Аймақты әлеуметтік-экономикалық дамытудың әрекеттегі мемлекеттік басқару саясатының талдауы

2.3.1 Бәсекелестікті дамыту

- салық салуда оның даму деңгейіне, қызмет түріне және қалыптасу түріне байланысты дифференциялық келуінің болмауы;

- кепілдік қамтамасыз етудің болмауы жағдайында нақты секторда бизнес ашу мүмкіндігінің болмауы;

- бизнестің айтарлықтай жоғары операциондық шығындары;

- бизнес қызметінің жоспарлық және жоспарлық емес тексерулердің үлкен саны;

- екінші деңгейдегі банктердегі несие және оларды қайтарып алу механизмінің толықсыздығы бойыша сыйақының айтарлықтай жоғары қойылымдары;

- сауда қызметін басқару саласында әлсіз заңнамалық қамтамасыз ету;

- делдалдық құрылымның болуы.

Бәсекелестік ортаны жақсарту бойынша келесі шаралар қарастырылуда:

- азық-түліктік және азық-түліктік емес тауарлар, қызмет салаларының негізгі топтарына бағаның тұрақты мониторингін қамтамасыз ету;

- бағаны тұрақтандыру бойынша қалалық штабтың жұмысын жалғастыру.

Агроөнеркәсіптік секторды дамыту үшін бәсеелестікті дамыту бойынша шаралар ұсынылды:

- тұрғындарға ауыл шаруашлық тауарларды тікелей сату тәжірибесін жалғастыру, оның ішінде базар және «демалыс күні» жәрмеңкесі арқылы;

- ауыл шаруашылық тауар өндірушілерді қала базарларында сауда орындарымен қамтамасыз етуге жәрдемдесу.

2.4 Мәселелер, тәуекелдер, бәсекелі артықшылықтар мен мүмкіншіліктердің кешендік сипаты

Ағымдық жағдай талдауының нәтижелері (25 кесте).

3. 
   Өскемен қаласы дамуының болжамы
   

Өскемен қаласының жоспарланған кезеңде дамуының негізгі үрдісі –инновация және жоғары технологияларды пайдалана отырып экономикалық дамуды жалғастыру.

Көп қабатты сонымен қатар жеке тұрғын үй құрылысы қаланың сол жақ жағалауында іске асатын болады.

Өндірістік кәсіпорындардың санитарлық-қорғау аймағына түсетін бар бір қабатты тұрғын үй қоры қауіпсіз аймақтарға тұрғындарды жаңа аудандарға көшіру арқылы ақырындап көшіріле бастайды.

Қаланың сол жақ жағалауында қалалық әкімдік ғимаратын, қазақ драма театрын, барлық дәіни конфессия алаңын, спорттық құрылыс кешендерін қамтитын жаңа әкімшілік-мәдение орталық салынатын болады. Қаланың оң жақ жағалауындағы әкімшілік-мәдени орталық өз қызметін сақтап қалады. Бар табиғи және жоспарланып жатқан орталықтар ішкі сақиналық магистральға біріктірілетін болады.

«Жоғарыөнімді инновациялық технологияларды өнеркәсіпте, агроөнеркәсіптік кешенде, инвестицияда, шағын және орта кәсіпкерлікте, саудада және қоршаған ортаға енгізу негізінде қала экономикасын жеделдетіп дамыту» 1 бағдар бойынша 2015 жылға қарай өзекті индикаторлар келесі көрсеткіштерге ие болады:

– өңдеу өнеркәсібінде еңбек өнімділгін 1,5 есеге арттыру;

– ВРП энергосиымдылығын 11%-дан кем емес төмендету;

– инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесін 17,7%-ға дейін арттыру;

– инновациялық инфрақұрылымды құру, оның ішінде салалық орталықты;

– тауар, жұмыс және қызмет сатып алуда мемлекеттік мекемелер және ұйымдар, жүйе құрайтын кәсіпорындарда сатып алуда қазақстандық ұстаным үлесін 77,7%-ға дейін арттыру;

– ИСО және т.б. стандарттарды енгізген кәсіпорындар мен ұйымдар санын 2015 жылға қарай 99 бірлікке дейін арттыру;

– тау-кен өндірісі өнеркәсібінде көлемді 104,4%-ға дейін арттыру;

– металлургиялық өнім өндірісі көлемін 2,2 есеге арттыру;

– машинажасауда өндіріс көлемін 1,6 есеге арттыру;

– машинажасауда еңбек өнімділігін жылына бір адамға 8,2 млн. теңгеге дейін арттыру;

– отандық құрылыс материалдарының үлесін 80,5%-ға дейін арттыру;

– құрылыс материалдары өндірісінде еңбек өнімділігін 1,7 есеге арттыру;

– жеңіл өнеркәсіп өнімдерімен ішкі нарық қажеттілігін 3,2%-ға дейін қанағаттандыру;

– жеңіл өнеркәсіп өнім өндірісі көлемін 700,0 млн. теңгеге дейін арттыру;

– жеңіл өнеркәсіпте еңбек өнімділігін 1,5 есеге арттыру;

– күкірт қышқылы өндірісі көлемін жылына 504,8 мың тоннаға дейін арттыру;

– химиялық өнеркәсіп өндіріс көлемін 19 млрд. теңгеге дейін арттыру;

– ағаш өңдеу өнеркәсіп өндірісі көлемін 693,6 млрд. меңгеге дейін арттыру;

– құрылатын индустриалды аумақ аймағында шикізаттық емес экспорттық болжамдық және жоғары технологиялық өндіріске инвестиция көлемін 29,5 млрд. теңгеге дейін арттыру;

– жоспарланған кезеңде экономиканың басым секторының негізгі капиталына 82,9 млрд. теңге көлемінде инвестиция тарту;

– «Өркен» индустриалды аймағында орналаситыруға жоспарланған инвестициялық жобалар саны 4 бірлік;

– сауда саласында қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында ірі сауда нысандарын және жеке тауар айналымның жалпы көлемінде сауда желілерінің үлесін 6,5%-ға дейін арттыру;

– сауда кәсіпорындары желісін 1873 бірлікке дейін арттыру;

– сауда ТКИ 105,0%-ға дейін арттыру;

– жеке тауар айналым ТКИ 104,0%-ға дейін арттыру;

– тоайым тауар айналым ТКИ 106,0%-ға дейін арттыру;

– тұрақты көздерден шығатын ластайтын заттардың жалпы көлемдегі бұл заттардың ұсталатын ластайтын заттардың үлес салмағын 87%-ға дейін төмендету;

– тұрақты көздерден шығатын ластайтын заттарды залалсыздандыратын заттар санын 563 мың тоннаға дейін арттыру;

– туристік қызмет саласында қызмет көрсететін ұйымдардың тұтас кірісін 2015 жылға қарай 2008 жылдың деңгейінен 15%-дан кем емес деңгейге арттыру;

– АПКда еңбек өнімділгі деңгейін 1,9 есе;

– ауыл шаруашылық ТКИ 102,0%-ға арттыру;

– тағам өнімдері ТКИ 103,1%-ға арттыру;

– АПК экспорттық потенциалын 2015 жылға қарай 20,4 млн. долларға дейін арттыру.

­

«Әлеуметтік сланы және адам потециалын дамыту, тұрғындардың өмір сапасы деңгейін арттыру, сапалы әлеуметтік қызметтің барлық түрімне қамтамасыз ету» 2 бағыт бойынша:

– балалардың жалпы санынан балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқытумен қамтуды 2015 жылға қарай 97,8%-ға дейін жеткізу;

– жалпы профилді мектеп санынан табиғи-математикалық мектеп үлесін 2015 жалға қарай 10,6%-ға дейін жеткізу;

– жаңа модификация кабинеттерімен қамтамсыз етілген мектеп үлесі 2015 жалға қарай 71,0%-ға дейін жеткізу;

– қала тұрғындарның күтілетін өмір ұзақтығы 69 жасқа жетеді;

– ана және бала өлімі 1,5 есеге азаяды;

– туберкулезбен ауыру 20%-ға төмендейді;

– қан айналым ауруынан өлім 15%-ға төмендейді;

– қала тұрғындарының мәдениет саласындағы сапа қызметімен қанағаттану деңгейі 2015 жылға қарай - 55%;

– қала тұрғындарының жалпы санынан әрдайым дене шынықтыру және спортпен айналысатын барлық жастағы тұрғындарды қамту 25%-ға деййін арттыру;

– дене шынықтыру және спортпен айналыстаын балалар және жасөспірімдер үлесін 2015 жалға қарай 12,1%-ға арттыру;

– жұмысқа тұру мәселесі бойынша келген тұлғалар санынан жұмысқа тұрғандар үлесі 78,4%-ға дейін артады;

– адрестік әлеуметтік көмек мөлшері екі есеге артады;

– күн көріс минимумы кіріснен төмен тұрғындар үлесін 8,6%-ға дейін төмендету;

– күн көріс минимумы мөлшерін 17791 теңгеге дейін арттыру;

– әлеуметтік адрестік көмек алатындар құрамындағы еңбекке қабілетті тұрғындардың үлес салмағын 30%-ға дейін қысқарту;

– жұмысқа тұрғызылған этникалық оралмандар үлесін 75%-ға дейін арттыру;

– адрестік әлеуметтік көмек алатындар саны 2015 жылға қарай 479 адам;

– үйде қызмет көрсетілетін тұлғалар үлесін 63,8%-ға дейін төмендету;

– уақытша мекендеу жағдайларында қызмет көрсетілетін тұлғалар үлесін 3,3%-ға дейін төмендету;

– мемлекеттік тілді меңгерген тұрғындар үлесі 2015 жылға қарай 56,0%:

– мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерін меңгерген тұрғындар үлесі 2015 жылға қарай 5%;

– қоғамдық санада мемлекеттің даму стратегиясы мен мемлекеттік саясатты қолдау деңгейін 70%-ға дейін арттыру;

– азаматтық қоғам және мемлекет институтының өзара қатынасын оң бағалайтын тұрғындар үлесін 80%-ға дейін арттыру;

– аймақтық отандық ақпараттық өнім тұтынушыларының қажеттілік деңгейін 60%-ға дейін арттыру;

– жастардың әлеуметтік оптимизм деңгейін 2015 жылға қарай 70%-ға дейін арттыру;

– тұтынушылардың мұрағаттық ақпараттармен сұраныстармен қанағаттандырылған үлесін 2015 жылға қарай 87%-ға арттыру;

– ведомстволық сақтаудағы құжаттардың жалпы көлеміндегі мұрағаттық қорды жаңа құжатармен толтыру үлесі 2015 жылға қарай 2,8%-ға дейін;

– сандық форматқа көшкен мұрағаттық қор үлесін 2015 жылға қарай 2,5%-ға дейін арттыру;

– қоғамдық орындарда жасалған қылмыстардыңүлес салмағын 2015 жылға қарай 18,8%-ға дейін азайту;

– жол-көліктік оқиғадан қайтыс болғандар санын 2015 жылға қарай 4,1-ге дейін төмендету (100 зардап шеккендерге).

«Экономиканың тездетілген индустриализациясын және тұрғын үй коммуналдық пен көліктік қызметін қамтамасыз етуге мүмкіндік туғызатын инфроқұрылым кешенінің жаңғыруы» 3 стратегиялық бағыт бойынша:

– жылу пайдаланудың жалпы көлемінде баламалы энергия көздерінің пайдалану үлесін 0,35%-ға дейін арттыру;

– тұрғындардың орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жеткізу деңгейін жалпы 99,5%-ға дейін арттыру, оның ішінде: ауыл тұрғындарын – 98,9%-ға дейін;

–тұтынушыға тасығанда судың нормативті шығын деңгейін 10,57%-ға дейін төмендету;

– су құбырлары желілерінің 1 км.не апаттар және істен шығу санын 2015 жылға қарай 1,12 бір./км дейін төмендету:

– ауылдық елді мекендерде жөнделген желілер үлесі (жөндеу қажет ететін желілердің жалпы ұзындығынан) 2013 жылға қарай 5%;

– жөндеу қажет ететін желілердің жалпы ұзындығынан жылумен жабдықтау желілерінің жөнделген үлесін 7,5%-ға дейін арттыру;

– тұтынушыға тасығанда жылу энергиясының нормативті шығын деңгейін 16%-ға дейін төмендету;

– облыстық орталықта жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 96%-ға дейін артыру;

– жылумен жабдықтау желілерінің 1 км-не жылына апат санын 0,2 апатқа дейін төмендету;

– ТЭЦ және 100 Гкал/сағ артық ірі қазандықтардан жылу энергиясын шығару көлемін 3070 мың Гкал/сағ дейін арттыру;

– жылу желілерінде базалық СЕМ нормативті техникалық шығындары деңгейін 798,8 мың Гкал дейін төмендету;

– жылу желілерінде базалық СЕМ нормативті техникалық шығындары деңгейін пайызын 14,9%-ға дейін төмендету;

– тұрғындарды су бұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 2015 жылға қарай 63,2%-ға жеткізу;

– канализациялық желілердің 1 км-не жылына апат санын 2015 жылға қарай 0,04 апатқа дейін төмендету;

– жөндеу қажет ететін желілердің жалпы ұзындығынан ауыл елді мекендерінде жөнделген желілер үлесі 2015 жылға қарай 3,5%-ға дейін жеткізу;

– жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы үлес салмағын 77%-ға дейін арттыру;

– нормативті пайдаланумен қамтамасыз етілген кондоминиум нысандар үлесін 2015 жылға қарай 11,1%-ға дейін арттыру;

– жолаушылар көлігімен қамтылмаған елді мекендердің хабарламаларын 14,3%-ға дейін қысқарту;

– тұрақты бағыттарда автомобильді тасу тұрақтылығын 2015 жылға қарай 92%-ға дейін қамтамасыз ету.

– қаржыландырудың барлық көздері бойынша тұрғын үйді енгізу қарқыны деңгейін 100,0%-ға дейін арттыру;

– төтенше жағдай кезінде елді мекендерді шапшаң қимылдаумен максималды қамтамасыз ету 2015 жылға қарай 79%-ға дейін;

– нормативті пайдаланумен қамтамасыз етілген кондоминиум нысандар үлесін 11,1% -ға дейін арттыру;

– коммуналды қызмет сапасымен қанағаттанған тұтынушылар үлесін 63%-ға дейін арттыру;

– коммуналдық сектор кәсіпорындарында менеджменттің заманауи тәсілдерін енгізуді қамтамасыз ету, менеджменттің заманауи тәсілдерін енгізген кәсіпорындар саны 3 бірлікті құрайды.

– электронды мемлекеттік қызмет алу аясында компьютерлік сауаттылыққа оқылатын тұрғындар үлесі - 40%;

– әлеуметтік маңызды қызметтерді электронды түрге ауыстыру - 50%;

– қала әкімі аппараты өкілетті органдарын бірыңғай электронды құжат айналым жүйесімен қамту – 100,0%;

– қала әкімі аппаратында жалпы құжат айналым көлемінен электронды құжат айналым үлесі - 98%;

– баға жүйесімен жасалған қанағаттану деңгейі электрондық мемлекеттік қызмет тұтынушыларын қамту - 20%;

– мемлекеттік органдарды ақпараттық қауіпсіздікпен қамтамасыз ету - 100%;

– мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың е-қызметтерін пайдаланатын құқыққа қабілетті азаматтар мен ұйымдар үлесі - 10%;

– жергілікті өзін өзі басқару институтының қызметімен тұрғындардың қанағаттануы - 65%;

– 100%-дық игерумен бюджеттік бағдарлама үлесін арттыру – 99,9%;

– несиелік келісімдердің шарттарына, мақсаттарына, мідеттеріне сәйкес бюджеттік несиелерді тиімді пайдалану – 100%;

– қала аумағында иесіз нысандарды 2015 жылға қарай жою - 100%;

– мемлекеттік мекемелер балансында бекітілген уақытша пайдаланылмайтын аудандарды жалға беру - 100

«Бәсекелестікті дамыту» 6 стратегиялық бағыт бойынеша.

Кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін әкімшілік кедергілерді жою және қажетті инфрақұрылымды құру бойынша шараларды іске асыру арқылы бәсекелестік ортаны жақсарту.

Өндірістік өнім өндіріс көлемі 2009 жылғы деңгейге 25,1%-ға артатын болады, қосымша 1961 жаңа жұмыс орыны пайда болады. Қойылған мақсатқа жету және қойылған міндетті шешу үшін индустриализация Картасына енген 3 инвестициялық жоба 2010 жылы іске асты.

Тауарлық өнім өндірісінің қол жеткізген деңгейі қосымша тағы да 29,2%-ға артады, индустриализация Картасы аясында 4 инветициялық жобаның іске асу нәтижесінде қосымша 4100 жаңа жұмыс орыны пайда болады.

Әрекеттегі кәсіпорындарда сапаны арттыруға және шығарылатын өнімнің түр жинағын кеңейтуге бағытталған қосымша шаралар іске асады және мақсатты индикаторлар бойынша қарастырылған шамалардың кезеңдік іске асуы.
Металлургиялық өнеркәсіп

№ п/п		Индикаторлар, көрсеткіштер атауы	I кезең					II кезең		Жауапты орындаушы
			2011			2012	2013	2014	2015
1		Мақсаттық индикаторлар: Металлургиялық өндіріс өнім көлемін 2,2 есе арттыру (2009 жыл – 181,2 млрд. теңге)	204,6			272,8	292,3	389,8	398,5	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
2		Металлургиялық өндірісте еңбек өнімділігін арттыру (2009 ж – жылына 1 адамға 11,6 млн. тн.)	12			13,2	14,9	16,7	18,1	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
1 міндет. Көлемді арттыру, сапаны жоғарлаты, өнім өндіріс түр жинағын кеңейту
1	«УК ТМК» АҚ, «Казцинк» ЖШС жаңа шектерді құру, бірл.			2	-		-	-	-	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
2	Металлургиялық салада ТКИ арттыру, % (2009 ж. – 92,2 %)			100	101,3		102,8	105,3	106	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі

Жетістік жолдары.

1 кезең.

Қойылған мақсатқа және қойылған міндетті шешу үшін жобалық қуатқа екі нысан «Өскемен металлургиялық кешенінің мыс балқыту және электролиз зауытының құрылысы» және «ТМК» АҚ титан құймалары мен қоспаларын шығару бойынша зауыт құрылысы» шығарылады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттер жеткен өндіріс көлемін 1,4 есе арттыруға қамтамасыз ететін басталған шараларды жалғастыру есебінен қол жеткізіледі.

Машина жасау саласында өндіріс көлемі 1,5 есе артады, 2 инвестициялық жобаны іске асыру нәтижесінде қосымша 105 жұмыс орыны құрылады: «Востокмашзавод» АҚ «Болат вагон құю өндірісіндегі № 10 шойын құю цехын қайта құру», «Өскемен арматура зауыты» АҚ «Өндірістік қуаттарды жаңғырту, шығарылатын өнімнің түр жинағын кеңейту» және және 2011 жылы «Өскемен конденсатор зауыты» АҚ 2011 жылы 2 жобаның іске асуымен: «110 кВ кернеу класына дейін желілер үшін статистикалық конденсаторлар батареясын жасау және құру» және «Электротехникалық жабдық сынақ орталығын жаңғырту және оны «VDE» институтында сертификациялауға дайындау».

Қол жеткізген көлем 50%-ға артады, 4000 қосымша жұмыс орыны құрылады, сонымен қатар «Өскемен қаласында толық циклды автозауыт және автокомпоненттер өндірісі бойынша парктің құрылысы» бойынша жобаны іске асыру есебінен мақсаттық индикаторлар бойынша жоспарлық көрсеткіштерге кезеңдік қол жеткізу.

Қойылған мақсатқа жету және жоспарланған міндетті шешу үшін өндірістік қуаттарды өсіруге және кәсіпорындардың кіші салалаларында шығарылатын өнімнің сапасын жақсартуға бағытталған шаралар қабылданатын болады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттер отандық құрылыс материалдары өндірісін 80,5%-ға дейін арттыруға қамтамасыз ететін басталған шараларды жалғастыру есебінен қол жеткізіледі.

Қойылған мақсатқа жету және жоспарланған міндетті шешу үшін «Нимекс-Текстиль» ЖШС өндірістік қызметін қалпына келтіру бойынша шаралар қабылданады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттер жеткен өндіріс көлемін 1,3 есе арттыруға қамтамасыз ететін басталған шараларды жалғастыру есебінен қол жеткізіледі.

Қойылған мақсатқа және жоспарланған міндетті шешу үшін өндірістік қуаттарды өсіруге және кәсіпорын салаларында шығарылатын өнімнің сапасын жақсартуға бағытталған шаралар қабылданатын болады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттер жоспарланған көрсеткіштерді мақсаттық индикатор бойынша 1,2 есеге арттыруға қамтамасыз ететін басталған шаралардың жалғастырылу есебінен қол жеткізіледі.

Қойылған мақсатқа жету және жоспарланған міндетті шешу үшін келесідей жобалар іске асатын болады: «Өнімділігі тәулігіне 150 тоннаға тең ультрапастерленген сүт өндірісін ұйымдастыру»; «Ауданы 5 га болатын екінші кезектегі қыстық жылыжай құрылысы», «Тамақ және техникалық крахмал өндірісі, биоаздыратын қаптама бойынша зауыт құрылысы»; «Көкөніс қоймасы құрылысы» және «Диірмен жабдығын жаңғырту», «Көкөніс өнеркәсібін ұйымдастыру – қызанақ, қиярлар, сонымен қатар жапырақты көкөністер – киндза, ас көк және ақжелкен жаңа заманауи аэропонды жылыжайлық өсіру технологиясы бойынша «Кристалл» түрі бойынша». Қосымша 120 жұмыс орыны құрылатын болады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттер басталған шараларды жалғастыру есебінен және тамақ өнеркәсібі бойынша жобаларды жобалық қуатқа енгізумен қол жеткізіледі.

Қойылған мақсатқа жету және жобалы мәселені шешу үшін «Ирташтрансойл» ЖШС ағаш-жоңқа тақталарын өндіру бойынша желі іске енгізілді. Шығарылатын өнімнің сапасы мен өнім түрлерін арттыруға бағытталған шаралар қабылданатын болады.

Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу өндірістің қол жеткізген деңгейін тағы да 1,2 есе арттыруды қамтамасыз ететін басталған шаралардың жалғасуы есебінен болады.

Инновациялық зерттемелерді іске асыру үшін Қазақстан Республикасының тау-металлургиялық кешенінде 2013 жылы сертификатталған металлургия орталығын құру жобасы іске асырылатын болады.

Металлургия Орталығының қызметі энергосиымдылықты азайту есебінен өндіріс тиімділігін арттыруға және концентраттарға пайдалы компоненттерді алуды арттыруға, технологиялық және тау-металлургиялық кешені кәсіпорынының техникалық қайта жабдықталуына бағытталатын болады.

Инновациялық саланың ары қарайғы дамуы аймақтың инновациялық инфроқұрылымдық қызмет атқаруымен негізделетін болады, жоғары технологиялар аймағынан басқа – бұл ғылыми-зерттеу потенциалы (университеттер, КазГИПРОцветмет, ВНИИцветмет) және технопарктер (Технопарк «Алтай»), ноу-хауды меңгерген аймақ кәсіпорындарының конструкторлық бюросы және кәсіпорындар.
2 мақсат: Аймақтың азық-түліктік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ішкі азық-түліктік тауар нарығында отандық азық-түлік тағамдарының үлес салмағын арттыру, АПК экспорттық потенциалын іске асыру.

№ п/п	Мақсатты индикаторлар, көрсеткіштер атауы	I кезең			II кезең		Жауапты орындаушы
		2011	2012	2013	2014	2015
1	Мақсаттық индикаторлар: АПКда еңбек өнімділігі деңгейін 1,79 есе арттыру	1,06	1,28	1,55	1,7	1,9	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
2	Ауыл шаруашылығынң ТКИ, %	115,3	102,1	101,8	102,0	102,1	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
3	Тамақ өнімдерінің ТКИ, %	101,5	102,9	102,9	103,1	103,1	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
4	АПКның экспорттық потенциалын арттыру, млн. доллар	8,3	11,1	13,1	15,2	20,4	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
5	Аграрлық саланың экспорттың жалпы көлемінде экспорттық потенциалдың үлесі 0,4%-ға дейін	0,34	0,38	0,37	0,37	0,405	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
6	Ауыл шаруашылық өнімді өңдеу үлесін арттыру:						Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	- ет – 88,8% дейін	81,4	81,5	82,8	87,9	88,8	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	- сүт – до 99,6% дейін	89,4	93,9	97,8	99,7	99,6	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
7	Ішкі нарықтың азық-түліктік тәуелсіздігін қамтамасыз ету (2009 ж. -100% -ауыл шаруашылық өнімдердің негізгі түрлері бойынша)	100	100	100	100	100	УСХ
Мал шаруашылығы
1 міндет. Мал шаруашылығы өнімдері көлемін арттыру
№ п/п	Мақсатты индикаторлар, көрсеткіштер атауы	I кезең			II кезең		Жауапты орындаушы
		2011	2012	2013	2014	2015
	Мал басын жеткізу, мың бас:
	Ірі қара мал, 4,3 мың басқа дейін	4	4,1	4,1	4,2	4,3	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	Қой және ешкі, 7 мың басқа дейін	5,6	6	6,5	6,8	7	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	Жылқылар, 1,3 мың басқа дейін	1,1	1,1	1,2	1,2	1,3	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	Шошқалар, 7 мың басқа дейін	6,8	6,8	6,9	7	7	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	құстар, 13,1 мың басқа дейін	13,1	13,1	13,1	13,1	13,1	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	Жыл сайынға мал шаруашылығы өнім өндірісін жеткізу:
	Тірі салмақтағы ет, 2,7 мың тоннаға дейін	2,4	2,5	2,6	2,7	2,7	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	сүт, 8 мың тоннаға дейін	6,7	6,8	6,9	7,3	8,0	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	жұмыртқа, 2,5 млн. данаға дейін	2,3	2,3	2,4	2,4	2,5	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
	жүн, 0,01 мың тоннаға дейін	0,009	0,009	0,01	0,01	0,01	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі

1 кезең

Болжанған көрсеткіштер мал шаруашылығында ірі және орта тауарлық өндіріс құру бойынша шараларды мемлекеттік қаржылық қолдау (демеу қаржы беру арқылы), өнімділікті арттыру, азық базасының жағдайын жақсарту есебінен қол жеткізілетін болады.

Мал шаруашылығында инновациялық технологияларды енгізу, мал шаруашылығында осы күнгі экспорттық болжамды инфроқұрылымды дамыту, мықты азық базасын құру, өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, демеу қаржы беру арқылы саланың дамуын ынталандыру жалғастырылатын болады.

1 қосымша асыл тұқымды шаруашылық құру, малдардың генетикалық жағдайын жақсарту, мал өсіруде ірі масштабты селекцияны өткізу.

Асыл тұқымды шаруашылық санын 2 бірлікке дейін жеткізу, малдардың генетикалық жағдайын жақсарту бойынша ары қарайғы жұмыс арқылы асыл тұқымды мал басының үлес салмағын арттыру.

Кәсіпорындар қаражаты есебінен мал шаруашылығында экспорттық болжамды инфра құрылымды құру, нысандарды осы күнгі жабдықтармен жабдықтау.

Жергілікті бюджет қаражаты есебінен ара шаруашылығын дамытуды қаржыландыру, асыл тұқымды аудандастырлыған ара отбасыларын өсіру.

Қаржыландыру арқылы саланың дамуын ынталандыру, ірі мамандандырылған тауар шаруашылығын құру, аралардың генетикалық жағдайын арттыру.

2 мал қорымы құрылысы, 3 ветерикарлық дәріханаларды қайта құру және жөндеу, 1 ДУК автомашинасын сатып алу, жергілікті және республикалық қаражаты есебінен ветеринарлық санитарлық шараларды сапалы өткізу.

Ауыл шаруашылығы малдарының өте қауіпті ауруларымен күрес бойынша эпизоотиялық қарсы шараларды ұйымдастыру, 1 ДУК автомашинасын сатып алу

Ауыл шаруашылық айналымға қосымша жерлерді тарту; жер өңдеуде агротехнологияны сақтау; егістік алаңдарын оңтайландыру бойынша шараларды қолдану; өндірісте ылғалресурсақтайтын технологияларды кең пайдалану; суармалы егіншілік тиімділігін арттыру, минералды және органикалық тыңайтқыштарды пайдалану; өсімдіктерді қорғау бойынша шаралар өткізу; ауыл шаруашылығы техникаларын жаңарту; өндірісте жаңа жоғары өнімді техниканы және жабдықты қолдану, перспективалық аудандастырылған ауыл шаруашылық дақылдары сұрыптарын енгізу, тұқым шаруашылығын, жылыжай шаруашылығын дамыту, жылыжай құрылысы.

Жаңа техника мен технологияны кең пайдалану арқылы өндірісті диверсификациялау, өндірісте жоғары өнімді аудандастырылған ауыл шаруашылық дақылдар сұрыптарын кең пайдалану, ауыл шаруашылық дақылдарын қорғау бойынша тиімді шаралар, сервис орталықтары желісін дамыту, суарылатын жерлердің тиімділігін арттыру және аудандарын кеңейту бойынша тұрақты жұмыс.

Егістік алаңдарын оңтайландыру бойынша шаралар қабылдау; минералды және органикалық тыңайтқыштарды пайдалану; ауыл шаруашылық техникасын жаңарту; өндірісте жаңа жоғары өнімді техниканы және жабдықты қолдану; жем дақылдарының жоғары өнімді сұрыптарын енгізу.

Жаңа техника мен технологияны кең пайдалану арқылы өндірісті диверсификациялау, өндірісте жоғары өнімді аудандастырылған ауыл шаруашылық дақылдар сұрыптарын кең пайдалану.

Жоғары өнімділікті ауыл шаруашылық техникасын және жабдықты лизинг есебінен сатып алу.

Жоғары өнімділікті ауыл шаруашылық техникасын және жабдықты өз және қарыз қаражаттар есебінен сатып алу.

Ауыспалы егіс есебінен топырақ құнарлылығын жақсарту.

Суарылатын егіндік ауданын арттыру және топырақ құнарлығын жоғарлату бойынша шаралар.

Өнімділікті және шығарылатын ауыл шаруашылық дақылдардың сапасын минералды тыңайтқыштарды сатып алуды қаржыландыру арқылы арттыруды мемлекеттік қолдау, органикалық тыңайтқыштарды енгізу.

Минералды тыңайтқыштарды сатып алуды қаржыландыру көздерін жылына 0,23 млн. теңгеге дейін арттыру, органикалық тыңайтқыштарды енгізу көлемін жылына 3 мың тоннаға дейін арттыру.

Жылына 63 млн. теңге сомасында қарыз қаражат есебінен ауыл шарушылық техникасын сатып алуды қаржыландыру.

Іске асыру кезеңінің мерзімінде республикалық бюджет қаражаты есебінен өсімдіктерді қорғау бойынша тиімді шаралар өткізу іске асатын болады.

Бюджеттік және қарыз қаражаттары есебінен техникалық қайта жабдықтауды, жаңғыртуды және жаңа өндірісті ұйымдастыруды өткізу. Өңдеу өнімінің сапасын халықаралық стандартқа өту арқылы арттыру.

Салада индустриалды диверсификация өткізу, экспорттық болжанған өнімді шығаруды арттыру.

Іске асырудың барлық кезеңінде бизнес-климатты жақсарту және аймақ экономикасына инвестиция ағымын ынаталандыру үшін республика және аймақ индустриализация картасына енген инвестициялық жобалар іске асатын болады, сонымен қатар оларды үнемі актуальдандыру өткізіледі. Осымен бір мезетте шығарылатын өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында өндірісті диверсификациялаудың мақсатқа сиымдылығы туралы тауар өндірушілер арасында түсіндірілетін жұмыстар өткізілетін болады, нәтижесінде шикізаттық емес экономиканың секторына инвестиция көлемі бес жылда 1,6 есеге өседі.

- дамыту институттары қаражатынан қаржыландырған кезде шағын кәсіпкерлік жобаларын жылжытқанда жәрдемдесу және қажетті көмек көрмсету;

- мемлекеттік қажеттіліктер үшін тауар жеткізуге (жұмыс және қызмет) шағын кәсіпкерлік субъектілерін толық тарту бойынша жұмыстарды жалғастыру;

- шағын бизнес жобаларының бағыты және мүмкін болатын қаржыландыру механизмі, оның ішінде мемлекеттік бюджет қаражатынан, туралы кәсіпкерлерді ақпараттандыруды қамтамасыз ету;

- өндірістік бағыт пен қызметтегі шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің көрмесін, жәрмеңкесін, байқауларын ұйымдастыру;

- өндірістік және инновациялық қызметтегі шағын және орта бизнес субъектілерін қаржылық қолдауды ұйымдастыру

- заманауи жоғары технологиялық, ғылымды қажет ететін өндіріс және инновациялық қызметті ұйымдастыру мәселелерінде шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін сүйемелдеуді қамтамасыз ету;

- әкімшілік кедергілерді жою және мемлекеттік органдарда есептік пен кәсіпкерлік қызмет бақылауын, келісі мен рұқсат алу үрдістерін оңтайландыру бойынша жұмыстарды жалғастыру.

Іске асырудың барлық кезеңінде оқытуды ұйымдастыру, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен бөлінген қаржы шегінде шағын және орта бизнес субъектілерінің ақпараттық және әдістемелік қолдауын дамыту, жыл сайын қалада бизнесті қолдау мен дамытуға шараларды қамтамасыз етуді қарастыратын шағын кәсіпкерлік субъектілерінің арасында көрмелер, жәрмеңкелер, байқаулар өткізілетін болады, маркетингтік қызмет іскерлігін қамтамасыз ету.

«Бизнес-кеңесші» бағдарламасының «Даму» кәсіпкерлік даму қоры» АҚ бірге іске асыру аясында шағын және орта бизнес субъектілерін қаржылық және қаржылық емес қолдау жабдықтарының мүмкіндіктері туралы үйретуші семинарлар өткізіледі.
6 мақсат: Ішкі сауда саласының ширақ дамуы

1	Мақсаттық индикаторлар: Сауда саласында қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында жеке тауар айналымның жалпы көлемінде ірі сауда нысандары мен сауда желілері үлесін арттыру, % (2009 жылы – 51 бір.)	4,5	5,0	5,5	6,0	6,5	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
2	Сауда кәсіпорын желісін арттыру, бір. (2009 жылы – 1859 бір.)	1865	1867	1869	1871	1873	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
3	Сауданың ТКИ, %	102,5	103,5	104,0	104,5	105,0	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
4	Жеке тауар айналымының ТКИ, % (2009 жылы – 118,8 млрд. теңге)	102,0	102,5	103,0	103,5	104,0	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
5	Толайым тауар айналымының ТКИ, % (2009 жылы – 298,9 млрд. теңге)	101,0	101,5	103,0	104,5	106,0	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
1 міндет. Ішкі сауда инфрақұрылымын дамыту
1	Жеке сауда кәсіпорындары санын арттыру (дүкедер, кешендер), бірл. (2009 жылы – 51 бір.)	53	55	56	57	58	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
2	Тауар және көрсетілетін қызмет үшін төлемді пластикалық карточка, сауда терминалдары арқылы іске асыратын сауда кәсіпорындары бөлімін және қызмет сласының санын арттыру, бір. (2009 жылы – 500 бір.)	518	520	522	524	526	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
3	Азық түлік тауарларын төмендетілген баға бойынша сататын «Ардагер» арнайы дүкендер санын арттыру, 3 бірлікке дейін. (2009 жылы – 1 бір.)	-	1	-	1	-	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
4	Азық түлік тауарларын төмендетілген баға бойынша сататын әлеуметтік бөлімдер санын арттыру, бір. (2009 жылы – 5 бір.)	9	10	11	12	13	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
5	Жергілікті ауылшаруашылық өндірушілер тауарын сату бойынша «Купава» типтес жылжымалы жедел павильондар санын арттыру, бір. (2009 жылы – 21 бір.)	25	27	29	32	35	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
Жетістік жолдары 1 кезең. 4 сауда кәсіпорыны және 4 әлеуметтік сауда орыны ашылады, тауар және көрсетілетін қызмет үшін төлемді пластикалық карточка, сауда терминалдары арқылы іске асыратын кәсіпорындар бөлімі 6 бірлікке көбейеді. 2 кезең. 3 сауда кәсіпорыны және 3 әлеуметтік сауда орыны ашылады, , тауар және көрсетілетін қызмет үшін төлемді пластикалық карточка, сауда терминалдары арқылы іске асыратын кәсіпорындар бөлімі 4 бірлікке көбейеді. Бұл шараларды іске асыру тұрғындарды сауда алаңдарымен қамтамасыз етуге, үлкен пішінді дүкендерің дамуына және өркениетті сауда орындарын дамытуға мүмкіндік береді, сонымен қатар азық түлік тауарларына баға тұрақтылығын қамтамасыз етуге, ішкі нарықты саудамен қанықтыруға мүмкіндік береді.
2 міндет. Ішкі сауданың институционалдық дамуы
1.	Сауда саласында номативті-құқықтық актілерге өзгерістер мен қосымшалар бойынша ұсыныстар енгізу.	1	1	1	1	1	Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
Қойылған мақсатқа жету және жоспарланған міндетті шешу үшін жыл сайын ары қарайғы Өскемен қаласы әкімі аппаратына, Шығыс Қазақстан облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасына тапсырумен сауда саласында нормативті-құқықтық актілерге өзгерістер мен қосымшалар енгізу бойынша ұсыныстар жасалып шығарылады.

7 мақсат: Қоршаған орта сапасын тұрақтандыру және жақсарту

1	Мақсаттық индикаторлар Тұрақты көздерден шығатын ауланатын (залалсыздандырылатын) ластауыш заттарды осы заттардың жалпы көлеміндегі үлес салмағы, (2009ж.-89,5%)		89,0		88,5		88,0		87,5	87,0	Өскемен қ. әкімдігі
2	Су нысандарына нормативті тазарған ағынды судың шығарылуы, млн.м3 (2009 ж,-37,4 млн.м3)		45,5		45,5		55,5		57,5	59,5	ҚМК «Өскемен Водоканал»
3	Қатты тұрмыстық қалдықтар саны (2009 ж.- 51,6 мың тонна)		53,2		56,4		62,8		65,6	71,2	Өскемен қ. әкімдігі
1 міндет. Радиоактивті ластану ошақтарының тұрғындар денсаулығына кері әсерін азайту, құрамында сынабы бар өңделген қоқыстарды рұқсат етілмеген орналастырылуының алдын алу.
1	Анықталған радиоактивті ластану ошақтарын жою, м3		1		1		1		1	1	УПРиРП
Жетістік жолдары: Радиоактивті ластану ошақтарының тұрғындар денсаулығына кері әсерін азайту, құрамында сынабы бар өңделген қоқыстарды рұқсат етілмеген орналастырылуының алдын алу. Аталған шаралар тұрғындардың себепсіз сәулеленуін азайтуға және радияциялық қауіпсіздікпен байланысты әлеуметтік алаңдаушылықты төмендетуге алып келеді. Жыл сайын нормативті тазарған судың су нысандарына көлемі артады, мерзімнің екі кезеңінде 71,2 мың тонна қатты-тұрмыстық қалдықтар көмілетін болады.
2 міндет. Атмосфераны ластайтын заттардың санын азайту
1.	Ластайтын заттардың атмосфераға шығуы (2009ж.-65,2)		65,0		64,8		64,6		64,3	64	Өскемен қ. әкімдігі
2.	Тұрақты көздерден шығатын ластағыш заттарды залалсыздандыратындың санын арттыру (2009ж.-556,7 мың тонна)		558,5		560		561,5		562	563	Өскемен қ. әкімдігі
Жетістік жолдары: Өскемен қаласы атмосфералық ауасының ластану жағдайын бақылауды қамтамасыз ету – тұрақты және қозғалмалы бақылау орындарында ауа сынамасын алу. Атмосфералық ауаны қорғау бойынша шараларды іске асыру атсмосфераға ластайтын заттарды жаппай шығарудың үлес көрсеткішін азайтуға алып келеді. Атмосфералық ауаны тәулік бойы бақылауды қамтамамасыз ету үшін автоматтандырылған бақылау жүйесін енгізу керек, себебі қазіргі уақытта атмосфералық ауаның мониторинг жүйесінің техникалық жабдықталуы жеткіліксіз, оның автоматтандырылған жабдығының жеткіліксіздігі. Сапасыз жанармайды енгізуді азайту арқылы автокөліктен атмосфералық ауаға ластануды шығаруды азайту. Соңғы жылдары қалада автомобиль көлігі санының өсу деңгейі байқалуда. 2008 жылы кеңейтілген тізім бойынша тәжірибе өткізуге мүмкіндік беретін бірінші рет дизельді жанармайды бақылау бойынша жабдық сатып алынды, қазіргі кезге дейін аккредиттеуді сәтті өтіп және пайдалануға енгізілді. Аталған шаралар алдағы орта мерзімді кезеңде атмосфералық ауа сапа жағдайын сипаттайтын индикаторлардың оң дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік туғызады.
2 міндет. Су нысандарына антропогендік әсерлерді шектеу.
1	Реконструкцияланған коллекторлар санын арттыру (2009ж. 2 дана)		2		3		1		1	-	УПРи РП, УС, Өскемен қ. әкімдігі
Жетістік жолдары: Су нысандарына антропогендік әсерлерді қайта құру, кеңейту, жаңғырту, канализациялық коллекторлар, канализациялық желілер құрылысы, су қорғау аймақтарын және оларды шаруашылық қолдану режимін құру арқылы шектеу. Технологиялық процестерді экологизациялау және су ресурстарын тиімді пайдалану есебінен түсіріліс деңгейін кезең бойынша азайту.
3 міндет. Қалдықтарды басқару жүйесін оңтайландыру, қатты-тұрмыстық қалдықтардың стихиялық үйіндінің пайда болуының алдын алу
1	Қатты-тұрмыстық қалдықтар полигонын пайдалануға енгізу және әрекеттегілерді заңдастыру, дана		-		1		-		-	-	УС, Өскемен қ. әкімдігі
Жетістік жолдары: Қалдықтарды басқару жүйесін оңтайландыру, полигнондарды әкелу есебінен қатты-тұрмыстық қалдықтардың стихиялық үйме пайда болуының алдын алу, табиғатты сақтау заңының шарттарына сәйкес қалдықтарды көму, жаңа қалдықтарды көму полигонының құрылысы бойынша ұсыныстарды дайындау, тұрмыстық қалдықтарды және оларға баланған өндірістік қалдықтарды өңдеу бойынша өндірістік кешендер құрылысы, қатты-тұрмыстық қалдықтар полигонының құрылысы. Біздің аймақтың басым экологиялық мәселелерінің бірі өндірістік, қатты тұрмыстық қалдықтарды екінші өңдеу енгізу және оларды жою технологиясының болмауы.
4 міндет. Эколгияық білімді насихаттау арқылы қала тұрғындарын экологиялық тәрбиелеу
1.	Бұқаралық ақпарат құралдарында басылымдарды іске асыру (мемлекеттік және орыс тілдерінде) , мың см2		4		4		4		4	4	ОПСХВ
2.	Оқушылар үшін дәрістер, семинарлар, дөңгелек үстелдер өткізу, дана		1		1		1		1	1	ОО, ОВСХВ
Жетістік жолдары: Эколгияық білімді насихаттау арқылы ағартушылық және ақпараттық қызмет есебінен қала тұрғындарын экологиялық тәрбиелеу: дәрістер, семинарлар, дөңгелек үстелдер өткізу. Экологиялық ағартушылық шаралар бағдарламасын орындау есебінен қоғам экологизациясына жүйелік келу принципін ары қарай іске асыру.
5 міндет. Жас көшеттер ауданын арттыру арқылы экологиялық жағдайды жақсарту
1	Парктерді, саябақтарды, алаңдарды абаттандыру/қайта қалпына келтіру (2009-10,98 га)	12		12,5		13		13,5		14		ТҮКШ ЖК ж АЖ бөлімі
Жетістік жолдары: бірінші кезеңде орманды алқапты қайта қалпына келтіру нәтижесінде жас көшеттер алаңы 3 гектарға ұлғайды, екінші кезеңде сол шаралар нәтижесінде жас көшеттер алаңы 14 га құрайды, бұл қаладағы экологиялық жағдайды жақсартуға мүмкіндік береді.

2 СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАҒЫТ. Әлеуметтік саланы және адам потенциалын дамыту, тұрғындардың өмір сапасы деңгейін арттыру, сапалы әлеуметтік қызметтің барлық түрімен қамтамасыз ету.
1 мақсат: Білім берудің сапасын, қол жетімділігін, тартымдылығын арттыру және құқық қорғау жүйесінің және балалардың заңды мүдделерін қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру.
Целевые индикатомақсаттық индикаторлар:

№	Мақсаттық индикатордың атауы	1 кезең			2 кезең
		2011 ж.	2012 ж.	2013 г.	2014 ж.	2015 ж.
1	Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу және білім берумен қамту, жалпы балалар санының % (2009 ж. – 65,6%),	83,3	85,8	87,2	90,4	97,8	Білім беру бөлімі
2	12 жылдық білім беру бағдарламасы бойынша мектептер үлесі (2009 жыл – %)	8,9	8,9	8,9	8,9	100	Білім беру бөлімі
3	Профилді мектептердің жалпы санынан табиғи-математикалық бағыттағы мектептер үлесі, (2009 ж. – 6,7%) .	6,7	6,7	8,7	10,6	10,6	Білім беру бөлімі
4	Орта, техникалық және кәсіби білім беру ұйымдарында электронды білім беру жүйесі пайдаланады %		82,2	88	100	100	Білім беру бөлімі
	Орта мектептер, %		100	100	100	100	Білім беру бөлімі
5	Жалпы оқытушылар санынан жоғары және бірінші санатқа ие жоғары білікті педагогикалық қызметкерлер үлесі, (2009 жылы – 56,6%).	56,5	56,8	56,2	56,1	56,5	Білім беру бөлімі
6	Білім беру ұйымдарының инклюзивті білім беру үшін жағдай жасаған олардың жалпы санынан үлесі, (2009 жылы –3,4%).	3,9	4,2	4,5	4,5	5,5	Білім беру бөлімі