан кезде жүретін өзгерістер, жаттығудың адамға қандай әсер еткенін көрсететін працестер де кіреді. Бұл сан алуан күрделі құбылыс психологиялық, физиологиялық, биохимиялық, педагогикалық тұрғыдан қаралады.

1.Мектептегі гимнастика сабағының негізгі түрлері

2.Гимнастика сабағының түрі

3. Сабақ құрылымы

БІЛІМДІЛІК міндеттер белгілі бір қозғалыс біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыруға, осы саладағы арнаулы білімдермен қаруландыруға бағытталған, нәтижесінде адам белгілі бір деңгейде дене дамуы туралы білім алушылық деп білеміз.

Дене дамуы туралы білім дегеніміз бұл арнаулы, жүйелік білім мен дене жаттығуларын игеру процесі және оларды жеке дара зерттеу арқылы өмірде қолдана білу көрсеткіші. Ал арнаулы білім деп дене тәрбиесінің заңдылықтарын ашып көрсететін білім деп түсінгенімз дұрыс. Біліктілік пен дағдылар көлемін жәй игерумен оны жүйелі түрде игерудің арасында нақты айырушылық бар. Дене туралы білім адамдардың қозғалыс біліктілігі мен дағдыларын, білімді жинақтауға ғана емес, сонымен қатар өз білімі мен тәжірбиесін өмірде қолдана білуді және дене жаттығуларын жеке дара игеруді, пайдалануды қарастырады.

Дене туралы білімді адам оқу, үйрену нәтижесінде алады. Дене тәрбиесі дене туралы білім алудың жалғыз ғана әдісі болғандықтан, соңғысы дене тәрбиесінің функцияларының бірі болып бағаланады, осыған байланысты дене жаттығуларымен айналасу тиімділігін анықтайды.
Дәріс № 4

Тақырыбы: Негізгі гимнастика мазмұны

Дәріс мазмұны:

1.Гимнастиканының жаппай түріне арналған сабақтарға қызығушылық тудыру және жоғарғы жетістіктерге татыну

2.Гимнастарды жаттықтыру мазмұның компоненттері

3.Гимнасттарды жаттықтыру мазмұның эстетикалық аспектісі

Спорттық классификация жөніндегі ереже бойынша спортшыға өзінің теориялық және жалпы дене дайындығын арттырып отыру міндеттелген. Бұның өзі адамның жан-жақты дамуына жағдай жасайды.

1.Сабақ түрлері және оның әр-түрлігі

2.Әр түрлі сабақтарды өткізудін міндеттері, құралдары, әдістері және олардың түрлері

Орындалуы бірдей бірнеше дене жаттығулары адам денесіне әртүрлі әсер етуі және керісінше әртүрлі дене жаттығулары бірдей нәтиже беруі мүмкін. Демек, қайсы бір дене жаттығулары болмасын, олар тұрақты қасиеттеріне иеленбегендігінің айғағы. Нәтижесінде, дене жаттығулары әсерінің тиімділігін анықтайтын факторларды білу, педагогикалық процесті тиімді басқаруға мүмкіншілік туғызады.

Факторлардың көпжақтылығы төмендегідей топтарға бөлінуі мүмкін: 1) Мұғалім мен оқушының жеке тұлға есебіндегі сипаттамасы маңызды фактор болады. Оқыту, үйрету процесі екі жақты – мұғалім үйретеді, оқушы үйренеді, оқиды. Сондықтанда дене жаттығуларының әсері кімнің оқытқанында және оқушыларының ынталарына тікелей байланысты. Дене жаттығуларының тиімді әсері үйретуші мен үйренушінің адамгершілік қасиеттері мен интелектіге, білім деңгейіне, дене дамуы мен дағдыларға, қызығушылығы мен белсенділігіне тәуел. 2) Ғылыми факторлар адамның дене тәрбиесі заңдылықтарын тану өлшемін сипаттайды. Дене жаттығуларының педагогикалық, психологиялық, физиологиялық ерекшеліктері неғұрлым терең зерттелген сайын, сол ғұрлым алға қойған педагогикалық міндеттерді шешу жолында тиімді пайдалану мүмкіншіліктері молаяды.

3) Тәсілдік, факторлар, дене жаттығуларын пайдалану кезінде жүзеге асырылуға тиісті талаптардың кең көлемдегі тобын біріктіреді.

Дене жаттығуларына үйрете отырып, немесе басқа педагогикалық міндеттерді шешу оны қолдана отырып /мысалы, дене қабілеттілігін дамыту үшін/ мынаны ескерген жөн: біріншіден, пайдаланып отырған жаттығудан мүмкін болатын тиімділік, немесе осы, жаттығулар арқылы қандай міндеттерді шеше алатындығымызды /білімділік, тәрбиелілілік, сауықтыру білу; екіншіден, оның құрылымы/ статистикалық немесе динамикалық па, циклды ма, әлде ациклды ма, т.б.; үшіншіден, дене жаттығуларын бірнеше рет қайталаған жағдайда жаңа әдістерді қарастыру /жаттығуды тұтас немесе бөлек – бөлек жасау, немесе қайталау аралығында белсенді не жәй демалыс беру/. Дене жаттығуларының осы сипаттамасы қойылған педагогикалық міндеттерді шешу үшін дене тәрбиесі процесі кезінде пайдаланатын құрал – жабдықтарды және әдістерін іріктеуді міндеттейді.
Дәріс №6

Тақырыбы: Гимнастика сабағы

Дәріс мазмұны:

1.Сабақтың дайындық бөлімі (мақсаты, тәсілдері, әдістері)

2.Негізгі бөлім (мақсаты, жаттығуларды беру, өткізу әдістері)

3.Қорытынды бөлім

"Әдіс" деген түсініктен "әдістеме" түсінігін ажырата білуіміз керек. Әдістеме деп дене тәрбиесі процесінде белгілі бір нәтижеге жету жолына бағытталған амалдар мен әдістер жүйесін айтады.

1.Гимнасттардың негізгі қозғалыстық іс әрекеті: негізгі түсініктер, итерілу, терминдер

2.Гимнасттардың қимыл-тірек аппаратаы

3.Гимнастикалық қозғалыстардың құрылымы

1. Сабақтардың жеке және топты түрлеріне сипаттама беру

2.Ертенгі гигиеналық гимнастика әдістемесі және оны ұйымдастыру

3.Өндірістегі гимнастика мектепте дейінгі, сергіьу сәттерндегі гимнатикалар

Окушылырдың дене тәрбиесі арңайы ұйымдастырылған екі жолмен: ожу сабастары жеке жаттыктыру сабактары арқылы жүргізіледі. Дене тәрбиесі процессі орындайтын негізгі сабақ — оку сабагы. Оқу сабағы мұғалімнін басшылыгымен арнайы багдарлама, белгіленген сабақтар кестесі бойынша жургізіледі. Жаттықтыру жуйелі (танертеңгілік бой жазу жаттыгулары, туристік жорыктар, шаңгамен сырғанаут.б.) орындалады.

Жаттыктыру бірнеше топтарга бөлініп жургізіледі: кұн тәртібі ішінде физкульт-сәтгер, кіріспе гимнастика, жаттығу арасындағы тыңығу, кластан тыс спорт түрлерімен жатыктыру сабақтары, туристік жорықтар, спорт жарыстары және т.б. Отбасында тачертеңгілік бой жазу жатгыгулары шаңғы, коньки тобу жүгіру, спорттык және қозғалмалы ойындар. уй талсырмалдрьш орындау және т.б.

Дене тәрбиесі оку сабағының жаттығуларымен жүйелі жаттығу түрлері. Оку сабақ жалпы білім беру және спорттык мектептерге, жоғары және арнаулы орта оку орындарыннда өткізіледі. Дене тәрбиесі сабаганын бір-біріне байланысты сабақтын мазмүны және сабақтың қурылымы деген екі турі болады.

Сабактың мазмуны төрт негізгі элементген түрады; оку сабағына кіргізілстін дене тәбиесі жаттығуларының құрамы. Жаттығушы оқушылардың іс-әрекетінің, ұсынылған жаттыгуларды орыңдаумен байланысы. Сабақ мазмұнының бұл жағы: мүғалімді тындау, жаттығу орындау, орындау тәсІлін бақылау, көрген немесе естігенді тұсіне білу, орындайтын әрекеттің ойша жобасын кұру, оны орындау, өз әркетіңді бақылау, бағалау т.б. көптегеч оқушылардьщ өр түрлі әрекеттерінен тұрады. Мұғалімніқ кызметі. Сабақ міндетін қою, оны орындау ұйымдастыру, жаттығушылардың әрекетін бақылау, орындауын бағалау, талдау, күш түсіруді реттеу т.б. түрады.

1.Гимнатика сабағында алынатын жарақаттардың негізгі себептері

2.Үйрету барысындағы қорғау

3.Қорғау мен көмектердің тәсілдерін үйрету

1.Жарыстардың міндетін атқыратын төрешілерге, гимнасттарға, жаттықтырушыларға, ұйымдастырушыларға қойылатын талаптар

2.Ережелердің негіхгі тараулары және оның мазмұны
№11 дәріс

Тақырыбы: Мектепте өткізілетін гимнастикалық сабақтардың әдістемесі

Дәріс мазмұны:

1. Мектеп оқушыларының қимыл қозғалыс әрекетерін қалыптастыру және жетілдіру

2. 7-9, 10-15, 16-18 жастардағы балалар үшін жаттығулар таңдап алудын әдістері

3. Жеткіншектер, орта және жоғарғы класс оқушыларына гимнастика жаттығуларынын үйретудін ерекшеліктері

Сабақтың негізгі бөлімінде оку бағдарламасына және сабақ міндетіне сәйкес білім беру, тәрбиелеу және сауықтыру міндеттері орындалады. Жаңа материалды меңгеру секілді күрделі міндеттер сабақтың негізгі бөлімінің басын, л орындалады, сонан соң дене куаты қасиетін дамытатын жаттығулар беріледі. Бүл бөлімде алға қойған міндетті орындау үшін әрбір сыныпта оку бағдарламасында белгіленген дене тәрбиесі жаттығулары кеңінен қолданылады. НегІзгі бөлімнІң үзақтығы оқу сабағында 30-35 минөтке, жаттықтыру сабақтарында 90 минөтке дейін созылады.

Сабақтың қорытынды бөлімінде организмнің функционалдық белсендІлігі ақырындап төмендейді. Снарядтарды жинау, сабак аяғында сапка түру сияқты әрекеттер жаттығушыларды жайландырады, ауыр жаттығудан соң біраз жазуына септігін тигізеді. Қорытынды бөлімге организмді тез бастапқы калыпка келтіретін массаж және су процедуралары да жатады. Қорытынды бөлімде орындалатын жаттығулар сипаты: жүру, мүсін түзулігін және босансыту жаттығулары, арнайы назар аудару жаттығулары, би жаттығулары, жай қарапайым сипаттағы ойындар т.б. оқушылардын кимыл белсенділігін арттыратын үй тапсырмаларын әрдайым беріп беріп отырған дүрыс.

№12 дәріс

1.Дене дайындығының мазмұны мен құрылығы және оның компоненнттері

2.Дене дайындығының міндеттері

3.Дене дайындығы сабағын ұйымдастыру

1.Музыкамен сүймелеу манызы

2.Жаттығуларды құрастыру

3.Қимыл әрекетті алмастыра білуге команда бере білу немесе бір жаттығудан бір жаттығуға көше білу

Өзін - өзі бақылауға сұрақтар:

Сазбен сүйемелдеу жаттығуларын атап шығыңыз.

Сазбен сүйемелдегі отырып оқушылардың қандай қабілеттерін тәрбиелейміз.

Саздың дыбыс сипаты.

Дыбыстардың жазылу ұзақтығы.

Саздық көлем.

Ритм және темп.

Фразировка.

1.Тірен қарғуларының фазалық құрылымы

2.Мостик арқылы жүгіру, секіру, аяғымен итеру, қолымен тіреп тұрып секіру, қолымен итеру арқылы ұшу, жерге қонудын негігі тәсілдері

3.Қарғаулардытоптастыру

№15 дәріс

Тақырыбы: Акробатикалық жаттығулар техникасы

Дәріс мазмұны:

1.Жаттығулар сипаттама

2.Негізгі жаттығулар

3.Оқыту әдістемесінің

Негізгі сұрақтар:

1. 
   Акробатикалық жаттығулардың маңызы.
   
2. 
   Сайманның залда орналасуы, қажетті құралдар.
   
3. 
   Қолданылатын әдістер.
   

1. 
   Акробатикалық жаттығуларға қажетті құралдар.
   
2. 
   Акробатикалық жаттығулардың маңызы.
   
3. 
   Орындалу кезінде көмек көрсету ерекшеліктері.
   
4. 
   Негізгі жаттығулар.
   
5. 
   Оқушылардың жасына байланысты орындалуы.
   

2. Практикалық элементтердің орындалу техникасы. Тірек секіру техникасы және оқыту әдістемесі. Секіру фазалары: екпін алу, тұғырдан итерілу, ұшу фазасы, сайманнан итерілу, ұшу фазасы, қону немесе жаттығудың орындалуы. Элементтер бөлек орындалады.

Аяқты бүгіп секіру

үйрету жолы:

а). Таянып жатып аяқты сермеу – 6 – 8 р.

б). Гимнастикалық қабырғаға таянып аяқты бүгіп секіру – 4-6 р.

в). Таянып секіріп аяқты сермеп таянып отыру қалпына келу -4-6 р.

г). 5-6 қадамнан жүгіріп келіп сайманға секіріп міну – 6-8 р.

д). Секіруді тұтастай орындау, мұғалім сақтандыру әдісін қолданады – 6-8 р.

Аяқты ашып секіру.

үйрету жолы:

а). Таянып жатып аяқты екі жаққа ашып сермеу – 4-6 р.

б). Сол жаттығу тек таянып отыру қалпына келу – 4-6 р.

в). Сайманға қолды қойып тұғырдан итеріліп бір орында аяқты ашып секіру – 4-6 р.

д). Екпінмен тұғырдан итеріліп көмекпен секіру сайманның биіктігі 110-115 см.

Акробатикалық жаттығулар техникасын үйрету және оқыту әдістемесі.

Алға домалау

үйрету жолдары:

• 
  жиналуды үйрету
  
• 
  жартылай домалау
  
• 
  көмекпен алға домалау
  
• 
  қосымша саймандарды қолдану
  

• 
  қолға тепе – теңдік ұстау
  
• 
  жартылай тепе – теңдік ұстау
  
• 
  қолға көмекпен айналу
  

Саймандарда жаттығуларды үйрету техникасы және оқыту әдістемесі (асылу және таяну).

Арыс. Керме. Шығыршық. Канат. Сермеуге арналған төрт тағанды ағаш ат.

Саймандарда жаттығулардың үйретуіне ескеру қажет:

• 
  дене дайындық деңгейлерінің қажетті деңгейде дамуы.
  
• 
  Студенттің психологиялық дайындығы.
  
• 
  Үйрету кезеңділігі және сатылық заңдылықтардың сақталуы.
  
• 
  Мұғаліммен сақтандыру тәсілдерінің орындалуы.
  

Гимнастикалық жаттығулардан комплекстер құрастыру.

• 
  саптық жаттығулар комплексі
  
• 
  жалпы дамытқыш жаттығулар комплексі
  
• 
  құралдармен орындалатын жалпы дамытқыш жаттығулар.
  
• 
  Мектеп бағдарламасы бойынша элементтердің орындалу әдістемесін құрастыру.