Ауылшаруашылығы тұрғындар үшін несие алу қиындығы нашар кепілділік базасы, тұрғындардың ауылшаруашылық коперациясында және несиелеу механизмдерінде аз ақпараттылығы

2.2.1.7 Қоршаған ортаның жағдайы.

Қоршаған ортаны ластауда негізгі роль техногенді көздерге жатады оларға мынандай өнеркәсіптік кәсіпорындар жатады: «Қазмырыш»ЖШС, «АЭС УК ТЭЦ»АҚ, «УК ТМК» АҚ, «УМЗ»АҚ.

Казгидрометтің мәліметтері бойыншаӨскемен қаасының ауа атомосферасының ластьану индексі (АЛИ) 2007 жылы 6,5 тен 2009 8,0 өсті. Осы қызметтің ақпараттары бойынша қаланың ауасында тұрақты түрде адамдардың өміріне қауіпті концентарнттардың артуы пайда болуда. диоксид азот выросло с 1,7 тен 2,5 ПДК дейін, күкірт ангидриді – 1,1 ПДК тен 1,9, фенолға, 1,5, формальдегид – 1,6 ПДК. ( 19 сур ).

19 сур

Атмосфералық ауаның ластануына автокөліктің шығарылымдары маңызды әсер етеді олардың саны жылдан жылға өсуде. 2007 жылы 68026 бірлік автокөлік, 2009 жылы аталған көрсеткіш 74066 бірлікті (108,9%) құрады. Егер қаланың өнеркәсіптік кәсіпорындарында экологиялық мәселелер бойынша ауаны қорғау шаралары қолданса автокөліктен шығарылым мәселесі шешілмейді. Автомобиль газдарына жүйелі бақылауды жүзеге асыру қажет транспорттық көліктердің байланысына схема әзірлеу.

Өндіріс және тұтыну қалдықтарының санының ұлғайтылуы қорқыныш тудырады. Қалада 180 мың. тоннаға дейін тұрмысты қатты қалдықтар шығарылады. ТҚҚ жою тәсілдерінің бірі қалалық қоқыс тастайтын жерлерді қазу онда 1957 жылдан пайдаланылып келе жатыр және экологиялық және санитарлық талаптараға сәйкес келмейді. Қоршаған ортаны қорғауда басымды бағыт қалдықтарды жою мәселесі болып қалады.

Су ресурстары бойынша экологиялық жағдай қиын болып қалып отыр. УМЗ-ның токсинді қалдықтары, УК ТЭЦ күлдері және Согра ТЭЦ, «Қазмырыш» металлургиялық өндірістің қалдықтары су астында қазылады.

Қалада жер асты сулар тұрғындардың сумен қамтамасыз етудің көзі. Бекітілген қорлармен он су құдықтарында олар орталықтанады, ауыз су талаптарын қанағаттандырылуымен ластанудан үнемі қорғаныс қажет. Қаланың Үлбіден асқан бөлігінде жер асты суларының қанағатсыз жағдайы. Солтүтсік өнеркәсіптік кешенде олардың жағдайы нашар. (70 аса бірінші және класты заттарда. Қаланың орталықтанған бөлігінде ( Комендантка өзенінен солтүстік- батысынан 500-1000 метр № 2 УК ТЭЦ күл шығаруға дейін – төтенше жағдайдың сомасы жоғары (10,1 – 50).

Қаланы ауыз сумен қамтамасыз ету бөлігінде міндеттер: шексіз ластанудан су ресурстарын қорғау, (оның ішінде Үлбі және Ертіс басейндері); уақытында шаралар қабылдау үшін олардың жағдайына мониторинг; су құдықтарын санитарлық қорғауды қамтамасыз ету, жер асты суларының қорларын бекіту.

Қалада экологиялық жағдайды жақсарту мақсатында жыл сайын көгалдандыру шаралары өткізіледі. 2009 жылы 662 ағаштарға жөндеу және 1275 жаңа ағаштар салынды. Ағашты саябақты аймақтарда минералданған алаңшаларды орнату, құрғақ ағаштарды кесу жұмыстары өтеді. Ағаш саябақ аймақтарының аймағы 1098 га олар облыс орталығында саябақтар және алаңшалар есебінен ұлғайтылады. Қаланың аумаңы бойынша тірі аймақтар 31,7 мың. алаңшаны.кв. м. құрайды. Қаланың аумағында жыл сайын көшеттер отырғызылады. (34,4 мың. кв. м). 11 фонтандар жұмыс жасайды.

Өнеркәсіптік кәсіпорындардың көп жылдық қызметі қаланың экологиялық жағдайына теріс әсер етті. Қала аумағының 240 кв.км жеміс көкөніс және бақшалы жер телімдер ауыр металлдарыдың шығарылымы мен ластанды.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде Өскемен қаласы Қазақстан Республикасының облыстық орталықтарының ішінде жоғарғы ластанумен сипатталады. Пісіп жетілген мәселелерді экологиялық мәселелерді шешу үшін жеткілікті қаржылық қаражаттар қажет соныме қатар өңірдің экологиялық мониторингін жүргізу.

• 
  Қоршаған ортаны қорғауда бұрын қабылданған табиғи шараларды орындау ( 2005-2007жж және 2008-2010жж қоршаған ортаны қорғау Өңірлік бағдарламалар») өнеркәсіптік өндірістің көлемінің өсу шартында экологиялық мәселелерді шешуге мүмкіндік берді.
  
• 
  ИСО 9000 сапа өнімін басқару халықаралық стандартқа енгізуді жалғастыру және қоршаған ортаны қорғауды басқару.
  

• 
  Экологиялық жүйені дамыту және азаматтарды насихаттау жүйесі жетілдіруде экологиялық өңірлік бағдарламалардың қызмет етуі қамтамасыз етілуде.
  
• 
  Жобалық жұмыстардың негізінде суды қорғау аймақтары және су ресурстарының қызметін қорғау бұл су ресуртстарын қорғауға мүмкіндік береді.
  
• 
  Әлсіз жақтар:
  

• 
  Автомобиль көліктерінің бүгінгі күнге дейін өсуі көліктің даму концепциясы әзірленбеді, қаланың көше жол желілерінің жетілдіру мәселесі шешілмеді.
  
• 
  Энергияның альтернативті деңгейде енгізілуі жүргізілмейді.
  
• 
  Экологиялық мәселер бойынша халықтың көшуі.
  
• 
  Мүмкіндіктер:
  

• 
  Қалдықтарды қайта өңдеу энергияны жинақтау ресурсын жүзеге асыруға, табиғи ресурстарды үнемдеуге, қалдықтардың көлемін арттыруға мүмкіндік береді.
  
• 
  Қоршаған ортаны қорғау сапасына автоматтандырылған жүйені енгізу басқаруда оңды шешім қабылдауға мүмкінідк береді бұл түрғындардың өмір деңгейін жақсартуға мүмкінідк береді.
  
• 
  Азаматтарда табиғи ресурстарды ойлы пайдалануға мүмкіндік береді. Қауіптер:
  

• 
  Ертіс өзенінің ластануы (қаладағы тазарту қондырғыларының жұмысының көптігі толық көлемде тоқтаған суларды тазартудан шамасы келмейді).
  

• 
  Табиғи климатардың тез ауысуы.
  

Өңірдің дамуы нақты секторда және әлеуметтік салада оңды дамумен сипатталады.

2007 және 2009 жж. Мектепке дейінгі ұйымдардың желісі 3 бірлікке дейін, қазақ тілін оқытумен жалпы білім беру мектептері – 2 бірлікке, қосымша білім беру ұйымдары – 2.

Қаланың оқушылары мектеп әдістемелерімен және жаңа буынды кітаптармен 100% қамтылды.

Білім беру саласындағы мәселелер: мектепке дейінгі білім беру қызметтерімен балалардың толық қамтылмауы, білім беру ғимараттарының маңызды тозмыдылығы, сапалы білім алуға сәйкес жабдықтардың жеткііліксіз қамтамасыз етілуі.

2007 мен 2009 жылдарда 2005-2010 жылдарға білім беру бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Бағдарламасы, 2005-2007 жылдарға білім беру ұйымдарын материалдық-техникалық жабдықтау олардың аясында білім беру сапасын арттыру және ауылдық білім беруді жақсарту жүзеге асырылды

2009 жылы қалада 31 бала бақшалар, 2 мектепке дейінгі шағын-орталықтар және 7 жартылай уақыт болатын топтар (3 сағ). Мектепке дейінгі балаларды қамту мектепке дейінгі балалардың жасынан 65,4 % (7 756 балалар) құрады. 2007 жылмен салыстырған бала бақшалардың желісі 3 ұйымға, 1 мектепке дейінгі шағын орталықтар ашылды олардың саны 2 144 бірлікке өсті.

5-6 жастағы балаларды мектепке дайындықпен қамту 100% құрады.

Осыған байланысты Өскемен қаласында мектепке дейінгі ұйымдарда 3 532 өтініштер тіркелді ( 7 кесте).

7 кесте.

2007 жылмен 2009 жылдарға мектепке дейінгі ұйымдардың материалдық-техникалық базасына 32,1 млн. теңге бөлінді.

Орта білім беруде 12 жылдық жалпы білім беру түрініе көшу бойынша дайындық жұмыстар өткізілді.

2009-2010 оқу жылында орта білім берудің 54 ұйымдары қызмет етеді, соның ішінде 45 мемлекеттік күндізгі мектеп, 4 түзету мекемелері, 2 кешкі мектептер және 3 мемлекеттен тыс мектептер.

№ 35 мектепті қайта түзету есебінен 2009 жылы қазақ тілі мектептер саны 8, 14 мектептерге дейін аралас статусты сақтады 40% қазақ ұлты балаларды қамтыды.

2007 мен 2010 жж аралығында оқушылардың контингенті 2 988 адамды қазақ тілі оқытумен және тәрбиелеумен бағдарланғандар бар (8 кесте).

8 кесте.

2007-2009 жылдарда мемлекеттік күндізгі жалпы мектептердің желісінің өзгеру динамикасы

2007ж.		2008ж.		2009ж.
Бір саны	контингент, адам	Бір саны.	контингент, адам.	Бір саны	контингент, адам.
45	30 169	45	28 682	45	28 075

Қаланың барлық білім беру мектептері компьютерленген. 2009 жылы жалпы білім беру мектептерінде 2009 жылы бір оқушының компьютермен жабдықталуы 18,2 % құрады. Интернетке оқушылардың 88,9 % қосылды.

Мектептердің кабинет және жабдықпен қамтамасыз етілу базасы жеткіліксіз болып қалуда. 2009 жылы мультимедиялық кабинеттермен – 75,6 %, физика – 82,2 %, химия – 82,2%, биология – 82,2% құрады ( 9 кесте).
9 кесте.
2009 жылы сабақ кабинеттерімен және жабдықпен мектептердің жабдықталу динамикасы

Қалада апаттық мектептер жоқ. 2 мектеп (№ 12 А. Гумбольдт атындағы шет тілдерін тереңдетіп оқытумен гимназия» ГУ « № 96 модельді бала бақша мектеп») немесе жалпы санынан 4 %.

«Жол картасы» жүзеге асыру аралығында 45 мектептерде, 22 мектепке дейінгі ұйымдарда, 3 қосымша білім беру ұйымдарда жөндеу жұмыстары жүргізілді. № 44 мектеп-лицейдің кешеніне және № 11,19, 31 мектептерге күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде.

Алғаш рет жөндеумен мектепке дейінгі және қосымша білім беру ұйымдары, аулалық клубтар, балалрды сауықтыру лагерлері жөндеумен қамтылды.

2009 жылы 27 білім беру ұйымдардың шатырына ағымдық жөндеу, жылу беру жүйесіне – 23, сумен қамтамасыз ету және канализация – 31, электромонтаждық жұмыстар – 16, есіктерді ауыстыру– 18, алдыңғы бөлікті жөндеу – 10, Білім беру ұйымдарында ағымдық және күрделі жұмыстарды өткізу бойынша 1379 қосымша жұмыс орындары ашылды.

2009 жылы Өскемен қаласының білім беру нысандарының жөндеу жұмыстарының көлемі 536 076,0 мың. теңгені құрады.

10 кесте.

2009 жылы Жол картасы бағдарламасын жүзеге асыруға бөлінген бюджеттік қаражатардың көлемі

Жыл	Нысандар саны	Барлығы Сомма, мың. теңге	Оның ішінде:
			РБ	МБ
2009	70	536 076,0	460 847,0	75 229,0

Өндірістік жұмыстарға бақылау үшін әр ұйымдарда партиялық бақылаудың комиссиясы құрылды құрамында мектеп оқушылары, бала бақшалар, депутаттар, ЖӨӨБ өкілдері және ата-ана қоғамы мүшелерінен тұрады.

• 
  Жоғарғы санатпен – 29,4%;
  
• 
  Бірінші санатпен – 27,2%;
  
• 
  Екінші санатпен – 24,8%;
  
• 
  Санатары жоқтар – 18,5%.
  

2009 жылы өтілі 30 жыл құрайтын мұғалімдердің орта санынан мамандардың саны 17,5%, 50 жасқа – 58%, 60 жас және одан үлкен – 15,5%. Өз білімдерін жеткізу және кәсіптік өсімді арттырудың оңтайлы шешімі 12 жылдық білім беру.

Мұғалімдердің жоқтылығы өзекті мәселе болып қалуда. Педагогикалық кадрлармен білім беру ұйымдарын толық қамтамасыз етілуді шешу үшін еңбекті ынталандыру механизмдерін жетілдіру және жас мамандарды бекіту қажет

Қалалық білім беру ұйымдарында жоғарғы белгілермен және атаулармен белгіленген оның ішінде: 18 орден мен алқалармен марапатталған олардың Алтынсарин атьындағы екеу, 80 білім беру озаттары, 3 – Қазақстан Республикасының құрметті азаматтары.

2007 жылдан 2009 жылға курстық қайта даярлауды 4432 мұғалімдер өтті. Ағымдағы жылы өз мамандықтары бойынша біліктілікті арттыру курсты 522 мұғалімдер қаланың мұғалімдік жұмысшыларының 19,5% құрайды.

Өскемен қаласының білім беру жүйесінде мемлекеттік аттестациялдауда, аралық мемлекеттік бақылау және Бірыңғай ұллтық тестілеу негізінде құрылады.

2009 жылы қалада 2008 жылдың көрсеткіштерімен салыстырғанада ұлттық өткен тестілеу 74,6 баллдан 7,6 баллға жетті.

2009 жылы «Алтын белгі» ерекше үлгідегі орта білім бар аттестатты алуда 34 түлектер. Олардың 53 түлектері алтын белгімен жалпы орта білімді аяқтау туралы 18 оқушылар өз білімдерін растады.

Қала мектептерінде 356 жетім-балалар және ата-ананың қарауынсыз қалған балалар олардың ішінде – 104 бала оқытылады. Қарауға және патронатты тәрбиелеуге – 67 балалар, мемлекеттік бала бақшаларда – 92, асырандылар – 88.

Сонымен қатар шектелген мүмкіндіктері бар 16,2 % бағдарламалармен қамтылды.

2009 жылы қосымша білім беру бағдарламасымен жалпы санмен оқушылардың 51,9 % қамтылды (оқушылардың жалпы саны – 28 075 адам, қосымша білім берумен қамтылған – 14 573 оқушылар).Өскемен қаласында 2 стационарлы сауықтыру бала бақшалар «Өскемен қаласы әкімдігінің балалардың сауықтыру лагері»және Саша Ковалева атындағы сауықтыру лагері «Жігер» балалар жас өспірімдер клубы. Сонымен қатар 7 құызыреттегі және жеке лагерлерде «Экобиоцентре» ғылыми-зерттеу және жас техникасының жанында қызмет ететін жылжымалы туристік лагерлерде, балалар дем алады.

Талданбалы аралықта қалада техникалық шығармашылық (СЮТ), ғылыми-зерттеу жұмыстарында («Экобиоцентр») ата-аналардың және балалардың қосымша білім беру қажеттілігіне есептелген және бағытталған мемлекеттік мекемелер қызмет етеді. Қосымша білім беру мекемелердің жұмыстарында ерекше орын отбасылық демалыс шараларына қатысу ерекше орын алады.

• 
  Бала бақшалар желісін және шағын-орталықтарды ашу.
  
• 
  Мектепке дейінгі ұйымдармен балаларды қамту.
  
• 
  3 ауыспалы тәртіптің жоқтығы
  
• 
  БҰТ көрсеткіштердің өсімі.
  

• 
  23,0% мектепке дейінгі білім берумен қамтылмаған. Демографиялық және көші қон үрдістердің салдарынан контингенттің қысқартылуы. Білім беру ұйымдарының жеткіліксіз материалды техникалық базасының мектеп асханаларында, сонымен қатар қосымша білім беру мекемелерінде жабдықталуы.
  
• 
  Мүмкіндіктер:
  

• 
  Электрондық оқытуды енгізу
  
• 
  Білім беру нысандарында мемлекеттік жеке-серіктестікті дамыту.
  

• 
  Еңбекақы төлемінің төмен деңгейіне байланысты білім беру ұйымдары мұғалімдерінің көшуі.
  
• 
  Мектептік білім беру сапасының төменділігі.
  
• 
  Білім беру мемлекеттік стандарттарға жету.
  
• 
  Қызықтырушылық және маңызды бос емес жасөспірімдердің өсімі.
  

2.2.2.2 Білім беру.

2007-2009 жылдарға демографиялық жағдайға талдау көрсеткендей қала бойынша туу 2 % дан 15,18 ден 2007 жылы 15,48, 2009 жылы 1000 тұрығындарға өлім 1,1 есеге 14,34 2007 жылы 13,33.

Аналық өлімнің көрсеткіші 2007 жылы 52,2, 2009 жылы 42,3 ( 2008 жылы кездерден басқа); 2007 жылға бала өлімінің көрсеткіштері - 18,55, 2009 жылы 24,2 құрады, өсім 2008 жылғы тірі туғандардың өсімі жаңа критерилерімен байланысты.

Әлеуметтік маңызы аурулардан халықтың өлімі және таратылу көрсеткіштері келесідей:

Жоғарыда көрсетілген аралықта туберкулезбен ауырғандар 141,9 2007 жылы 121,3 2009 жылы қала бойынша туберкулезден өлім 26,2 дан 25, төмендеді.

Қала бойынша зиянды аурулар көрсеткіштері 2007 жылы 378,3 2009 жылы облыс бойынша 376,3 (2009 ж 264,4 ).

Қала бойынша зиянды аурулардан өлім 2007 жылы 223,0 дан 2009 жылға 205,8 жетті. (2009 ж 153,0).

2009 жылы БСК аурулары 100 мың тұрғындарға 1426,2 дан 2007 жылы 1678,1 келеді.

100 мың тұрғындарға 11167 кездерден 2007 жылы 10124,9 ұлғайтылды. Қалада скринингтік бағдарламалар жүзеге асырылуда:

Қала бойынша тұрғындарды профилактикалық қараулар (2009 жылы БСК 100,4%; аналық мойынға рак - 100,1%; сүт бездеріні рактарын анықтауға - 93,4%; 18 жас қа дейін балаларды тексеру - 100%, соның ішінде 61702 қаралды, анықталағандары 34,5 % (21311) ауырғандар, емделгендер 69,5% (14806).

11 кесте.

12 кесте.

13 кесте.

6 ауылдардың қала тыс адамдарға дәрілік көмек

Өскемен қаласында аптекалардың бары – 6.
14 кесте.

Өскемен қаласында дәрігерлік кадрлармен қамтамасыз етілу

	2007	2008	2009
Барлығы дәрігерлік кадрлармен тұрғындарды қамтамасыз ету	32,3	34,3	34,7

15 кесте.

• 
  Демографиялық көрсеткіштерді жақсарту.
  
• 
  Туудың өсімі, өлімнің төмендеуі, табиғи өсімді арттыру.
  
• 
  Кепілденген медициналық көмектің аясында медициналық көмектің жоғарғы технологиялық қол жетімділікті жақсарту.
  
• 
  Кардиологиялық және кардиохирургиялық қызметті дамыту.
  

• 
  Қаладағы экологиялық жағдайлар.
  
• 
  Балалар өлімінің жоғарғы көрсеткіштері
  
• 
  әлеуметтік-маңызды аурулардың жоғарғы деңгейі
  
• 
  Дәрігерлер тапшылығы
  
• 
  Көрсетілген медициналық қызметтің жеткіліксіз сапасы
  
• 
  Медициналық мекемелермен жабдықталудың жеткіліксіздігі
  

• 
  Жаңа медициналық нысандар құрлысын қаржыландыруды ұлғайту.
  
• 
  Медициналық ғимараттың материалдық-техникалық жабдықтау
  
• 
  Жас мамандарды тарту.
  

• 
  Жеткіліксіз қаржыландыру
  

Мәдениет және тілдерді дамытудың қызметі аяққы жылдарда оңды тенденцияға ие болды тек қана қаржыландырылуда сонымен қатар мәдени қызметтің сапасын арттыруда 6% құрады.(16 табл)

2007 жылы Өскемен қаласы бойынша мәдениет мекемелерінің желісі 46 бірлікті, 2009 жылы 44 бірлікті, 4,3 % азайтылды.

57 тарихи және мәдени ескерткіштер бар, оның ішінде 1 Республикалық маңызды (Жамбыла атындағы театр), облыстың өнерлері және сәулет ескерткіштерінің жинағы. Мемлекеттік мекемелердің балансында – 19 нысандар, ТҮҚШ бөлімімен қызмет көрсететін нысандар – 8, жеке меншік қызметте – 30. Олардың археология ескерткіштері – 1, сәулет ескерткіштері – 52, құрастыру – 4 бар.

Мәдениет мекемелерінің балансында 4135 кв.м. жалпы алаңшалы ғимараттар бар (олардың кітапхана ғимаратары 3955,4 кв.м., клуба «Аблакетка» 179,6 кв.м.), Меновной әкімдігінің клубында 12 кітапханаға қызмет көрсету үшін 1 «Газель» автокөлігі бар концерттік костюмдер, дыбыс жазу аппараттары бар.

Аблакетка және Меновной ауылдық округтарының тұрғындарына көз және есту мүгедектерге шаралар жүргізіледі, халықтық көркемділікті дамыту және мәдени-саулықты ұйымдастыру бойынша айналысатын қалалық бюджеттен мәдени 5 клубтық мекемелер қаржыландырылады

Клубтық мекемелер кәсіпорындармен, ұйымдармен, оқу бөлімдеріме, балалар-жасөспірімдер клубтарымен, «Үлбі» әскери бөліктермен, ұлттық-мәдени орталықтармен.

Әр жыл сайын клубтық мекемелерде 300 көрініс шаралары онда 3500 адам қатысады.

Қалада 223 ұжымдар әрекет етеді оның ішінде 28 ұжымдар «халықтық» және «үлгілі сипатты 23 мәдени жұмысшылар ШҚО әкімінің сыйақысының лауреаттары.

Қылмыскерлікпен күрес бағдарламасы, есіртікі және есірткі бизнесімен күрес бағдарламасы, «Өскемен қаласы нашақорлықсыз», Жастар және жастар саясаты, Қазақстанның балалары бағдарламасы, сыбайлас жемқорлықпен күрес бағдарламасы, тілдерді дамыту бағдарламасы, «Мәдени мұра» бағдарламалары жүзеге асырылуда.
17 кесте.

Көрсеткіштер	2007 жыл	2008 жыл	2009 жыл
Өткізілген көріністі шаралар	102	162	175
% қаланың тұрғындарының қамтылғандары	75,2	78,1	80,2

2007 және 2009 жылдарда Халықаралық әйелдер күні, Наурыз, қазақстанның бірлік күні, ҰОҚ Жеңіс күні, ҚР конституциясы, Өскемен қаласының күні, Жаңа жылдық шаралар меррекелеуге байланысты қоғамдық саяси және мәдени шаралар өткізуге дайындық бойынша көп жұмыстар атқарылды. Кәсіпорындардың, мекемелердің, ардагерлер ұйымдарының, ЖӨӨБ, қатысуымен қалалық көркемдік ұйымдастырулар өтеді. Әр жыл сайын қалалық жас таланттарды анықтауға «Радуга талантаов» конкурсы екі номнация бойынша өткізіледі: вокал және хореография, жаңа музыкалық фестивальдар, солдат әндері, фестивальді бардовский әндер, реп музыкалары, брейк данса және т.б.

Тұрғындардың білім беру деңгейін арттырумен библиографиялық ақпараттарға кітапханаларда кітап оқушылардың саны, және техникалық жабдықталу өсуде. Кітапханалық, ақпараттық және демалыс жұмыстар формасына кітапханалар мәдени-ақпараттық қызметі бар.

Қаланың орталығында ЖМҚ, Прохладная, Аблакетка, Согра және Меновной шағын аудандарында 12 кітапханалар қызмет көрсетеді.

Қалалық кітапханалардың кітап қорлары 306 656 дананы 34 975,4 мың . теңге сомада және 57 компьютерлер және 13 бірлікті көп шығарушы техникалар 11 224,2 мың . теңге сомаға ( 18 табл).

18 кесте.

Әр жыл сайын қалалық кітапханалар 50 мың оқушыларға қызмет көрсетеді, 1,5 мың қоғамдық-саяси және мәдени-массалық шараларды өткізеді олардың 70 % балар үшін жасалады.

Қалалық кітапхана жүйесінде 18 оқу клубтары және әр түрлі бағыттағы балалар, жастар және жасөспірімдер үшін жұмыс жасайды. Кітапхана жұмыстарының маңыздысы жобалық қызметер болып саналады. Республикалық жәрмеңке «Окно в мир» қалалық-орталық кітапхана «Тең мүмкіндіктер қоғамы» ең үздік болып танылды. Кітапханалардың ең негізгі көрсеткіштері қолданушылар үшін әр түрлі анықтаманы орындау болып саналады. .

Орталық қалалық кітапхана – қазақстанда бірінші және жалғыз «Виртуалды анықтама» қатысуышысында интернет арқылы кітапхана мамандарымен сұраулар орындалады (19 кесте).

19 кесте.

	2007 жыл	2008 жыл	2009 жыл
Анықтаманы беру	8031	9164	9750
Виртуалды анықтамалар	464	462	462

Ақпараттық және компьютерлік технологиялардың дамыту барлық кітапханалық үрдістерді автоматтандыруды қамтамасыз етеді. ИРБИС автоматтандырылған бағдарламаны енгізу және онымен электрондық катологтарды іздестіру кітапхананың барлық ресурстарынан ақпаратты табуға мүмкіндік береді. Орыс және қазақ тілдерінде 110 561 құрайды. Электронды каталогтар www.kitaphana.kz сайтқа тарих, экономика, әлеуметтік саланың ақпараттары шығарылады.

Қаланың кітапханалық жүйесі Халықаралық ассоциациясының қолданушылары және әзірлеушілерге электроныдық кітапханалар және жаңа ақпараттық технологиялар, өңірлік бағдарламаларда және республикалық консорциумдарда көрсетеді.

Ең көп жаңа технологияларды енгізуге және кітапахана біліктіліктерін арттыруға көңіл бөлінеді. Жыл сайын 5 тен 8 адамға дейін кітаханашылар халықаралық конференцияларға барады. Жыл сайын кітапхана бойынша ең үздік маман» және «Ең үздік жыл кітапхана» конкурстары өтуде.

Қаланың кітапханасы жергілікті өзін-өзі басқару комитеттерімен, оқу орындарымен, мәдениет мекемелерімен, қоғамдық ұйымдар, қаланың телеканалдарымен және баспамен өзара қызмет етеді.

• 
  Өзгерісіз орындар санында мәдениет нысандарының қатысуының ұлғаюы мәдениет нысандарымен халықтың қызметпен қамтамсыз етілуі.
  

• 
  Кітапханалар үшін типтік ғимаратардың жоқтығы
  
• 
  Сол жағалау шағын ауданында массалық кітапханалардың жоқтығы
  
• 
  Жөндеуді жүргізуге жеткіліксіз қаржыландыру.
  
• 
  Мәдениет мекемесінің жеткіліксіз материалдық базасы
  
• 
  Мемлекеттік меншіктегі Мәдениет үйлерінің жоқтығы
  

• 
  Әлеуметтік-әлсіз топтар үшін тегін қызмет көрсету.
  
• 
  Өз мекемелер базасында костюмдерді тігу және басқа халықтық шеберлерді музыкалық аспаптар дайындау.
  
• 
  Өз жеке студиясы негізінде сапалы жазу
  

• 
  Мемлекеттік емес мәдениетті санын қысқарту
  
• 
  Мәдени мекемелердің қызметін ұлғайту.
  

Қаланың мәдениет мекемелер желісі тұтынушылыққа жауап бермейді: 6 облыс орталығында клубтар, облыстың 3 шағын аудандарында кітапханалар жоқ.

Әлсіз материалды-техникалық жабдықталу мәдениет нысандарына және адамдардың мәдени тұтынушылар талаптарына сәйкес келмейді.

Қала кітапаханаларының кітап қорларының орталықтанған жинақтары үшін жеткіліксіз қаржыландыру. 1000 тұрғындарға 2 жаңа кітаптар келеді, Қала кітапханаларының Интернентке қол жетімділігі жоқтығынан ресурстарға шек қойылады.

Қаржылық қаражаттардың тапшылығы: ескерткіштердің сақтауды қамтамасыз ету, жоғарғы біліктілік мамандарды тарату, «Тарихи және мәдени мұраның нысандарын пайдалану және қорғау туралы» Заңының талаптарын орындау.

Мәдениет жұмысшылар кадрларының қартаюы және кітапхана және режисерлікте ерекше байқалуда. Облыста мәденит жұмысшылар кадрларын даярлау және қайта даярлау орталықтары жоқ.

Өскемен қаласының дене шынықтыру және спорт бөлімдерімен қалада спорттың 56 түрлері таратылады спорттың 30 түрлеріне: үздіктілік, чемпионаттар, қала кубтары, спартакиадалар, қалалық мерекелер, фестивальдар, акциялар, облыстық, республикалық және халықаралық жарыстарда қатысу.

Спорт және дене шынықтырумен айналысу үшін 409 спорттық қондырғылар оның ішінде: 1 Спорт сарайы; 4 стадиондар, 4 спорттық кешендер, 10 суға жүзу бассейндері; 84 спортық залдар; 10 теннистік корттар, 17 хоккейлі коробкалар, 2 жүзгіш базалар, 1 атыс орындары, 10 бильярд клубтары.

Өскемен қаласының тұрғындардың орта санынан 302 мың адамды құрайтын, спортпен 51,3 мың. адам немесе 17 %. 2009 жылы аталаған көрсеткіш спортпен айналысатын адамдардың 10,9 % – 32,6 мың адамды құрады олардың 18,2 мың адамдары қатысады (20 кесте).

20 кесте.
2007-2009 жылдарда спорттың даму көрсеткіштерінің негізгі динамикасы

Бүгінгі күнде Өскемен қаласында 11 спорттық мектептер олардың 4941 балалары.

Өскемен қаласының спортшылары халықаралық және республикалық жарыстарға жақсы қатысады.

Бүгінгі маусымда «Шығыс-Свинец Строй» командалардың волейболшылары Қазақстанның жоғарғы лигаларын алды.

Спорттық біліктілікті арттыру бойынша жұмыстар жалғасуда. 2010 жылдың бірінші тоқсанында спорттың мастер кандидаттарының 40 спортшылары марапатталды.

2009 жылы Өскемен қаласының жинақ команадлары облыстық 6 чемпионатарда қатысты, 1 облыстық турнирлерде, қала және ауданның 3 біріншілігінде. 2010 жылдың басынан 11 облыстық чемпионаттарда 2 облыстық турнирларда, 5 қала және аудандардың біріншілігіне қатысты. 2009 жылы Өскемен қаласының құрама командалары үшін 17 оқу-жаттығу өткізілді.

Спорт бөлімінің ең негізгі бағыттарының бірі мүгедектер арасында спорттық шаралар өткізу. 2010 жылдың басынан олар үшін боулинг, шағын футболудар, «Веселые старты» өткізілді; мүгедектердің қатысуымен «Спешиал Олимпикс»; шахмат бойынша біріншілік, тоғыз құмалақ, көру бойынша мүгедектердің қатысуымен шашка, жеңіл атлетика бойынша шашка, шаңғы онкалары бойынша жарыстар.

2010 жылы спорттық массалық шаралар бойынша жұмыстар жалғасытырылды: спартакиадалар, көлік және байланыс жұмысшыларының қатысуымен волейболдар, медициналлық қызметкерлер арасында өтті.

Волейбол, шағын футболдар, 400 студенттер қатысқан Өскемен қаласының ООО және ЖОО студенттеріні қатысуымен жарыстар ұйымдастырылды.

Қаланың жалпы білім беру мектептер арасында дене шынықтыру-сауықтыру спорттық массалық шаралар өтеді. Қала мектептерінің VIII ашық қысқы чемпионаттары шаңғы жарыстары, VIII қаланың балалар-жас өспірімдер клубтары арасында ҰОС 65 жылдық жеңісіне 620 қатысушылармен өтті.

Еңбек арадагерлері араасында спорттық шараларды өткізу және ұйымдастыру болып саналады. Столдық теннис бойынша бильярд, тартысу, дөңгелек ату, шахмат, шашкалар, қартар күніне спорттық шаралар өткізілді.

Балалар үшін жазғы демалыста Металлург саябағында 470 балалар қатысқан спорттық масалық шаралар қатысты. Қаланың аулалық командалары үшін чемпионат өткізілді.

«Казахмыс» кешені» ЖШС және Шығыс Қазақстан облысы әкімінің арасында жасалған меморандумға сәйкес «Восток» стадион клубына жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Сонымен спортпен айналысатындарды ұлғайту және массалық спортты дамытуда жеткілікті спорттық секциялар және спорттың түрлері бойынша клубтар өткізілді.

• 
  Спорт және дене шынықтырумен айналысатындардың саны 6 % ұлғайтылды;
  
• 
  Спорттық нысандар саны ұлғайтылды.
  

• 
  Спорттық инфрақұрылымдар және материалдық-техникалық базалар әлсіз жабдықталуы.
  
• 
  Спорттық қондырғылардың жетіспеушілігі, ұйымдарда спорттық түгендеулер, оқу орындарында, тұрғындардың тұрақты орындары бойынша және массалық жұмыс орындарында.
  
• 
  Техникалық пайдалну бойынша және жетілдірілген нормативтерге спорттық қондырғылар сәйкес келмейді.
  
• 
  Массалық және балалар-жастық спорттың түрлерін дамыту.
  

• 
  Дене шынықтыру және спортпен айналысу үшін мүмкіндіктер құру (шағын футболға алаңшалар құру, волейбол, баскетбол, үлкен тенниске, шайбалы хоккейге).
  

• 
  Дене шынықытру және спорт саласында білікті кадрлардың жоқтығы
  
• 
  Облыстың және басқа қалалардың құрама командалардың құрамына жоғарғы сыныпты спортшылардың кетуі.
  
• 
  
  

Тұрғындардың әлеуметтік қорғау саласына талдауда 3 жылда қалада әлеуметтік қамтамасыз етудің оңды динамикасы қалыптасқан: тұрақты түрде бөлінетін бюджеттік қаражаттар, 12,5 % аз қамтылған отбасылардың санының төмендеуі, жұмссыздардың еңбекке орналасуының жоғарлауы.

2009 жылы тұрғындардың экономикалық белсенді бөлігі 160820 адамды құрады. 2007 жылмен салыстыру бойынша тұрғындардың бос емес адамдар санынан 2992 адамды, 570 адамға жұмыссыздар саны қысқартылды.

Жұмыссыздық деңгейі 0,2 пайызға азайтылды және 8,1 % құрады. Жеке бос емес адамдардың саны 744 адамды құрады.

Экономикалық белсенді жұмысыздардың үлесі 1,1 % тен 0,9 % құрады.

Еңбек нарығында жағдайға талдауда ақырғы жылдары жұмыс күшіне ұсыныстар және сұраныстың сай келмеу тенденциялары байқалуда. Бос жұмыс күштері жұмыс берушілердің профессионалды және біліктілік мөлшерде талаптары сай келмейді.

Бір мамандықтардың басм болуы және басқа мамандықтардың көп болуы еңбек нарығында ұсыныс пен сұраныста кедергі жасалады.

Бүгінгі күнде металл әзірлеу бойынша жоғары біліктілік мамандардың сұраныс: кең профилді станокшылар , токарлар, механикалық жұмыстың дәнекерлеушілері, металды әзірлеу бойынша мамандардың, құрылыс жұмыстарының мамандарына.

Ақырғы жылдары қаланың еңбек нарығында жұмыс күшінің сұраныстары артты. Бір бо с орынға 2 жұмысыздар келді.

Рыноктық инфрақұрылымдарға, өнеркәсіпке және құрылысқа, тұрмсытық және сервисті қызсмет көрсету, көлікке жұмысшылардың тұрақты сұранымы сақталды. Қоғамның ақпараттандыру үрдісіне байланысты компьютерлік технолгиямен мамандарына сұраныс көп болды.

Әлеуметтік жұмыс орындарына, мүгедектер, зейнеткерлік жаастағы әйелдерге, жастарға және тұрғындардың нысаналы топтарындағы жұмыссыздарға тұрақты сұраным сақталды.

2007 жылы қалада 5151 жұмыс орындары, 2009 – 4130 құрылды. 2007 жылы қоғамдық жұмыстарға ба,ытталған адамдар 1460 адамды, 2009 – 1244 адамды құрады.. 2007 жылы әлеуметтік жұмыс орындарына 136 жұмыссыздар, 2009 – 141 жұмыссыздар бағытталды. Жастар іс тәжірібиесіне 2007 жылы 120 адам, 2009 – 121адам бағытталды. 2007 жылы кәсіптік және қайта даярлауға г 555 адам, 2009 – 500 адам бағытталды.

2007 жылы жұмыспен қамтамасыз ету бөліміне жолданғандар 89,4 %, в 2009 жылы – 69,1 % құрады. 2008-2009 жылдарға экономикада дағдарыстық жағдайлар көрсеткіштердің төмендеуіне әсерән тигізді.

Нысаналы топтарға жатқызылған жұмыссыздарға жұмыспени қолдау көрсетудің негізгі бағыттары оның ішінде оралмандарға: еңбек нарығы бойынша ақпараттық базаны дамыту, жұмысқа орналастыру бойынша тұрғындарды ақпараттандыру, әлеуметтік қорғаныстың формаларын дамыту, жұмысқа орналстыруға қолдау көрсету әлеуметтік қорғаныстың белсенді формаларын дамыту, кәсіптілік оқыту, жұмыссыздарды қайта оқыту, қоғамдық жұмыстар, әлеуметтік жұмыстарға жолдау, жастар тәжірібиесі.

Ұйымдардың және кәсіпорындардың құқықтық және әлеуметтік қолдау маұқсатында жұмысшылардың еңбек құқығын және кепілділігін қамтамасыз етуде ұжымыдық келісім шарттар мен меморандумдар жасау бойынша жұмыстар жүргізіледі. 2010 жылы ұжымдық келісім шарттармен қамту 68,4 %, жұмысшылардың еңбек құқығын жіне кепілділігін сақтауға ірі және орта кәсіпорындармен, ірі және орта бизнестің 296 меморандумдар жасалды 2009 жылы барлық бюджеттік әлеуметтік бағдарламалар есебінен республикалық бюджеттен 742176,2 млн. теңге бөлінді 2,2 есеге көп.

Экономиканың және әлеуметтік саланың барлық деңгейін дамытуымен байланысты кешенді шараларды жүзеге асыруда азаматтрдың өмір сапасы біршама өсті. 2007 жылмен салыстырғанда аз қамтылған азаматтар саны 12,5 % қысқартылды және 2009 жылға 1803 адам (21 сур).

2009 жылы қала ббойынша орта айлық еңбекақы 59097 теңгені ( 2007 ж. – 47339 теңгені) құрады.

Қалыптасқан экономикалық жағдайға байланысты 2007 жылмен салыстырғанда атаулы әлеуметтік көмек 10,2 % ұлғайтылды және 2009 жылы 531 адамды құрады. Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмектің алушылардың жалпы санынан 49% 18 жасқа дейінгі балалар құрайды.

2009 жылы 18 жасқа дейінгі балалары бар отбасыларға көмекті 377 отбасылар алды, олар 600 балалардан саналуда бұл 15,1 % көп.

Коммуналдық қызметке жіберілетн төлемдердің үлесін азайтуға байланысты 15% дан 10% тарифтердің, 2009 жылы тұрғын үй көмектеріне, жалпы кондоминимум нысандарына, күрделі 4819 отбасылар бұл 2007 жылмен қарағанда 4 есеге көп.

Удельный вес трудоспособного населения в составе получателей адресной социальной помощи в 2009 жылы атаулы әлеуметтік көмекті алушылардың құрамында тұрғындардың еңбекке жарамдылардың меншгік салмағы 2007 жылмен салыстырғанда 1% азайып және 49,9% құрады.

Средний размер адресной социальной помощи в 2009 жылы атаулы әлеуметтік көмектің орта мөлшері 2007 жылмен салыстырғанда 1127 теңгеден 1493 теңгеге дейін өсті.

Ай сайын ҰОТС мүгедектері және ҰОС қатысушыларына коммуналдық қызметті төлеуге өтемақы 5 және 2 мың теңге көлемінде төленеді.

Тұрақты негізде ҰОС қатысушылары, ҰОС мүгедектеріне оларға теңестірілген көп балалы аналарға, аз қамтылған азаматтарға мүгедлек балаларға материалдық көмектер көрсетіледі.

Қалада тұрғындарды әлеуметтік қызмет көрсету орталығы «Үлбі» жұмыс жасайды, онда 942 қарттар және мүгедектер сонымен қатар дамуындағы шектеуліктер бар балалар тұр.

Қартайған жалғыз азаматтарға және мүгедектерге 782 адамды қыз мет көрсетеін 8 әлеуметтік көмектің бөлімшелері олардың ішінде мүгедектер – 224 адам;

• 
  Үйге 160 балаларға мүмкіндігіндегі шектеулігі бар 2 әлеуметтік бөлімдер бар.
  

Жыл сайын «Уба»санаториларына Республика және облыс алдында қызметеріне 700 зейнеткерлер алатын тыл жұмысшыларына, көп балалы аналарға, жасы бойынша зейнеткерлер.

• 
  Төлемдер өсімінің орта мөлшері 1,3 есеге жеке атаулы көмекке куә.
  
• 
  Кедейшіліктің төмен шегінен тұрғындардан үлесті төмендету 2% ден 1,9%.
  

• 
  УКөмекті алушылар санының ұлғайтылуы
  
• 
  
  

• 
  Жұмыссыздықтың белсенді формаларын қолдану: тұрақты және уақытша жұмыс орындарына, кәсіптілік дайындылық және қайта даярлау, қоғамдық ьжұмыстар, әлеуметтік жұмыс орындарын құру, сонымен қатар « Тіл ортасына кір» және «Оқушы жұмыс орындарын құру»
  
• 
  Тұрғындардың нақты өсімі
  
• 
  Әлеуметтік сала қызметтерінде НПО қызметінің белсендірілуі.
  

• 
  Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмектің қарау белсендіоігнің жеткіліксіз белсенділігі.
  

• 
  Жұмыссыздық деңгейі 0,2 пайыздық пункті және 8,1 % құрады.
  
• 
  Әлеуметтік серіктестікті дамыту, Өскемен қаласының 2008-2010 жылдарға жұмыс берушілер ұйымымен және кәсіптік одақтармен, қала әкімдігімен үш жақты келісімдер жасалды, ұжымыдық келісім шаратар жасаған кәсіпорындар санының ұлғайтылуы.
  
• 
  Экономиканың нақты секторныың дамытумен жұмыспен қамтиамасыз ету жағдайға Жол картасы бағдарламасын жүзеге асырды.
  
• 
  Әлсіз жақтары:
  

• 
  Жоғарғы деңгейлік біліктілік мамандарның тапшылығында білікті жұмыс күшінің жеткіліксіздігі
  
• 
  Қазіргі еңбек нарығындағы жұмыс күші жаңа жұмыс орындар құрылымында талаптарға сай келмейді.
  
• 
  Еңбек рыногында жұмыс күшінің с ұранысы және ұсынысында ең көбінде дәрігерлер, құрылыс жұмысшыларының мамандары, сауда мамндары қажет етіледі.
  
• 
  Экономиканың тұтынушылығанда басқа мамандықтардың анықталмайтындығы. Мамандарда қажеттілік тек қана жұмыс берушілердің өтінімі бойынша жұмыспен қамтамасыз ету бөлімінен алуға болады.
  
• 
  Толық және тұрақты жұмыссыздықты қамтамасыз ететін жұмыспен қамтамасыз ету саласында қолданыстағы бағдарламалардың қысқа мерзімді сипаты (2009-2010 жылдарға Жол картасы).
  
• 
  Мүмкіндіктер:
  

• 
  Азаматтарға жұмысты іздеуде белсенді көмектесі және оларды жаңа мамандыққа ынталандыру бойынша қолдау көрсету.
  
• 
  Төленбелі қоғамдық жұмыстардың жетілдіруі және ұйымдастыру. Жұмыс берушілерге ұсынылатын талаптар және еңбек нарығының қажеттілігімен есептегенде жұмыссыздарды кәсіптілік даярлауды жүргізу.
  
• 
  Тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз етуде мемлекеттік белсенді бағдарламалардың ұлғаюы.
  
• 
  Жаңа жұмыс орындарын құру және қысқарту.
  
• 
  Жұмыссыздардың кәсіптілік мбелсенділігін дамытуға қолдау көрсету. Қауіптер:
  

• 
  Мемлекеттік секторда және кәсіпорындарда бос жұмыс орындарын қысқарту салдарынан жұмыссыздарды жұмысқа орналастыру бойынша мүмкінідктердің шектеулігі.
  

Ішкі саясаттың негізгі басымдылығының бірі мемлекеттік қалада қоғамдық саяси жағдайдың тұрақтылығын ұстау, әлеуметтік кедергілерді ескерту және анықтау, азаматтардың өмірмен қызмет ету шартарын жақсарту бойынша қолданылатын шаралар және мемлекеттік биліктің қызметі туралы халықты хабарландыру.

Қалада 9 республикалық саяси партиялардың филиалдары, 32 діни ұйымдар, 18 этно мәдени орталықтар, 300 үкіметтік емес және 16 профсоюз ұйымдары жұмыс жасайды.

Өскемен қаласының ішкі саясат бөлімімен мемлекеттік қалада қоғамдық саяси жағдайдың тұрақтылығын ұстау, әлеуметтік кедергілерді ескерту және анықтау, азаматтардың өмірмен қызмет ету шартарын жақсарту бойынша қолданылатын шаралар және мемлекеттік биліктің қызметі туралы халықты хабарландыру.

Жұмыстың басты бағыты идеологиялық жұмыстар және формаларды жетілдіру болып саналады.

Мемлекеттің деморатиялық моделін бекітуде негізгі міндеттердің бірі ақпараттық-насихаттау жұмыстары болып саналады.

Бұл жоспарда негізгі міндет ақпарттық-саяси технолоияларды тұрғындардың нысаналы топтарына саяси белсенділіктің басымдылығы дәлелденеді.

Өскемен қаласында қалалық мемлекеттік басқару басшыларының санынан 10 ИПГ әрекет етеді ЖОО мұғалімдері, үкіметтік емес органдардың және жастар қоғамының және ақсақалдардан тұрады.

Ақапараттық-насихатау топтарының 2500 мүшелерімен 100 мың азаматтар қамтылды.

Насихаттау жұмыстарының маңыздлығы тұрақты қоғамыдқ жағдайға қолдаудың критерилерінің бірі идеологиялық жақ болып саналады.

Ұлттың тұрақты дамуына, қоғамның шоғырлануына ақпараттық-насихаттау мақсатында ір түрлі формалар пайдалынады. Бірінші кезекте бұл жұмыстар азаматтық қоғамдық институтарымен өзара әрекеттесу болды.

Қаланың азаматтық секторы 9 филиалдық саяси партиялармен, 32 діни ұйымдармен, 18 этно-мәдени орталықтармен, 300 ХДП, 16 кәсіптілік ұйымдармен қамтылды.

Тұрақтылықты қолдауда ерекше роль саяси партиялармен жұмыс алады.

Конструкциялық келіс сөздерге сай қалада қоғамдық саяси жағдай тұрақты протестер тіркелмеген.

Этникалық және конфессионалдық келісімге көп мән беріледі. 32 діни ұйымдармен жұмыста ең көп назар ислам және православиялық топтар басшыларының әрекет етуіне көбірек бөлінеді. Олар салтанатты рәсімдерге дөңгелек столарға шықырылады. Олардың адамгершілікті насихаттауы және жалпы адамгершілік құндылықты насихаттауда тұрғындармен әр түрлі формаларды ұсынады.

Азаматтық белсенділіктің «Үшінші сектор» ары қарай дамытуға қажетті шартарды құруда өкіметтік емес ұйымдардың және мемлекеттік органдар арасында серіктестік қарым қатынасты бекітуге дамыту бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Аталаған жұмыстың жүйелілгін белсендіру үшін 2008 жылғы ақпанда аталған жұмыстарды өткізу үшін Өскемен қаласының қоғамдық Советі құрылды. Аталған кеңеспен әр тоқсан сайынғы кеңестер, өзекті әлеуметтік мәселелер бойынша мемлекеттік органдар басшыларының тыңдалымдары басылды.

Тұрғындардың әр түрлі санатындағы диференциалданған жұмыстарға ХДП жұмыста ерекше назар: зейнеткерлер, мүгедектер, жастар аударылды.

«Поколение» ҚҰ белсенді жұымстар өткізіледі. Өскемен қаласының әкімі жанында жұмыс тобы құрылды онда экология, бірінші қажетті тауарларға баға, тауар және қызметтің сапасына өзекті мәселелер көтеріледі. Бағаға мониторингінің жүргізу үшін жұмыс тобының бастамасымен «халықтық бақылау» жұмыс тобы құрылды.

Қоғамдық жағдай жастар ортасындағы жағдайға тікелей байланысты. Сондықтан көп назар жастар ұйымдарына көп көңіл бөлінеді.

«2008-2010жылдарға Өскемен қаласында жастар және жастар саясаты» бағдарламасы жүзеге асырылуда. Бағдарламаның орындалуының маңызды қысқартылуына қарамастан барлық бағыттар бойынша әр түрлі шаралар өткізілуде.

2007 жылы – 8 млн. теңге олардың 3 млн. әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асыруға, 2008 жылы қаржыландыру 12 млн. теңгеге дейін ұлғайтылды, олардың ішінде 2 млн. теңгені әлеуметтік бағыттағы визуалды өнімді құруға және 3 млн. әлеуметтік жобаларға, 2009 жылы 10,9 млн. теңге, 2010 жылы 5,7 млн. теңгені құрады.

Жастардың өзекті мәселесін шешу үшін Өскемен қаласының әкімдігінде жастар істері бойынша Координациялық кеңес қызмет атқарады оларға мемлекеттік органдардың, оқу орындарының, ХДП, жастар саясатын жүзеге асырушы басшылар қатысады.

Бүгінгі күнде Өскемен қаласында ақпараттық кеңістік 47 БАҚ баспаларымен (37 – газет, олардың 8 мемлекеттік тілде, мемлекеттік тапсырыстар, 10 - журналдар) және 7 электрондық БАҚ (2 – кабельді теледидарлар, «Микс», «Tengri» радиолары, 3 – теледидар каналдары, олардың 2 телеканалдар мемлекеттік тапсырысты орындайды).

Қала тұрғындарымен сандық қазақстандық аранаға көшу бойынша түсіндірме жұмыстары жүргізілуде.

2009 жылдың 16 желтоқсанынан Өскемен қаласы әкімдігінің «Өскемен», газеті шығарылады.

Газетте қала өмірінің барлық салалары жарықтандырылады: білім беру саласының, денсаулық сақтау, тұрғынүй шаруашылығы және жабдықтау, мәдениет, спорт, әлеуметтік қамтамасыз ету, жастар саясаты, төтенше жағдайлар, азаматтық сектордың және билікпен өзара қарым қатынасы, Қазақстан Республикасы Президентінің «Жаңа он жылдық– жаңа экономикалық өрлеу – жаңа мүмкіндіктер» жолдауы жарықтандырылады.

Өмірмен қамтамасыз ету, энерго жинақтау, әлеуметтік-экономикалықдамытудың сонымен эколгия, денсаулық сақтау, білім беру, құқықтық тәртіп, инфляциялық үрдістерді тежеу мәселелері бойынша тұрғындардың өзекті мәселесі мемлекеттік тапсырыс бойынша «Көзқарас» - 20 бағдарлама; «Формула власти» – 26 бағдарлама; «Город и мы» – 15 бағдарлама; «Қала және біз» – 10 бағдарлама, «Усть-Каменогорск и устькаменогорцы» - 31 бағдарлама, «Жол картасының бизнесі» - 6 бағдарлама, «Құқықтық тәртіп» - 17 бағдарлама, «Парасат» - 36 бағдарлама; «Рудный Алтай» газетінде – 203 мақалалар, «Дидар» - 199, «Устинка плюс» – 241, «Мой город» - 217, «Флэш» - 98, «7 дней» - 93 мақалалар жарияланды.

Сонымен қаланың үлкен экрандары, «Пицца блюз» кафесі желісіндегі , супермаркеттерлерде, сауда үйлерде, қоғамдық жарнамалар.

Жыл сайын мемлекеттік ақпараттық саясатты өткізуге 2007 жылы билік ат атқару органдарының жұмыстарын жабдықтауға 17 млн. теңге, 2008 жылы 24,2 млн. теңге, 2009 жылы – 28,9 млн. теңге, в 2010 жылы 23,7 млн. теңге бөлінді.

2002 жылдың ақпан айынан Өскемен қаласының ресми www.oskemen.vko.gov.kz, сайты қызмет атқарады негізгі мақсаты Өскемен қаласында жалпы қол жетімді қалалық ақпараттық ресурстарды дамыту және жңа ақпараттық технологияларды енгізу арқылы тиімді жүйесі әзірленеді.

Сайт қаланың билік құрылымдарының арасындағы және қоғамдық ұйымдар және бизнестік серіктестік қарым қатынасты жинақтау үшін қолайлы жағдайды құруға және бірыңғай электорондық енгізу құрады.

• 
  Азаматтық қоғамдық институттарды және саяси партиялардың қызметін қоғамдық-саяси жағдайларға мониторинг жүргізіледі.
  
• 
  Алдын-алу шаралардды қабылдау үшін социалистік орталықтарды құру жоспарлануда.
  
• 
  Орыс және қазақ тілдерінде «Өскемен» газеті шығарырылады, азаматтық қоғамның институттарының сұхбаттары жүргізіледі.
  

• 
  Ақпараттық материалдрамен жеткіліксіз қамтамасыз ету және ИПГ мүшелерінің төмен дайындылығы
  
• 
  ХДП әлеуметтік жобаларына және әлеуметтік қызметтерге тапсырыстар орналастырылмайды.
  

• 
  Қоғамдық саяси жағдайларды болдырмауда алдын-ала шараларды қабылдау, оның ішінде діни жағдайларды, тұрғындар араасында ақпараттық-түсіндірме жұмыстарды жүргізу.
  

• 
  Шет және жақын елдердің әсерінен қалада қоғамдық-саяси жағдайдың қиындылығына байланысты, сонымен қатар бірінші қажетті тауарларға еңбекақы төлемінің төмен деңгейі, қолайсыз экономикалық жағдай.
  

Тіл саясатының қалада дамуы сәйкестікке, мемлекеттік тіл саясатын ақпаратты тиімді қолдау, қоғамдылық тұрақтылықты және ұлтаралық келісімді бекіту.

Қалада тұрғындардың басқа санаттары және мемлекеттік қызметшілерді оқыту мақсатында мемлекеттік тілді оқыту бойынша орталық онда қала әкім аппратының және дербес бөлімдердің мамандары қатысады. Тұрғындарға «Шығыс Қазақстанның тілдер мәдениеті және тілді жаңарту мектебі» мемлекеттік тілді оқытады онда 7 топ қызмет атқарады, онда 140 тыңдаушылар және 7 мемлекеттік емес орталықтар 500 тыңдаушылармен жұмыс жасайды.

Қазақстанның ХV сессии Ассамблея халқының базасында 45 жалпы білім беру мектептері 118 үйірмелермен 1206 үлкен тыңдаушылар қатысады.

36 мектепке дейінгі ұйымдар олардың ішінде қазақ тілін оқытумен 1207 контингентпен 4 бала бақшалар, 4176 контингентпен 19 бала бақшалар орыс тілін оқытумен. 1050 балалармен 42 топтар әрекетпен қазақ тілін оқытумен 32 мектепке дейінгі шағын-орталықтар, 47 топтар орыс тілінде оқытумен 1160 балалы. Барлығы шағын орталықтарда 11014 балалар олардың ішінде қазақ тілінде – 3574 (32,4%), орыс тілінде - 7440 (67,5 %) құрады.

8 қазақ тілін оқытумен және 15 араласқан мектептерде 9623 балалар мемлекеттік тілде 61 % құрайды.

Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік тілді оқыту орталығының сапасын артыру мақсатында Шығыс қазақстан мемлекеттік университеті мұғалімдерімен әзірленіп және бекітілген: ересектерге оқулықтар, I-деңгейлі оқытулы электрондық құжат, салалар бойынша сөздіктер (қаржы, мәдениет, спорт, таможня, кәсіпкерлік және өнеркәсіп, автомобиль жолдары) үйірме басшыларына кітаптар, курстағылар үшін жұмыс дәптерлері.

Мемлекеттік саясат бойынша ақпараттық рольді орындайтын қала әкімінің сайты әрекет етеді.

Мемлекеттік саясатқа жататын БАҚ жарияланған материалдар саны: 2007 жылы - 45, 2008 жылы – 48, 2009 жылы – 52, 2010 жылы – 65 алдыңғы аралықтағы бастапқы өсімді салыстырғанда өсімді 18,1 % құрады.

Қалада 2007 жылы қазақ тілінде БАҚ 3 (7,3%), орыс тілінде – 38 (92,7%), 2009  жылы БАҚ қазақ тілінде 6 (13,3%), орыс тілінде – 39 (86,6%) құрады. 2009 жылы «Өскемен» газеті қазақ тілі тіркелуін өтті.

Қаланың мемлекеттік билік органдарында іс-қағаздары мемлекеттік тілде жүргізіледі. 2007 жылдың басында құжат айналымда қазақ тілінің үлесі 24 %, 2010 жылы 66 % құрады.

Бірақ қол жеткізген қорытындыларға қарап қоғамдық өмірдің барлық салаларында мемлекеттік тілдің потенциалын жүзеге асыру деңгейі әлі жеткіліксіз. Қызмет көрсету саласындағы қызметтік функцияларды жүзеге асырудағы деңгейде мемлекеттік тілді білетін мамандар жеткіліксіз. Мемлекеттік тілді оқытумен мектепке дейінгі мекемелерде мектептерде қажеттілік бар. Мемлекеттік тілді меңгеру бойынша үйірме, орталықтар, ұлғайту желілері бар.

Қалада өңірдің барлық негізгі салаларында тіл құрылысын тереңдету үшін мәселелер пайда болды. Бұл ұйымдар және қоғамның мақсатқа бағытталған мемлекеттік органдардың қортындысы. Тіл құрылысының оңды үрдісі қаланың әлеуметтік маңызды аспектілерінің бірі қоғамда азаматтық келісімді жинақтауға мүмкінідк береді.

Оңтайлы функционалдық лингвистикалық кеңістікті құру бойынша мемлекеттік органдардың қызметі бір ретпен өтті.

Біріншіден жаңа этапта қала тілдерді дамыту саласында жаңа амалдарды қажет етеді. Бірінші кезекте қала тұрғындарының ұлттар алдында бірыңғай стратегиялық міндеттер негізінде консолидация құру қажет.

Екіншіден барлық қоғамдық салада бәсекелестікті арттырудың салдарынан дүниежүзілік саяси-экономикалық жүйеде Қазақстанның ролінің өзгеруі.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес қоғамдық өмірдегі мемлекеттік тілмен бірге ресми орыс тілі қолданылады. Орыс тілінің жалпы мәдениеттілік деңгейі артылады. Сонымен ағылшын тілін үйренуге шарттар қолданылуда. Сонымен ағылшын тілін оқытуға жағдайлар жасалады. 240 тыңдаушылармен 12 топ «Возрождение» демалыс мектебінде Әділет Департаментінде 13 адам ағылышын тілін меңгереді.

Этно мәдени ұйымдарда ана тілі және басқа тілдерді білуге үйірмелер құрылған. 2007 жылы 820 тыңдаушылардан ана тілін оқитын 49 топтар бар. 2009 жылы 904 тыңдаушылар 15 ана тілін және басқа тілдерді 54 топ оқытылады.

2007 – 2009 жылдары қаржыландыру көздерінің көлемі 23,3 млн.теңге: 2007 жылы – 7,3 млн.теңге, 2008 жылы – 7,6 млн. теңге, 2009 жылы - 8,4 млн. теңге..

Мықты жақтары:

• 
  Шығыс қазақстан облысының халықтарының тілді және мемлекеттік тілді оқу бойынша инфрақұрылымы ұлғайтылған.
  
• 
  Мемлекеттік тілді оқытуды қамтамасыз ету бойынша әдістемелік жүйелер құрылған
  
• 
  Мемлекеттік тілді меңгеру бойынша жаңа ақпараттық технологияларда енгізу және құру қамтамасыз етілген.
  
• 
  Мемлекеттік тілді іс-қағаздарын жүргізуде үрдістер белсенді жүргізілуде. Көп салалы тілдің сақтауда мемлекеттік тілді қолданудың аясы ұлғайтылуда. Қазақстанда тұрған этностардың тілін меңгеру бойынша қолдау бойынша тиімді жүйе құрылған.
  

• 
  Мемлекеттік тілді меңгеру бойынша бірыңғай стапндарттар жоқ. Тіл саласының нормативті-құқықтылығының жеткіліксіздігі.
  

• 
  Қазақстанның ұлттық бірлігінің және рухани фактор ретінде мемлекеттік тілді ролі.
  
• 
  Тілдің көп салалалығын сақтауда әлеуметтік-коммуникативтік кеңістікті мемлекеттік тілді енгізу.
  
• 
  Қазақстандықтардың лингвистикалық капиталын дамыту.
  

• 
  Мемлекеттік тілді қолдану саласында құқықтық орындардың бары
  
• 
  Қала тұрғындарының тіл мәдениетінің төмендеу мүмкіндігі
  

Қалада оперативтік жағдай қиын болып сиаптталады.

2009 жылдың қорытындысында қала тұрғындарының 10 мың адамдарына қылмыстық 201,9 , 2008 жылы – 225,1 қылмыстықты, 2007 жылы – 218,5 қылмыстықты құрады.

Облыс бойынша барлық тіркелген қылмыстардың Өскемен қаласына 40% тіркелді.

Криминалдық жағдайды сауықтандыру және тұрақтандыру мақсатында қаланың ішкі істер басқармасымен шешімдер қабылданған. Оларды жүзеге иасыру тіркелген қылмстықтың санын төмендеуде оңды динамиканы берді. 2009 жылы 2007 жылмен салыстырғанда 2,3% қылмыстықтың саны қысқартылды оның ішінде жалпы қылмыстық түрлері бойынша 4,1% (2007 ж 62 44, 2008ж. 6275, 2009 ж 6016 қылмыстықты). ( 24 сур).

Қылмстың ауыр түрі 8,4% аз, ерекше ауыр 1,1%, оның ішінде қасақана қылмыстар 2,2%, денсаулыққа ауыр тигізетін 1,8%, төбелестер 16%, біреуідің мүлкін ұрлау 8,3%, айдап кетулер 2,6% және алдау 2,3%.

Бұрын сотталғандармен жасалған қылмстықтың саны 0,7% азайтылды. Ішімдікке мас болу жағдайында қылмсытықтың өсімі болған жоқ.

24 сур.

Осыған байланысты 2010 жылдың аралығында тіркелген қылмыстықтың санының өсімі тіркелуде. Әдейі зорлықпен бағыттағы ең алдымен біреудің затын ұрлау, олардың үлесі 41,9%. құрайды. Раскрываемость преступлений данного вида составила в 2009 жылы аталған қылмсытықтың түрін ашу – 37,4%.

Қоғамдық орындарда жасалатын, соның ішінде көшелерде, қоғамдық тәртіп жағдайының және қоғамдық қауіпсіздік ьолып саналатын индикаторлар сақталуда. 2009 жылы қаланың көшелеріне году на улицах было совершено 852 қылмыс, олардың жеке меншік салмағы 2008 жылы 9,7%, 2009 жылы – 14,9%.

Өскемен қаласы көше қылмсытқ деңгей бойынша Алматы қаласынан кейін 2 орынды алады . Өскемен қаласында тіркелген қылмыстықтың саны республиканың 8 өңірлерінде Ақтөбе, Атырау, Жамбыл, Батыс-Қазақстан, Қызылорда, Маңғыстау, Солтүтсік Қазақстан, жіне Астана қалалары. тіркелген республикалардан көп. Тек қана Үлбі ауданында Тек қана Үлбі ауданында республиканың 3 облысында: Атырау, Қызылорда, Маңғыстау областарында тіркелгендерден көп.

Оперативтік жедел талдауларлар көрсеткендей қылмыстық тексерістер жағдайы көрсеткендей қоғамдық және құқытық тәртіпті қамтамасыз ету жүйесінің жетілдіруі пайда болды.

«Қауіпті аула» Бағдарламасы бойынша видео байқау жүйесін ары қарай дамытуды талап етеді. Аталған Бағдарлама дене зақымын келтіру, ұрлық, тонаушылық, тұрғын үйлердің аулаларында өткізілетін көшелік қылмстықтың тиімділігін арттыруды қамтамасыз етеді. 2009 жылы 174 қылмыстар, олардың ішінде 30 ұрлықтар, 19 бұзақылықтар, 29 денесінің зақымдылығы, 6 ұрлықтар және 87 басқа қылмыстар сонымен қатар әкімшілік құқық бұзушылықтар бар.

Қала аудандарының ең кримогендік аудандарында Өскмен қаласының 77 маршруттары тексереді.

Ұзақ жылдар аралығында жасөспірімдер қылмысының жеке меншік салмағы 2007 жылы 9,1%, 2009 8,9% құрады.

Осыған байланысты 2009 жылы кәмелетке толмағандармен қылмыстың өсімі 2008 жылы 37,5% жетті. Қылмыстың түрлері бойынша 2009 жылы олар мен 5 кісі өлтірулер, денсаулыққа ауыр салмиақ тигізген 2, 4 қарақшылық тонау, ұрлықтар 45, басқа мүлікті ұрлау 47, 12 бұзақылықтар, 2 есірткі қылмыстары және 3 ұрлықшылық.

Осыған байланысты «мектептік» полиция инспекторларының жұмыстарын жақсарту қажет, олардың қызміне бақылау алдын-ала насихаттау жұмыстарын жүргізу қажет. 58 Қаланың аумағында орналсқан оқу орындары , мектептік инспекторлармен 48 қамтылды, қалалық маңызды мектептер бойынша бекіту жүргізілді.

Психотроптық заттарды және есіркі қаражаттарын медициналық емес тұтынуды, кәмелетке толмағандарға алкоголь және шылымды сату фактілеріне насизхат шараларын құқық бұзушылықты үгіттеуде өкіметтік емес ұйымдардың және азаматтарды тарту бойынша жұмыстар дамытуды талап етеді.

Жолдардың апаттық жағдайы қиын мәселе болып қалуда. Олардың себептері автокөліктік қаражаттардың өсімі,қозғалыс интенсивті сәйкестігі, жүргізушілердің жол қозғаосына қатысуы. Жол қозғалысы қатысушыларына тәртіпті жоғарлату үшін және жаңа техникалық бақылау қаражаттарды реттеуде жол қауіпсіздігін реттеу қажет. Аталған мәселелерді шешу ЖТЖ 2-3%.қысқартуға мүмкіндік береді. (25 сур).

Ұйымдастырлаған қылмсытқ топтардың құрамында жасалған есірткі және халықаралық наркотрафиктер каналында кесулер бойынша құқық қорғау органдарында күште жеткіліксіз болып қалуда.

Есірткінің қылмыстық құрылымдары Ресей және еуропа мемлекеттерін транзит үшін қолданады. Әр жылсайын заңсыз айналымнан 200 г есіркі қаражатары алынады. Сонымен анықталған қылмсытң үлесі есірткі қылмысының орта санынан 2007 жылы 54,6%, 2009 жылы 22,4% құрады.

Тұрғындардың есірткіні қолдануда қатысуы жоғары деңгейде тұр. Есірткіні болдырмауда насизаттау жұмыстарын ерте бас тау және мамандандырылған медицина мекемелерінің дамыту қажет.

Заңнама деңгейінде есіркіге қарсы жалпы мемлекеттік жинақтау тіртібін ұйымдастыруды талап етеді. Осыған байланысты ақпарттық-үгіттік шараларды барлық мемлекеттік органдарда және бұқаралық ақпарат құралдарында пайдалану қажет.

Мықты жақтары:

• 
  Азаматтардың заңды мүддесін құқығын және еркін қорғау жағдайлары құрылған.
  
• 
  Құқыбұзушылықтың алдын алу және олардың байлансыны қамтамсыз теуге нақты субъектілер нақтыланды.
  
• 
  Қоғамдық тіртіпті қорғаму және құқық бұзушылықт ыалдын алу ұйымдар мен азаматтардың қарым қатынасы келісілді.
  

• 
  ОВД есебінде тұрған тұлғалар арасында отбасылық тұшрмыстық салада құқық бұзушылықты алдын алу бойынша шаралардың жеткіліксіздігі Тұрмыстық маскүнемдік, алкоголизм және есірткіні алды алу. Қиын өмірлік жағдайда тұрған тұлғаларды үйретуге әлеуметтік деңгейдің жеткіліксіздігі.
  
• 
  Ішкі істер қызметінің типтік әкімшілік ғимараттармен және қолданыстағы қайта қалпына келтірумен қамтамасыз етілмеуі.
  

• 
  Құқықтық бұзушылықтың шараларын жетілдіру.
  
• 
  Құқық бұзушылық және қылмыстық өсімнің санын болдырмау уақытында шаралар қабылдамау
  
• 
  Алдын алу субъектілерінің жұмысын болдырмау.
  

• 
  Ресей және еуропалық мемлекеттерге есірткілік транзит үшін қолайлы географиялы қолайлы жағдай.
  
• 
  Түзету мекемелерінде көп бөлігі.
  

1940 қаланған Облыс орталығының аумағында Шығыс Қазақстан облыстық Мемлекеттік мұрағаты қызметт і жүзеге асырады.

Мемлекеттік мұрағаттың нақты қызметі мемлекеттік құжаттар есебін және сақтап қалуға, Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қорының қамтамасыз етуге бағытталған.

Бүгінгі күнге мемлекеттік мұрағатта қағаз негізде 706238 бірлік , 21 936 бірлік ғылыми-техникалық ауди визуалды құжаттар, 9711 жеке шыққан құжаттар бар. Кеңес аралығына дейін құжаттардың саны – 6177 бірлік, сақтандыру қорының 246152 кадрлар.

Мемлекеттік мұрағаттың материалдық техникалық базасын жаңарту, компьютеризациялау, автоматтандырылған мұрағаттық технологиялар енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Қазақстан Республикасының мұрағаттары және шет елдерде сақталған Қазақстанның құжатарын Құжатарды алу және іздестіру жұмыстары жүргізілуде.

Мемлекеттік сақтауға уақыттары өткен құжаттарды беру бойынша жұмыстар жалғасуда. Мұрағат қорының ұлғайтылуына байланысты кәсіптілік дайындалған маандар қажет. Кадрларды дайындау жоғарғы оқу орындарында мұрағаттарды дайындау біліктіліктіартыру курстарында өткізіледі.

Бүгінгі күнде іс-қағаздарын жүргізу мәселесі бойынша оқытуға ерекше көңіл бөліну қажет. Бірыңғай база және автоматандырылған ақпараттық мемлекеттік жүйенің жоқтығы қажетті мұрағатты анықтаманы алуда жаңа және сапалы ақпараттар алуда кедергі келтіреді.

• 
  Мұрағатты істер маңында сауатты мамандардың бары
  
• 
  Республика мекемелерінде алдыңғы мұрағатты атақтың бары.
  
• 
  «Шығыс Қазақстан облысының мемлекеттік мұрағаты»мұрғаттар ісінде азаматтардың сұранылатын ақпараттарына жедел және мәліметі қамтамасыз ететін веб-сайт бар.
  

• 
  Құжатарды сақтаудың жаңа талаптарына сәйкес келетін мемлекеттік мұрағаттардың жоқтығы.
  
• 
  Кадрлардың ағымдық саладрынан және еңбекақының жеткіліксіз деңгейі штаттық бірліктің жоқтығы.
  
• 
  Сәйкес мұрағаттық біліммен мам андардың жеткіліксіз саны. Қажетті мәліметтерді автоматсыз ізденуді қолдану бұл сұраныстардың орындалуының мерзімінің бұзылуына әкеліп соғады (қолмен, құжаттарды қарау) .
  

• 
  Қызметтің негізгі бағыттары бойынша «Электрондық мұрағат» бағдарламалық-ақпараттық кешенді құру.
  
• 
  Ғылыми , әлеуметтік-мәдени және тарихи маңызды, әлеуметтік профильді құжаттарымен меммұрағаттың оның ішінде электрондық нұсқада толтырылады.
  
• 
  Ғылыми-ақпараттық жүйесін жетілдіру дамыту және жетілдіру (тізімдер, қорлардың тізімі, каталогтар, жол бағдарлар, көрсеткіштер), ақпараттық-іздестіру жүйелерін құру.
  

• 
  Материалдық-техникалық жабдықтаудың жеткіліксіз қаржыландырылуының жоқтығы.
  
• 
  Нормативтік-құқықтық жеткіліксіз базасының жоқтығы.
  

Облыс орталығының инфрақұрылымдық саласы электр қамтамасыз етумен, сумен қамтамасыз ету, жылумен қамтамасыз етумен, суды бұрумен, жол саласын, көлікті, телекомуникацияны, пошталық байланысты және жабдықтауға бағыттлады.

2.2.3.1 Электрмен қамтамасыз ету.

Бүгінгі күнде Өскемен қаласының электрмен қамтам асыз ету көздері «АЕS Өскемен ГЭС» ЖШС орнатылған қуаттылықпен 331,2 МВт, «АЕS Усть-Каменогорская ТЭЦ» АҚ орнатылған қуаттылықпен 241,5 МВт және «АЕS Согринская ТЭЦ» ЖШС орнатылған қуаттылқпен 50 МВт. Электр энергиясының жылдық өндіріс көлемі 2965,0 млн. кВт*сағ құрайды, тұтыну көлемі – 4332,0 млн. кВт құрады оның ішінде облыс бойынша «Қазмырыш» АҚ тұтыну көлемі 2837,0 млн. кВт*сағ.

Өскемен қаласының энергиямен тұтынушылары Өскемен қаласының «ВК РЭК» АҚ, Сол жақ өңірлік «ВК РЭК» АҚ. Жыл сайын кәсіпорындардың жергілікті қаражаттардың есебінен энергиямен қамтамасыз ету нысандарын жөндеу және қайта қалпына келтіру бойынша жұмыстар атқарылуда.

Бүгінгі күнде азаматтардың қабілеттілігінің артуына байланысты электроэнергияның таратылуы өтетін кіщші станцияларда жұмыстары көп. Осыған байланысты бүгінде жаңа өндірістерді енгізуге байланысты электр энергиясының тапшылығы байқалуда олар өз кезегінде тарифтерге әсерін тигізеді.

2009 жылға қаланың энергетикалық кешенді кәсіпорындарымен 2989,7 млн. кВт.час және жылу энергиясы – 3845,3 мың. Гкал, бұл алдыңғы жлдың деңгейінен электроэнергия бойынша 0,7 % және жылу энергиясы бойынша 1,9 % құрайды. Осыған байланысты электр энергиясының анқыт тапшылығы пайда болуда.

Өскемен «ВК РЭК» АҚ филиалы электр энергиясымен 104 мың тұрмыстық абоненттерді, 3,5 мың заңды тұлғаларды, 510 трансформаторлы кіші станцияларды орнатылған қуаттылқпен 240,9 МВА, 1382 км электр желілері олардың 875,3 км кабельді желілері.

Қаланың Сол жағалау бөлігінің электротасымалдаушылар желісінің, кіші станциялары қосымша құрылысты талап етеді. Ары қарайғы құрылыспен жобалық қуаттылықты анықтау үшін аумақты дамыту есебінен элетрмен қамтамасыз ету желісінің құрылысы ескерілді.

Төмендеу себептері

- Бұхтарма су қоймасының толтырылуының азаюына байланысты Өскемен ГЭС электр энергияны әзірлеуді 13,1% төмендетті

- АЭС кәсіпорындық кешендерімен бар энерго-жылу нысандарын жаңарту бойынша инвестициялық міндеттемелерді орындау.
Мықты жақтары:

• 
  Развитая схема системообразующих линий электропередачи напряжением 110 кВ қуаттылықпен электр тасымалдау желісінің сызбасын әзірлеуі төмен.
  
• 
  Жылу энергиясының альтернативті көздері бар.
  
• 
  2015 жылдарға 225 МВт/ сағ электр қуаттылығының бары.
  

Әлсіз жақтары:
Электр желілерінің тозымдылығы

• 
  Қолданыстағы электр станциялары элетр энергиясы мүмкіндігін шектеледі Қолданыстағы электростанциялары электроэнергиясының ресуртарын анықтау ( 75 % жабдықтың тозымлығы).
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Жаңа негізілеген энергетикалық қуаттылықтар есебінен қаланың энергетикалық қауіпсіздігін анықтау.
  
• 
  Қаланың ауыстырылатын энергия көздерінің енгізілуі.
  

Электр энергия нысандарын дамытуға инвестицияны тарту үшін саланың инвестициясын артыруға шаралар қабылдау.

Қауіптер:

• 
  УҚолданыстағы электро станцияларда негізгі жабдықты және белгіленген қуаттылықтың ұлғаюы.
  
• 
  Жабдықтардың маңызды тозымлығына байланысты қаланың энергиямен қамтамасыз етуінің сапасын арттыру.
  

2.2.3.2 Сумен қамтамасыз ету.

Өскемен қаласының коммуналдық және сумен қамтамасыз ету және суды бұру қызметтерін тасымалдаушы мемлекеттік коммуналдық кәсіпорын «Өскемен Водоканал» және Өскемен қаласы әкімдігінің «Жаңа Согра» болып саналады. Су құбыр желілерінің тозымдылығы 70% дан 100% құрайды.

Бүгінгі күнде қаланы сумен қамтамасыз етуді жер асты 10 су құдықтары – Северо-Атамановский, Нижне-Согринский, Октябрьский, 3-ші ықшам аудан, Пионерский, Аблакетский, Лесозаводской, Элеваторный, Береговой және Солнечный бар.

Северо-Атамановский, Нижне-Согринский су құдықтары (Солтүстік су құдықтар кешені) – Абай даңығылындағы Атамановский су құдығы 1952 жылдан пайдаланып келе жатыр. Қондырғылардың орта тозымдылығы 64% құрайды. Суқұдық Өскемен қаласының Солтүстік түйінін сумен қамтамасыз етеді.

Суқұдығы бірінші және екінші көтерімді қысымды станцияларды кіргізеді.

Октябрь су құдығы –1958 жылдан пайдаланылады. Су құдығы Үлбі ауданын 33131 адам құрамында қамтамсыз етеді.

Екі көтерімді қысымды станциялар бар оларда таза сулар, хлорлы резвуарлар бар.

Бүгінгі күнде қуаттылық, жабдықтың жағдайы және ғимараттың талаптарын қанағаттандырмайды. Бірінші кезекті су құбырын қайта қалпына келтіру бойынша жобасы әзірленді: екінші көтерімді қысымды станцияның құрылысы және қаланың дамуға дейінгі желісінің құрылысы. Жергілікті рельефтер бойынша жоғары орналасқан өнеркәсіптік кәсіпорындардан жер асты суларын тазарту бойынша жер асты су құдығының жоблауы және құрылысы қажет.

3-ші шағын аудан – 1978 жылдан пайдалануға енгізіледі. Су құдық 3 шағын ауданды 10559 адаммен қамтамасыз етеді. Соттың шешімі бойынша құрамында нитраттар бар болғандықтан қаттылығы бойынша санитарлық талаптарға сай келмейді бекітіген қорлары жоқ.

Пионерс су құдығы – Пионер өзенінде орналасқан 1965 жылдан қызмет етеді. Суқұдық 33131адамның Октябрь ауданын сумен қамтамасыз етеді.

Хлормен байланыстың жоқтығына байланысты қайта қалпына келтіру жұмыстар қажет тек қана қайта қалпына келтіру жұмыстары 1991 жылдан жүргізілуде. Қайта қалпына келтіру екінші деңгейлі қысымды станцияның құрылысын енгізеді.

Аблакетка суқұдығы –1997 жылдан пайдалуға енгізіледі. Су құдық «Аблакетка» шағын ауданың сумен қамтамасыз етеді, 5584 адам.

Бүгінгі күнде екінші деңгейлі қысымды станцияның, суқұдығының құрылысы жүргізілуде.

Лесозавод су құдығы –1959 жылдан пайдалануға енгізіледі. Су құдығы «Аблакетка», Промбазы, Лесозавод аудандарын – 3679 адаммен қамтамасыз етеді.

Көктемгі кезде суқұдық нөсерлі және су тасқынымен сипатталады. Нөсерлі сулардың каналдары үшін дренаждардың құрылысы қажет.

Элеватор суқұдығы –1974 жылдан пайдалануға енгізіледі. Суқұдығы Сол жағалау ауданын 28902 адамды қамтамасыз етеді.

«Береговой суқұдығы» - Өскемен қаласының сол жағала ушығыс бөлігінде орналасқан. УК ТМК өнеркәсіптік аймақтың оңтүстігінде Үлбі өзенінің оң жағалауында 1993 жылдан пайдаланып келеді орта тозымдылық 40% құрайды.

Солнечный ауылындағы суқұдығы – Глубокое ауданының солтүстік батысында орналасқан. 1975 жылдан пайдалануға енгізілді, тозымдылық 60% құрайды.

Судың негізгі тұтынушылары 6 ірі кәсіпорындар: («УКТМК» АҚ Согралық ТЭЦ, «Титан» ПКФ және т.б.), 74 жеке кәсіпорындар– 8972 адам .

Қаланың Сол жағалау бөлігінің инфрақұрылымының белсенді құрылысы және дамуына байланысты Жаңа Өскемен суқұдығының құрылысы қажет

Қаланың суқұбыр желісі бір жолғы су шаруашылықты, өртке қауіпсіздікті және өндірістік қамтамасыз етуді қажет етеді. Су құбыры желілерініің ұзындығы 512,279 км. құрайды (21 кесте).

21 кесте.

Атауы	100% ескіліктің төмендеуі	80 нен 100% тозымдылық	50 ден 80% тозымдылық	50% ж\дан аса тозымдылық	Барлығы, км
Су құбыры	184км	94км	95,6км	138,7км	512,279
	36%	18%	18%	27%

20-40 жылға 50 % аса желілер пайдаланылуда олардың жағдайы қанағатсызданарлық. 2006 жылға суқұбырларының 605 желілерінде тесіктер болды, 2007 жылға – 578. Бірінші кезекті жөндеуге жататын желілердің саны– 83,043 км.құрайды.

5 қабатты, көп қабатты тұрғын үйлерді сумен қамтамасыз ету 68 данада жүргізіледі. Жабдық және труба өткізгіштердің нормативтен аса тозымдылығының с алдарынан ПНС қайта қалпына келтіру жүргізілуде.

Бүгінгі күнде Северный, Үлбі, Жаңа Согра, 23 шағын аудан, Ахмер, КСМ, Аэропорт және су құбыры жоқ. Тұрғындар құдықтар және әкелінген суды пайдаланады.

2009 жылы «Жол картасы» бағдарламасы аясында» сумен қамтамасыз ету желілерінің нысандарын жөндеуге 270,1 млн. теңге 17 км ұзындықта сумен қамтамасыз ету желісінің құрылысы жөнделді.

Суқұбыр желілерінің құрылысы және қайта қалпына келтіруге – 4088,119 млн. теңге, оның ішінде жобалық-іздестіру жұмыстарына –169,9 млн. теңгені, бұл аз тозымдылықты, Меновной ауылының Аэропорта ауданының және Үлбі, 23 шағын аудандарды сумен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

2009 жылы «Жол картасы» және «Өскемен Водоканал», «Жаңа Согра» мемлекеттік комуналдық кәсіпорындармен 3 км канализациялық кәсіпорынның желісіне жөндеу жүргізілді, 19 КСС жөнделді, Ертіс өзені арқылы 17-КСС коллектордың өтпесіне 270 140 мың теңге сомасында жөндеу жүргізілді.

Мықты жақтары:

• 
  Жер асты суларының жеткілікті деңгейі;
  
• 
  Ауыз суының жоғары қажеттілігі
  
• 
  Сумен қамтамасыз ету желісінің бары
  
• 
  Қолданыстағы пайдалану қызметінің бары
  

Әлсіз жақтары:

• 
  Бар жер асты суларын жеткіліксіз қолдану.
  
• 
  Өндірістік қорлардың тозымдылығы олардың жаңартылуымен қатар аз өсім екпіні.
  
• 
  Жаңа сумен қамтамасыз ету желілерінің құрылысқа жаңа инвестициялардың жеткіліксіздігі.
  
• 
  Инфекциялық аурулардың пайда болу қатері.
  

Мүмкіндігі:

• 
  Жаңа кен орындарын игеру.
  
• 
  Қаланың тұрғындарын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету.
  
• 
  Сумен қамтамасыз ету желісінің техникалық жағдайын қамтамасыз ету, суды тазарту және сумен дайындықты қамтамасыз ету.
  
• 
  Материалды техникалық базасын жабдықтау жолымен жетілдіру. Қауіптер:
  

• 
  Кен орындарының пайдалнудың қортындысында жер асты су көздерінің сапасын төмендету, иесіз қалған кен орындарының бары, жер асты суларының техногенді сипаттылығы.
  
• 
  Қоршаған ортаға жағымсыз әсері, табиғи тозымдылық себептері бойынша жабдықтың тоқтатылуы.
  
• 
  Пайдалануды енгізілудің қорытындысында қалыптасқан сумен қамтамасыз ету нысандарының техникалық қанағатсыз жағдайы.
  
• 
  Апаттылықтың өсімі, тәуліктің судың жоқтығы.
  

2.2.3.3 Суды бұру.

Қаланың «Өскемен Водоканал» МКК суды бұру 14, 25, 27, 30, 31 КСС бас қысымды станциялары қысымды коллекторлармен түйіндемелермен жүзеге асырылады. Қаланың оң жағалау 14, 25 КСС бас қысымды станциясымен Головные насосные станции правобережной части города КНС 14, 25 17 КСС бас қысымды станцияға суды тартады, одан 2Ø1020 мм колектормен және Сол жағалау тазарту қондырғыларына сулар ағады. Аблакетка ауылының ағымына Ертіс өзені арқылы 30 КСС ағады. Қаланың Сол жағалау бөлігінде тазарту қондырғыларына 2Ø630мм қысымды коллектормен 13 КСС тікелей ағады. Барлығы «Өскемен Водоканал» балансында 30 канализациялық қысымды станция бар. Қысымды станцияларда жабдықтар ескірген және олардың ауыстыру қажет.

Өскемен қаласы әкімдігінің «Өскемен Водоканал» мемлекеттік кәсіпорны ның балансында бар:

- 411,4 км канализацияның желісі, оның ішінде қысымды канализация 64,7 км;

– 32 канализациялық станция;
– тәулігіне 137,0 тыс. м3/ канализациялық тазарту қуаттылықтары;

Өскемен қаласының әкімдігі «Жаңа Согра» мемлекеттік кәсіпорынның балансында:

- 27, 539 км канализация желісі;

- 4 канализациялық қысымды станция;

- канализациялық тазарту қондырғылары;

«Жаңа Согра» МКК суды бұру канализациялық қысымды станциясына үйлесімді канализация труба өткізгіштер жүйесімен өтеді. Канализациялық желілердің ұзыныдығы 27, 539 км құрады.

«Өскемен Водоканал» МКК толық биологиялық тазарту қондлырғылары Ертіс өзенінің сол жағлау бөлігінде Өскемен қаласының солтүстік батыс аумағында орналасқан. «Жаңа Согра» МКК тазарту қондырғылары Өскемен қаласының сол жағалау бөлігінде орналасқан. Тазарту қондырғыларының жобалық өнімділігі 10 мың өнімділікті құрайды.

Қарқынды сулар механикалық, биологиялық тазалықтан өтеді залалсыздандырылады және Ертіс өзеніне құйылады.

Аталған жағдайда бар кешендер опатты жағдайда тұр, жаңа және тиімді техннологиялары жоқ, тепхникалық және техногендік мәселелер:

1) Биогендік элементтерден қарқынды суларды тазарту ескерілмеген (нитраттар мен фосфаттар);

2) тазарту қондырғыларының оңтайландыру мәселесі шешілмеген

3) болжанылатын жобамен механикалық жоба ұзаққа әкелмейді;

4) зарасыздандыру әдісімен ұсынылған жоба – 1,5 мг/л қалдықты хлормен хлорлау. СаНПиН от 28.06.04 ж № 506 «Ластанудан су беттерін қорғау» Санитарлық эпидемиологиялық нормасына сәйкес қарқынды суларға тасталынатын хлордың көлемі 0 жету қажет.

Өндірістің ары қарайғы ұлғайтылуымен 150 000 м³ /сут тазарту қондырғыларын ұлғайту және жаңарту бойынша жобаны жүзеге асыру және әзірлеу қажет.

Суды бұру желісінің құрылысы және қайта қалпына келтіру 45 км. канализация желісін дамытуға, Ертіс және Үлбі өзендерінің қарқындарына бақылауды қамтамсыз етеді, 17 КСС, 25 КСС қайта қалпына келтіруге мүмкіндік береді.

2008 жылы жергілікті атақару органның төтенше резвінен Куратов көшесі бойындағы 17 қысымды станцияның коллекторын ауыстыруға байланысты төтенше жағдайлардың салдарын жою бойынша төлеуге 35,0 млн. теңге және қала әкімдігінің канализациялық коллектордың құрылысы н аяқтауға қосымша 100,0 млн. теңге және облыстық бюджеттен (игерілгені 96,224 млн. тенге). Куратов көшесінен Революционная көшесіне дейін коллектордың құрылысы бойынша жұмыстар орындалды № 14 КНС тен № 17 КНС ( «Рахат» дүкені) до КНС-17, ұзындығы 266 метр.

2009 жылы Жол картасы бағдарламасы бойынша «Өскемен Водоканал» МКК және «Жаңа Согра» МКК 16,9 км км. желілерге ағымдық жөндеулер 174 761 мың теңге сомада жасалды.

Мықты жақтары:

• 
  2007 жылмен салыстырғанда суды бұру қызметерімен қамтамасыз 4 % өсті.
  

Әлсіз жақтар:

• 
  82,0 % канализациялық желілер қанағатсыз жағдайда тұр және ауыстыруды қамтамасыз етеді.
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Суды бұру қызметтерімен тұрғындардың қамтамасыз ету мақсатында канализациялық желілердің суды бұру, нысандарына жөндеу бойынша мемлекеттік бюджеттік жобаларды қаржыландыру.
  

Қауіптер:

• 
  Суды бұру, канализациялық желілерді, қаланың тұрғындарына санитарлық экологиялық жағдай теріс әсер етеді. Жеткіліксіз мемлекеттік бюджет қаражаттары.
  

2.2.3.4 Жылумен қамтамасыз ету.

Қаланың жылумен қамтамасыз ету желісі тұрақт ы жұмыс жасайды. Сол жағалау (Ульянов көшесі) және Промбаза (Геологическая көшесі) жылумен қамтамасыз ету бойынша мәселелер бар.

Ульяновской көшесі бойындағы жылумен қамтамасыз ету дизелді отында қазанда жүзеге асырылады. Шығындардың құны үнемі өсуде және апаттық жағдайда шығару мақсатында жыл сайын қалалық бюджеттен дотациялар бөлінеді. Бұрын әзірленген ТЭН мәселесі бойынша электорлық жылу беру және № 2 (УК ТЭЦ) қазанының тұрғын үй мәселесіне қосылу тиімсіздікті және жобалар рентабельді болған жоқ. Бұл жылу беру маусымында аталған жылу беру сызбасы өзгеріссіз қалады.

Промбаза ауданы бойынша № 3 «Жылу беру жүйесі» АҚ қазанына тұрғын үйлердің жылумен қамтамасыз ету желісі шешілді. ТЭН, ЖСҚ әзірлеуде тұр.

Өскемен қаласының негізгі тасымалдауышылары «Өскемен жылу беру жүйелері» АҚ кәсіпорны болып саналады. 1998 жылдан «Иртыш Пауэр энд Лайт» ЖШС басқармасында тұр. Жылу желілердің жалпы 339,5 км ( екі трубалары аударымда) олардың ішінде 5 % ауыстыруды қажет етеді. Талаптанған ағымдық жөндеу – 100 %.

Қаланың орталық бөлігінің жылумен қамтамасыз ету желісі тәуелді схемасы тұтынушылардың жылумен қамтамасыз желісі: жылу беру жүйесі – элеваторлық түйіндер арқылы, ыстық сумен қамтамасыз ету жүйесі – циркуляциялық және тұйықтылық. Тұтынушыларға жылуды реттеу – сапалы. Жылумен қамтамасыз ету кестесі қаттылықпен 150/70 0С со срезкой на 115 0 С.

Мықты жақтар:

• 
  Қаланың жылу көздерінің өндіріс өсімі.
  

Әлсіз жақтары:

• 
  100 % жылумен қамтамасыз ету желісі жөндеуді қажет етеді.
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Жылумен қамтамасыз ету көздерінің дамыту болашағы.
  

Қауіптер:

• 
  Бәсекелестік ортаның дамытылмауы
  

2.2.3.5 Жолдар.

Өскемен қаласы және меновной ауылында жолдардың жалпы ұзындығы 756 км олардың ішінде 2010 жылы қалалық бюджеттің есебінен 393 км жолдар және көшелер, жол жүру бөлігінің жалпы алаңшасы 3651 мың.м², тротуарлардың алаңшалары 639 мың.м², оларда 35 көпір және жол өтпелері, 56 су өткізгіш трубалар, 65,7 км нөсерлі канализация желілері.

Автожолдар саласын қаржыландыру көлемінің жеткіліксіздігі және олардың 2000 төмен деңгейге дейін сақталуы Өскемен қаласының жолдарын және көшелерінің жағдайының төмендеуіне әкелді ( 22 кесте).
22 кесте.

2007-2009 жылдарға жұмыстық жөндеу динамикасы

жылдар	Жөнделгендер, км						Техникалық енгізу жағдайы, км
	барлығы	Жол-көшелі желі	Жергілікті маңызы автомобиль жолдары	Жұмыс түрлері бойынша
				Қайта қалпын келтіру бойынша жұмыс	Күрделі жөндеу	Орта жөндеу	Жалпы ұзындық	жақсы	қанағатте	қанағатсыз
2007	49	29,3	19,7	1,06		47,94	344	83	128	133
2008	29	18,4	10,6			29	380	98	155	127
2009	42	42				42	393	121	154	118

Өскемен қаласының жолдарын дамыту мәселесі бүгінгі күнде ең басты мәселе болуда оларды шешу облыс әкімшілк орталығының әлеуметтік –экономикалық дамытуын және экологиялық қауіпсізідігін дамыту болып саналды. Ерекше өзектілік тұрғындарда жеңіл автокөлігінің санын ұлғайтуды береді. Өскемен иқаласының аумағында ауыр, жеңіл автокөліктің желісі жылдам өсуде. Орталықтанаған көшелерде автомобильдердің топталуы байқалуда. Осы мәселердің шешімі облыс орталығының көліктік инфрақұрылымын дамытуға қаржыландыру көлемін ұлғайтуды шешуге мүмкіндік бермейді.

Жолдардың өткізбелі қабілеттілігін арттыру мақсатында қаланың шағын аудандары және аудандарымен көліктік байланысты құруда, жолдарда жүргізушілер мен жолаушылардың уақытын қысұқартуда келесі инвестициялық жобалар ұсынылуда.

«ШҚО Өскемен қаласында Крылов-Солнечная көшелерінің қиылысында Үлбі өзені арқылы жүргіншілер көпірін қайта қалпына келтіру» жобасы әзірленді. Аталған ижобюа бойынша жобалық-сметалық құжаттама 2008 жылы орындалған оңды мемлекеттік сараптама, жоба Қазақстан рсепубликасының Сауда және индустрия Минис трлігімен тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы құрылыс істері бойынша бекітлід. Жоғарыда көрсетілген жобагның сметалық бағсы 2029,0 млн. теңгені құрайды. Қалалық құрылыспен қалыптасқан қаладағы тоқтаусыз көліктік қозғалысты қамтамасыз ету мүмкін емес.

Сонымен қатар «Өскемен қалоасындағы Спорт сарайында Үлбі өзені арқылы авто жолды қайта қалпына келтіру» жобасын жүзеге асыру қажет. Жоба бойынша мемлекеттік сараптаманың оңды қорытындысы, мемлекеттік сараптама, бекіту туралы бұйрық бар. Жөндеудің сметалық құны 396,46 млн. теңге. Егер 2011-2012 жылдарда ЖСҚ түзетуді орындау қажет бұл қосымша негізсіз қаражаттарды талап етеді.

Қазақстан көшесі бойында Ертіс өзенінің қиылысында көпірдің аз жөндеуі, көпірдің барлық элементтерінде көп зақымдар және тетіктер пайда болды. Защита жол өтпесі арқылы Үлбі өзенінде Гавань аулында техникалық жағдай ауыр бағаланады.

Абай даңғылында жол өтпесі арқылы темір жолдың құрылысы «Үлбі металлургиялық зауыт» АҚ жөндеу жүргізу қажет.

2007-2009 жылдар аралығында Өскемен қаласының жолдарына бюджеттік инвестициялардың суммарлық көлемі 5 058 031,59 млрд. теңгені, Жол картасы бойынша бөлінген қаржылық бағдарламаларды қоса ( 23 кесте).

23 кесте.
2007-2009 жылдарға Өскемен қаласында автожолдар саласының негізгі көрсеткіштерінің өзгеру динамикасы

Салалы бағытты қаржыландыру млн. тенге	2007 жыл	2008 жыл	2009 жыл	қорытынды
Барлығы	1 381 628,89	1 035 975,7	2 640 427	5 058 031,59
Қаржыландыру көзі бойынша
Республикалық бюджет			1 990 054	1 990 054
Облыстық бюджет	345 000	193 500	110 000	648 500
Қалалық бюджет	1 036 628,89	842 475,7	540 373	2 419 477,59
Жұмыстың түрлері бойынша
Құрылыс, қайта қалпына келтіру	352 036			352 036
Күрделі жөндеу
Ота жөндеу	754 636,13	698 931	2 336 775	3 790 342,13
Ағымдық және ұстау	274 956,76	337 044,7	303 652	915 653,46

Жоғарыда көрсетілген қаражаттар есебінен 120 км көше және Өскемен қаласының жолдары жөнделді.

2.2.3.6 Транспорттық инфрақұрылым

Өскемен қаласының аумағында жолаушыларды және жүктерді тасымалдау автокөлікті, темір жолды, сулы, электр көліктерімен жүзеге асырылады.

Қаланың теміржол көлік түйңн бөлімі «Қазақстан Темір жолы» ӨМК Алматы жолдарының Защита станциясы түйімімен жасалады.

Бүгінгі өзенді көліктер көліктік саябақтардың және инфрақұрылымының жоқтығына байланысты жұмыс жасамайды.

Қаланың электрлік көлігі «Тахами путь»ЖШС жүзеге асырылады.

Өскемен қаласында негізгі тасымалдаушы мәртебесі автомобиль көлігіне жатады.

2009 жылға автокөлік 64678 мың. Жолаушылар тасымалданды бұл 2008 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 96,78 %. құрайды. Автомобиль көлігінің жолаушылар айналымы 76169 мың пкм. (70,9 %) құрады. автомобил көліктермен жолаушыларды тасымалдау көлемі 24 кестеде көрсетілген.
24 кесте.

2007-2009 жылдарға жолаушылар айналымының өзгерісі және көліктің барлық түрлері бойынша жолаушыларды тасымалдау санының өзгеру динамикасы

жылдар	Көліктің барлық түрлеріне тасымалданған жолаушылар (бж/д есепсіз), мың. адам	Алдыңғы жылдың сәйкес кезеңіне жылдар, %	Автомобиль көлігімен тасымалданғаандар, тмың.адам	% алдыңғы жылдың сәйкестендірген кезңіне	Элетр көлігімен тасымалданған жолаушылар, мың адам	% алдыңғы жылдың сәйкестендірілген көлеміне	Жүк айналым. мың тонна	% алдыңғы жылдың сәйкестендірген кезңіне	Ауыр жүкті тасымалдау	% алдыңғы жылдың сәйкестендірген кезңіне	,су көлігімен тасымалданған жолаушылар	% алдыңғы жылдың сәйкестендірген кезңіне	Автокөлігінің жолаушылар айналымы	г% алдыңғы жылдың сәйкестендірген кезңіне ода, %
2007	64735,9	109,03	51091,9	112,2	13644	98,6	169133,6	88,38	2563,9	134,2	-	-	642206,1	98,5
2008	66819,5	103,2	53430,7	104,5	13389	98,1	107297,0	63,44	1993,4	77,7	-	-	573568,7	89,3
2009	64678,0	96,8	51202,9	95,8	13475	100,6	76169	70,9	2279,6	114,3	-	-	562771,2	98,1

Бүгінгі күнде Өскемен қаласында қоғамдық автомобиль көлігімен 64 маршруттар солардың ішінде: 15 шағын автобустар және 49 автобустік маршруттар. Әр күн сайын қалаға 338 автобустар және 118 шағын автобустар шығады. 2009 жылға жолдардың реттілігі 95,82 % құрайды.

Қаланың 7 елді мекендерінің жолаушылар сызбасымен 6 (85,7%) қамтылған.

Қаланың аумағында 526 аралық автобустар және 39 аяққы аялдама орындары олар санимтарлық нормаға сай келеді. Жыл сайын аялдамаларды жабдықтау және нормативтік талаптарға сәйкестікке сай жүргізу бойынша жұмыстар атқарылды.

Реттелмелі қалалық маршруттарда жұмыс жасайтын жылжымалы құрамның 40 % 5 жылғы реттелмелі қалалық маршрутқа ие. 2013 жылы конкурстық рәсімдеуді жүргізуде 30% жылжымалы құрамды ауыстыру жоспарлануда.

Мықты жақтар:

• 
  Көліктік қызметтерге тұрақты сұраныс
  

• 
  Жеткілікті дамыған көліктік инфрақұрылым
  

Әлсіз жақтар:

• 
  Орталық магистральдарда көлік қозғалысының белсенділігі шектеулі
  
• 
  Қала сумен үш бөлікке бөлінген. Көпірлердің саны көлік қатынастарының тоқтаусыз өтуін қамтамасыз етпейді.
  
• 
  Ескірген бағдаршамдар.
  

Мүмкінідктер:

• 
  Жабдықталған өндірістік базасы бапр жолаушылар кәсіпорындарының саны жолаушыларға сапалы қызмет көрсететіндерге оңды әсерін тигізеді.
  
• 
  Қысқа мерзімде бюджетен бөлінген қажетті қаражаттарды көліктік реттеудің желісімен қамтамасыз ету.
  

2.2.3.7 Байланыс және телекоммуникация.

Өскемен қаласында 2008 жылдан басталған АТС-62 на жаңа NGN технологиясына қосу. , Сандық деңгейге облыс орталығы 100% деңгейге жетті.

ID Net қызметін ұсыну үшін Өскемен қаласының үйлерінде оптикалық кабелді желілердің құрылысының GPON жаңа технологиясына енгізу басталды. Онда қол жетімділік қуат 100 Мбит/с жетеді. Болашақта аталған технология көліктік қаражат болып саналады бұл абоненттерге телекоммуникациялық универсалды пакеттерді ұсынуға мүмкіндік береді: дауысытық телефонды, санды теледидарды, Интернетке тез қосылу

Интернет, мемлекеттік мекемелер үшін және жеке тұлғаларға жаңа мүмкіндікті береді:

• 
  Жоғарғы есеппен видеоконференцияларды өткізу;
  
• 
  Қоғамдық тәртіптіің бұзылуын видеобайқауме көру;
  
• 
  Бірыңғай жалпы копоративті желіні және интерактивті сабақтарды өткізу.
  

2004-2010 жылдарға Қазақстан республикасының ауылдық аумақтарын дамыту үшін Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыруда негізіг бағыттардың бірі ауылдық елді мекендерді телефондау «CDMA» технологиясында ШҚ ОДТ телекоммникациялар желісін дамыту және жаңарту» жобасы бойынша.

Аталған жобаны жүзеге асыруда оптикалық-талшын желісін салу бойынша жер телімдерін алу ұзаққа созылуда.

Интернет технологиясының дамуына ID TV сандық теледидар дамыды - бұл салтанаттыф формадағы теледидардан көп мүмкіндіктер береді:

- сұраныс бойынша видео;

- бағдарламалардың берілуі;

- барлық телеканалдар мен фильмдердің көрініс және дыбыстарының сандық сапасын қамтасыз етеді.

Бүгінгі Өскемен қаласы қарсылықсыз қондырғылар аймағына жатады. установок.

4 мыңнанаса телефондар, абоненттердің жалпы саны 125 491 құрады олардың ауылдық төңіректері бойынша 2 971 құрады.

Меновной ауылдық округтарында жергілікті аймақтық және халықаралық аймақтың қызметіне жеке және ұжымдық қол жетімділіктер бар. Сымды байланыстан басқа абоненттерге CDMA-450 стандартары қосылады.

Бүгінгі күнде абоненттер үшін: Интернет желісіне кең жолақты қызметер ұсынылады

Тіркелген сызықтардың ұзындылығы -100 шаруашылыққа 113 жазылған желілер оның ішінде ауылдық телефондық байланыс 100 тұрғынға 1,5 ауылдық байланыс келеді.

ШПД кеңдігі - 8,2 нүктелер, 100 үй шаруашылықтарына немесе 100 тұрғындарға 1,5 желілер.

100 тұрығндарға Интернет пайдаланушылардың сыйымдылығы:

Барлығы 100 үй шаруашылықтарына 13 ШПД.

Қаланың аумағында әрекет етеін байланыс операторлары: Beeline, K-Cell, Activ, Dalacom, Pathword.

Телекоммуникация саласында қалыптасқан жағдайды бағалау:

• 
  Next Generation Networks жаңа сандық технологияларымен ауыстырумен АТС жаңғыру.
  
• 
  Жаппай Интернет желісін енгізу.
  

Әлсіз жақтары:

• 
  Белгіленген желі абоненттерінің төмен деңгейі.
  
• 
  Белгіленген желі нарығында нақты бәсекелестіктің болмауы.
  
• 
  Интернет желісіне кең жиекті мүмкіндіктің жеткіліксіз дамуы.
  
• 
  Ұялы байланысқа жоғары тарифтер.
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Тұрғындар мен ұйымдарды қол жетерлік және сапалы байланыс қызметімен қамтамасыз ету.
  
• 
  Азамматтар мен ұйымдардың күнделікті өмірде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кең пайдалануға өтуі.
  
• 
  АМТ тұрғындарын әмбебап байланыс қызметімен қамтамасыз ету.
  

Қауіптер:

• 
  Телекоммуникациялық нарықтың нақты бәсекелестігінің дамымауы.
  

2.2.3.8 Абаттандыру

Облыс орталығының абаттандыру деңгейін арттыру және қажетті санитарлық жағдайын демеу, көктем және күз мезгілдерінде санитарлық-эпидомиологиялық жағдайын қамтамасыз ету үшін жыл сайын жол және көшелерді, бақ аймақтарын, алаңдарды, кондоминиум нысандары тұрғын үй аулалық аймағының, мектеп және мәдениет мекемелері аймақтарын тазалау бойынша жүргізілетін жұмыстарға сәйкес аймақтарды абаттандыру және көгалдандыру бойынша шаралар өткізіледі. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жою үшін арналған жерлерді қанағаттанарлық жағдайға келтіру жүргізілуде, рұқсат етілмеген үйінділер жойылуда, сонымен қатар көгалдандыру бойынша жұмыстар жасалуда.

Абаттандыру, санитарлық тазалау, көгалдандыру және қала мен ішкі аулалық аймақтарды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізуге Жол картасы бағдарламасын іске асыру аясында республикалық және жергілікті бюджет қаражатынан 2009 жылы 1 745 383,0 мың теңге мөлшерінде қаражат бөлінді, 2010 жылы – 551232,0 мың теңге.

Мердігерлік ұйымдармен бекітілген шарттарға сәйкес 2009 жылы 291 аулалық аумақ абаттандырылды. Әр аулада жүгіріс жолын, тербелме, әткеншек, төбешік, құмсалғыш, екі орындық қамтитын шағын сәулеттік үлгі кешені дайындалып орнатылды, 25 жасанды жабынмен апорт алаңдары жабдықталды, 2010 жылы Жол картасы бағдарламасы аясында 85 аула кеңістігі абаттандырылды, 89 шағын сәулеттік үлгі кешені орнатылды.

Өткізілген талдау негізінде салалардың келесідей негізгі мәселелері анықталды.

1. Көп пәтерлі тұрғын үй қорының 40% -дан артық аулалық аймақтары ең алдымен өтпелердің және жөнделуіне және балалар мен спорт алаңдарын құрылысына, жасыл көшеттерді отырғызу инвентаризациясына, ескі ағаштарды шығару және құлатуды қажет етеді.

2. абаттандырудың мәселелі сұрақтарының бірі қатты тұрмыс қалдықтары үшін орындарды қамтамасыз ету. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару бойынша арнаулы кәсіпорындар жеткіліксіз.

Мықты жақтары:

• 
  Көшелерді, жолдарды, алаңдарды, бақ аумақтарын, аула аумақтарын, мектеп, мекеме және спорт алаңдарын абаттандыру және көгалдандыру бойынша жұмыстарды өткізуге сәйкес аймақтарды абаттандыру және көгалдандыру бойынша өткізілетін шаралар.
  

Әлсіз жақтары:

• 
  Аймақты абаттандыру және көгалдандыру бойынша шараларды жеткіліксіз қаржыландыру.
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Аймақтарды, аула аймақтарын, саябақтарды, бақтарды және т.б. абаттандырк бойынша мемлекеттік-жеке серіктестіктің келешегі.
  

Қауіптер: 0

• 
  Абаттандыру, тұрғын үй қоры элементтерінің қарқынды ескіруі, жабындардың, фасадтардың қанағаттанарлықсыз жағдайы.
  

2.2.4 Аймақтық құрылыс

Өскемен қаласы Қазақстанның жайғасу жүйесіндегі ірі көп құрылымды аймағы болып табылады, республиканың басқа қалаларымен тұрақты өндірістік, ғылыми және әлеуметтік-мәдени байланыспен өзара байланысқан.

Қаланың жалпы аумағы 20270,0 га құрайды, әкімшілік бағыныштағы жерлермен аудан 54375,0 га құрайды.

Өскемен қаласы облыс орталығы бола отырып келетін тұрғындардың ағымына септігін тигізіп тек әкімшілік және ақпараттық функциялар атқарып қана қоймай мәдени-тұрмыстық фйункцияларды да атқарады.

Өскемен қаласының ықпал аймағына Зырян, Риддер қалалары, сонымен қатар Аягөз, Глубокий, Жарма, Зайсан, Катон-Қарағай, Көкпекті, Күршім, Тарбағатай, Ұлан, Үржар, Шемонайха аудандары кіреді.

Өскемен қаласы тұрғын, өндірістік-коммуналдық, көлік аймағын қамтитын көп функционалды орталық болып табылады..

Өскемен қаласының аймақтық дамуы Қазақстан Республикасының 03.11.09 жылға № 1749 қаулымен бекітілген қаланың бас жоспарына сәйкес іске асады.

Қаланы екі бөлікке бөлетін – Оң және Сол – Ертіс және Үлбі өзендері қала тұрғын аймағының негізгі жоспарлы құрылымы болып табылады.

Жайғасудың тарихи қалыптасқан жүйесі Ертіс және Үлбі өзендері бойында орналасқан және жалпылама айқын көрсетілген сипатқа ие.

Оң жақ жағалаудыңтұрғын ауданы 17 тұрғын ауданнан, оның ішінде 9 көп қабатты құрылыс ауданынан және 8 жеке құрылыс ауданынан тұрады. Оң жақ жағалау аудандарының құрылысы нақты аяқталды. Бас жоспарман көпқабатты құрылыс аудандары бөлігін қайта құру және қаланың экологиялық қолайлы жоспар ауданына өндірістік кәсіпорындар әсер ету аймағынан жеке құрылыстарды көшіру қарастырылған.

Сол жақ жағалауда көп қабатты құрылыс асытнда 14 тұрғын аудан игерілді, № 20, 21, 23, 25, 27, 28 жеке құрылыст тұрғын ауданының аймақтары және Ахмер ауылы игерілуде. Көп қабатты тұрғын үй құрылысының келешектегі дамуы үшін 24 тұрғын аудан қарастырылған. Аудандарды игеру нақты жасалған жоспарлау жобаларына сәйкес орындалуда.

Ертіс өзенінің оң жақ бойында келесі тұрғын аудандар орналасқан: Жаңа Гавань, Мельзавод, Шмелев лог., Красина кенті, Аблакетка. Сол жақ жағалауда Меновной, Ахмер, Жаңа Ахмер, Ново-Явленка, Герасимовка ауылдары жатады. Аталған тұрғын аудандардың құрылысы негізінде әр түрлі тозу дәрежесіндегі бір қабатты тұрғын үйлермен көрсетілген.

Қаланың негізгі өндірістік кәсіпорындары төрт өндірістік аймақты құрайды: орталық, солтүстік, солтүстік-шығыс және оңтүстік. Орталық, солтүстік және солтүстік-шығыс өндірістік аудандар Ертіс өзенінің оң жақ жағалауында орналасқан, оңтүстік өндірістік аудан сол жақ жағалаудың аймағында орналасқан.
Мықты жақтары:

• 
  Оң жақ жағалаудың аймағы – көп қабатты құрылыс 100%-ға инженерлік коммуникациялармен қамтамасыз етілген, жеке құрылыс аудандары электрмен жабдықтаудың, сумен жабдықтаудың және көше жолдық байланыстарман қамтамасыз етілген.
  
• 
  Сол жақ жағалаудың аймағы экологиялық таза ауданда орналасқан, тұрғын үй құрылысының жасалған жобалары бойынша заманауи норма және ережелерге сәйкес жаңа құрылыс жүргізілуде.
  

Әлсіз жақтары:

• 
  Оң жақ жағалау аймағы – аз қабатты құрылыстың көп бөлігі орталық өндірісті ауданның тікелей жанында орналасқан және экологиялық таза аудандарға көшіруге жатады, тұрғын үй құрылыстары және инженерлік коммуникациялары қайта құруды және күрделі жөндеуді қажет етеді.
  
• 
  Сол жақ жағалау аймағы – инженерлік-көліктік инфрақұрылым дамымаған (инженер желілерін, су жиналғыларын, шағын электр станцияларын, электр берудің жоғары қуатты желілерін жобалау және құру қажет). Әлеуметтік мәдени тұрмыстық нысандарымен толық қамтамасыз етілмеуі.
  

Қауіптер:

• 
  Көп қабатты және жеке құрылыс жаңа тұрғын аудандарын игерген кезде нысанды пайдалануға беруді тоқтататып тұрған инженерлік көліктік инфрақұрылымның дамуы артта қалуда.
  
• 
  Қаланың инженерлік инфрақұрылым нысандары құрылысын оңтайлы шешуге мүмкіндік туғызбайтын қала салу кадастр базасын жүргізу бойынша жұмыстарды қаржыландыру толық емес жағдайда іске асуда.
  

2.2.4.1 Ауылдың тіршілігін қамтамасыз ету

Ауылдың тірщілігін жақсы қамтамасыз ету мақсатында білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спорт, сапалы ауыз су, автомобиль жолдарымен, электрмен жабдықтау, байланыс қызметімен, телекешен, Интернет желісі қызметімен толық қамтамасыз ету үшін әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылым нысандарымен ауылдық елді мекендерді нормативті қамсыздандыруға жеткізу қажет.

Меновной ауылдық округінің құрамына 7 елді мекен кіреді: Ново-Троицкое, Самсоновка, Ахмер, Ново-Явленка, прудхоз, Жаңа-Ахмер ауылдары. Округтің орталығы және ең ірі елді мекен Меновной ауылы болып табылады. Ауылдық округтің аймағы 32752 гектарды құрайды, оның ішінде елді мекендерге – 3143 гектар. Округтің тұрғындар саны жыл сайын тұрақты өсуде және қазіргі уақытта 11945 адам құрайды, 2009 жылы 11794 адам, 2007 жылы 11658 адам.

Талданатын кезеңнің соңғы жылында округ бойынша келгендер саны 372 адам құрады, шыққандар саны 250 адам. Сол кезеңде туылғандар санының өсуі байқалуда – 139.

2010 жылы «Ауыз сулары» республикалық бағдарлама аясында Меновной, Ново-Явленка ауылдарында ауыз су құбыр магистралінің қайта құрылуы және төселуі болды. Ново-Троицкое ауылын сумен жабдықтау бойынша жобалық-сметалық құжатнама дайындалуда.

Ауылдық округте барлық қажетті инфрақұрылым бар. Округ орталығында Меновной ауылында полицияның тірек пункті, барлық елді мекендерде алғашқы медиктік санитарлық орталығы, фельдшер-акушерлік пунктері, халыққа қызмет көрсету орталығы, пошта бөлімдері, № 10 кітапхана филиалы, «Огонек» мәдени-демалыс орталығы, шаштараз, ветеринарлық емхана, 32 дүкендер мен сауда орындары, 2 дәріханалық дүкен, базар, қоғамдық тамақтану кәсіпорындары және автосервистер (АЗС, шиномонтаж) жұмыс жасайды. Ірі ауылдарда (Меновной, Жаңа-Ахмер, Ново-Явленка және Ново-Троицкое) 4 орта мектеп бар. Ауылдық округте Меновной ауылында 35 көп пәтерлі үйлер бар.

Ауылшаруашылық саласы ауылшаруашылық нысандағы жерлерде орналасқан 60 шаруа қожалықтары және 3 ауылшаруашылық кәсіпорындармен көрсетілген.

Округта орта айлық еңбек ақының өсу қарқыны байқалуда. Ауылдық мекен бойынша зейнетақының орта мөлшері 15 000 теңгеден жоғары. 2010 жылдың басында округ бойынша адрестік әлеуметтік көмек алатын 33 аз қамтылған отбасылар саналған. Ірі ауыл шаруашылық құрылымдарда орта еңбек ақы айына 22 000 теңге құрайды.
Мықты жақтары

• 
  Облыстық орталыққа жақындығы және әкімшілік бағынуы тек тұрғындардың тұрақты дамуына ғана емес, ауылдардың әлеуметтік-экономикалық дамуына да оң әсер етеді.
  
• 
  Ауыл тұрғындарының негізгі табыс көзі болып табылатын ауыл шаруашылығының дамуы үшін ыңғайлы топырақтық климаттық жағдайлар. Ауылдардың көркеюі тұрғындардың тіршілік әрекетіне ыңғайлы жағдай жасайды, бұл ретте әлеуметтік, инженерлік-рекреациондық инфрақұрылымды қамти отыра елді мекендердің дамуының негізгі бағыты шешіледі.
  

Әлсіз жақтары

• 
  Әлеуметтік инфрақұрылым нысандары даму деңгейінің жеткіліксіз деңгейі, ауылың алыстағы округтарында әлеуметтік инфрақұрылым нысандарына қол жету жоқ немесе қиындатылған.
  
• 
  Ауылдық округте мәдени-көпшілік және спорт шараларын өткізу үшін ғимараттар жоқ. Дене шынықтыру спорттық жұмыстар мектептің жанындағы материалдық базаларда тек мектептік бағдарлама көлемінде жүргізіледі. Таланттарды дамыту, жастарды салауатты өмір салтына тарту, рухани-адамгершілік тәрбиелеу үшін бар мәдени және спорт нысандары сөзсіз жеткіліксіз.
  
• 
  Ауыл тұрғындарының білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спорт қызметтеріне біркелкі емес қол жеткізулері ауыл округында адам потенциалының деңгейін төмендетеді.
  
• 
  Меновной, Ахмер ауылдарында канализациялық желілердің болмауы.
  

Мүмкіндіктер

• 
  Ауылшаруашылық округінде жұмыстар үшін ауылшаруашылық мамандықтар бойынша жас мамандарды тарту.
  
• 
  Округтағы суарылатын жер аумағын қайта қалпына келтіру.
  
• 
  Суарылатын егін шаруашылығын дамыту, жемістер мен кртоптардың егіндік аудандарын арттыру.
  

Қауіптер

• 
  Табиғи және техногенді сипаттағы қауіптер (құрғақшылық, суық, үсу, жылудың жеткіліксіздігі, артық сулану, бұршақ, нөсер, боран, дауыл, су басу, сел, ғаламдық жылыну, іргелес аудандарда өсімдіктер мен жануарлардың жаппай ауыруы және т.б.) ауылдың тіршілік әрекетіне ауыр зиян әкелуіне, жерлерді тиімсіз пайдалануға, мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы даму көрсеткішінің төмендеуіне алып келуі мүмкін.
  

Ауылдық еллді мекендерден көші қон үрдісінен алыстағна елдерде санның азаюы.
2.2.4.2 Азаматтаық қорғаныс жүйесін дамыту.

Өскемен қаласының аумағы сейсмикалық қауіптлік аймағында орналасқан. 2007 жылдың 1 шілдесінен ҚР жаңа сейсмикалық коэфицент 6 дан 7 баллаға дейін ұлғайтылды. Бірақ бүгінгі күнге дейін облыста елді мекендерді сейсмикаландыру туралы к арта жоқ осыған байланысты қаланың сейсмикалывқ қауіпсіздігін жасау мүмкіни емес. Облыс орталығында гидротехникалық қондырғылардың бары оның ішіндле өскемен ГЭс және ірі өнеркәсіптік кәсіпорынлар адам өміріне қауіп туғызады және тезногенді және табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар пайда болғанда. Бар мәселе тұрғын үйлерді әлеуметтік және өндірістік сала нысандарының инженерлік қорғанс бойынша шараларды өткізуге тексеру жүргізеді.

Жыл сайын Үлбі, Маховка, Слонечнвый, Безымяной аудандарындағы Сибирской көшелерінде сутасуға байланысты жағаларды берітейтін шаралар сонымен қатар қар еруді байқауға шаралар қолданылады.

Өскемен қаласы бойынша көктемгі су тасу аралықты төтенше жағдайларын жою және тез ескерту мақсатында «Өскемен тәртіп» МКК көрсетілген шараларды орндау үшін техникалар алу қажет.

Осындай жағдайлардың салдарын жоюға және уақытында қарау үшін тұрғындардың зардап шеккен материалдық-техникалық жеткілікті көлеммен қамтамсыз ету қажет.

Тұрғындарды орталықтандырылған хабарландыру жүйесі бар ол 30 жыл құрылған және қайта жөндеуді талап етеді. Қолданылған аппарат табиғи және моралді шаршаған.

Табиғи және техногенді сипатағы төтенше жағдайларды алдын алу және профилактика үшін апатарда және жол қауіпсіздігінде

Мықты жақтар:

Көктемгі қар еріген аралықта қарлардың қорларын және табиғи өрттердің болдырмауын әкеледі.

Басқару органдарымен, облыстық қызметпен, ГО және ТЖ нысаналық және аймақтық құрылуларымен командалық-штабтық оқытулар мен жаттығулар өткізіледі.

• 
  Төтенше жағдай қауіпінде және пайда болуында іске көшу жоспары мен өзара әрекеттесу жасалған.
  
• 
  Қаланың басқару құрамы ГО және ТЖ мәселелері бойынша облыстық және республикалық оқыту курстарында үнемі дайындық өткізеді.
  

Әлсіз жақтары:

• 
  Төтенше жағдай пайда болған кезінде толық көлемде тұрғындарды ақпараттандыруға қабілетсіз істегі тұрғындарды ескерту жүйесі.
  
• 
  Төтенше құтқару жұмыстарын өткізу үшін ГО және ТЖ құрылымын қажетті жабдық, құрал және құтқару жабдықтарымен төмен жабдықталуы.
  
• 
  Тасқын және су басу жағдайлары бойынша потенциалды-қауіпті аймақтардың болуы.
  

Мүкіндіктер:

• 
  ГО және ТЖ бойынша білімді үгіттеу бойынша бұқаралық ақпарат және көрнекі құралдарды тарату арқылы қала тұрғындарымен төтенше жағдай болған жағдайда дұрыс өзін ұстауды мақстында жұмыс.
  
• 
  Өрт сөндіру пункттерін дамыту өрттерден шығынды айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.
  
• 
  Төтенше жағдай болғанда зардап шекен тұрғындардың өмірін қамтамасыз ету мақсатында материалдық-техникалық қорды күшейту.
  

Қауіптер:

• 
  7 ден 9 баллға дейін күшпен күшті жер сілкіністерінің болу қаупі.
  
• 
  Техногенді апаттар тудыруға қауіп төндіретін пайдалану мерзімі үлкен гидротехникалық құрылыстардың болуы.
  
• 
  Тұрғындар үшін заманауи жеке қорғаныс құралдарының жеткіліксіз саны.
  
• 
  Заманауи қосалқы қорғаныс басқару пунктінің болмауы.
  

2.2.5 Мемлекеттік жергілікті басқару және өзін өзі басқару жүйесі

Мемлекеттік жергілікті басқару және өзін өзі басқару саласында бірыңғай мемлекеттік саяаттыс іске асыру үшін басқару жүйесін жетілдіру, өкілді және атқару органдары жұмыстарының тиімділігін және нәтижелелілігін арттыру қажет.
2.2.5.1 Мемлекеттік басқару.

Өскемен қаласының мемлекеттік органдар құрылымын құрайды: қалалық мәслихат аппараты, қала әкімі аппараты, Меновной ауыл округінің әкім аппараты, жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын 13 атқарушы орган.

Өскемен қаласында 2010 жылдың 1 қаңтарында 319 мемлекеттік қызметкер саналған, олардың 4-і саясаттық және 315 әкімшілік қызметкерлер.

Мәслихат аппаратының саны 7 бірлікті құрайды. Жергілікті өкілетті органда депутаттар саны 25 адамды құрайды.

Өскемен қалалық мәслихаты аппаратының қызметі мемлекеттік саясатты іске асыруға, мемлекеттік қызмет көрсетуді жақсартуға, қызметкерлердің мамандық деңгейін арттыру, теориялық және практикалық білімді жаңарту, техникалық мүмкіндіктерді арттыруға бағытталған. Мәслихаттың қызметіндегі басты бағыт өздерінің таңдаушыларымен тығыз қатынас орнату болып табылады. Депутаттардың таңдаушылармен байланысын арттыру, азаматтардың мәселелерін шешуге жедел әрекет ету ақпараттық-коммуникациялық мүмкіндіктерді белсенді пайдалануды болжайды.

Өскемен қаласы әкімі аппаратының қызметі тек ақпараттық, аналитикалық, ұйымдастырушылық қана емес және басқа да әкімдіктің, қала әкімінң және оның орынбасарлары қызметінің қолдауын жоспарлайды. Қазіргі уақытта бірінші жоспарға жергілікті атқару органдарының іскерлігінің координациясын және тиімділігін арттыру кіреді.

Мемлекеттік басқарудың жаңа жүйесін енгізу мемлекеттік органдардың іскерлігінің деңгейінің мөлдірлігін арттыруды қажет етеді. Осы мақсатпен Өскемен қаласы әкімі аппаратының мемлекеттік өкілетті органдарының виртуалды қабылдау бөлмелері жұмыс істейді, қалалық сайтта үнемі тұрғындардың интерактивті әлеуметтік сауалнамасы жүргізіледі, қаланың дамуы бойынша ең негізгі мәселелерді талқылауға арналған Форум қызмет жасайды. Соңғы мәліметтер бойынша Форумда 1713 адам тіркелген.

Өскемен қаласының www.oskemen.vko. gov.kz ресми сайты қала тұрғындарына қажет максималды базалық ақпаратты қамтиды, оның ішінде: қалалық жаңалықтар, мемлекеттік құрылымнан шыққан құжаттар, қаулылар, анықтамалық ақпараттар, адрестер, телефондар, қабылдау сағаттары, сонымен қатар барлық мемлекеттік бөлімдердіңсенім телефондары, қызметтік өкілдікті бөлу, сонымен қатар әр түрлі қоғамдық ұйымдар, кәсіпорындар және т.б. туралы ақпараттар.

Сайт қазақша, орысша және ағылшын тілдерінде жұмыс жасайды. 2010 жылдың 1 желтоқсанындағы жағдай бойынша сайттың орысша версиясында 4771 web-беттер сналды, қазақшада - 1961 web-бет, ағылшыншада – 384 web-бет.

Сайт 36 бөлімнен тұрады: Қала туралы, Өкімет, Форум, Әлеуметтік сала, Ішкі саясат, Экономика, Білім беру, Мәдениет, Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы, Денсаулық сақтау, Таңдаулар, Экология, Көлік, ТЖ, Статистика, Спорт және туризм, Анықтамалық қызмет, Құжаттар, Галерея, Сілтеме, Өкіметке сұрақ қой, Азаматтық қоғам, Маңызды мәселелер, Оқиғалар күнтізбесі, Президенттің Жолдауы, Электронды әкімдік, Ауыл шаруашылығы, Бизнес, Құрылыс, Жер мәселесі, Мемлекеттік символдар, Өскемен қаласының әлеуметтік-экономикалық дамуы, Мемлекеттік органдардың тұрғындар көзімен WEB-Ресурстары, Бос орын, Интерактивті сауалнама, Мемлекеттік қызметтер.

2010 жылдың басынан жаңа айдарлар құрылды:

1. «Өскемен қаласы әкімі И.Ә. Әбішевтің тұрғындар алдындағы есептік кездесулері»;

2. «Өскемен қаласы мемлекеттік мекемелерінің стратегиялық жоспарлары».

3. «Өскемен қаласының бюджеті».

4. «Жеңістің 65 жылдығы».

Ресми сайттың негізгі бетінде 2010 жылға жемқорлықпен күресу бағдарламасын іске асыру бойынша қала бөлімдері бастықтарының есебі, 2010 жылға жемқорлықпен күрес бағдарламасын іске асыруды ақпараттық сүйемелдеудің медиа-жоспары, «Өзіңнен баста» акциясы бойынша материалдар, қала әкімі аппараты және Өскемен қаласы мемлекеттік басқару органдары басшыларының кірістері және мүліктері туралы мәліметтер орналасқан «Жемқорлық» баннері орналасқан.

Жаңа кіші рубрикалар құрылды:

1. 
   «Дипломмен ауылға»;
   
2. 
   Әкімшілік мемлекеттік қызметке түсу, мемлекеттік қызметтің бос қызмет орындары туралы мәліметтер орналасқан «Мемлекеттік қызмет».
   
3. 
   «Заңнама».
   

Өскемен қаласының ресми сайтында тоқсан сайын жаңаратын әр түрлі мәселелер бойынша тұрғындарың пікірін білуге болатын интерактивті ауалнама құрылған.

Қазіргі күні мемлекеттік қызметтердің базалық санатын автоматизациялау аясында төмендегі іс-шаралар іске асырылған.

2010 жылдың ақпанында Өсемен қаласы әкімі аппаратында «электрондық әкімдікті» дамыту бойынша аппарат қызметкерлерінен жұмыс тобы ұйымдастырылды. Жұмыс тобы әкімдіктің бар платформасымен танысып және ары қарайғы әрекет жоспарын анықтады.

Жұмыс тобымен «электрондық әкімдікті» дамыту үшін барлық бағыттарды қамтитын 8 сектор анықталды:

- электрондық құжат айналым секторы;

- жер мен сәулет кадастры және қала кадастырының секторы;

- электрондық қызмет секторы;

- жеке тұлғалар үшін қызметті оңтайландыру секторы;

- СМК ИСО секторы;

- азаматтық кадастр секторв;

- электрондық білім беру секторв;

- ТҮКШ лектрондық секторы.

Қазіргі уақытта Шығыс Қазақстан облысында ұшқыр аймақ ретінде «Е-акиматты» ары қарайғы дамыту бойынша іс шаралар өткізілуде – 2010-2012жж. Кезеңіне электрондық қызметті енгізу. «НИТ» АҚ, байланыс және ақпараттандыру министрлігі электрондық үкімет орындалудағы бағдарламасы аясында қоғамды дамытудың ақпараттық сүйемелдеу Қорымен электронды мемлекеттік қызметтердің жоба алдылық тексеруі өткізілді.

«Е-әкімдіктің» ИС енгізудің келесі кезеңі қызмет көрсетудің бизнес-процесіне қатысатын мемлекеттік мекемелермен бизнес-процестердің реинжиниринг процесін сипаттаумен электрондық регламентті енгізуді жасау, келісу ұйымдастыру болып табылады.

«Шығыс Қазақстан облысы әкімі аппараты» ММ Өскемен қаласы әкімі аппаратымен бірге кіріс және шығыс үлгілері жобаларын, сонымен қатар өкілетті мекемелерге берілген бизнес-процестерге толық талаптарды келісті: «Білім беру бөлімі» ММ, «Жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ, «Жер қатынастары бөлімі» ММ, «ТҮКШ, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» ММ, «Сәулет және қала салу бөлімі» ММ.

«Е-әкімдіктің» ақпараттық жүйесін енгізу бойынша жоспарлық жұмыстары аясында мемлекеттік қызмет көрсетуге қатысатын жауапты қызметкерлер заңды тұлға ретінде Қазақстан Республикасының Ұлттық куәландыру орталығынан электронды сандық қолтаңба алды (ЭСҚ ҰКО ҚР). Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Башысы Орынбасарының 1 наурыздағы № 41-7.83 тапсырмасын іске асыру барысында жеке тұлғаларға, Өскемен қаласы әкімі аппаратының мемлекеттік қызметкерлеріне және өкілетті мекемелерге ЭСҚ рәсімдеу ойынша жұмыстар ұйымдастырылды.

Өскемен қаласы әкімі аппаратының бірлескен басқару жүйесінің және мемлекеттік қызмет сапасын дамыту саласында негізгі қажеттіліктер мен мәселелері келесіде қорытындалады:

- кешенді стратегиялық құжаттар дайындағанда жергілікті мемлекеттік органдардың ведомство аралық және сала аралық функционалды өзара әрекетінің жеткіліксіз жоғарғы деңгейі;

- жергілікті атқару органдарының мемлекеттік қызметтердің мониторинг жүйесін және сапа бағасын пысықтаудың жетіспеушілігі;

- стратегиялық құжаттар дайындауға және басқару мен дамыту бойынша шешімдер қабылдағанда тұрғындарды және азаматтық қоғам институтын тарту және пікірлерін ескерудің жеткіліксіз деңгейі;

- веб-ресурстар арқылы әлеуметтік маңызды мемлекеттік қызмет көрсету процестерінің қол жетуіне артуы және тиімділігіне қажеттілік.

«е-үкіметінің» базалық құрамдас бөліктерімен ықпалдастық

Е-үкіметінің Өскемен қаласы әкімі аппаратымен жұмыс жүргізілетін базалық құрамдас бөліктері болып табылатындар:

1. 
   ҚР электронды құжат айналымының бірыңғай жүйесі (ары қарай ЭҚАБЖ).
   
2. 
   «Адрестік регистр» мемлекеттік ақпараттық жүйесі.
   

«ЭҚА бірыңғай жүйесі» (ары қарай ЭҚАБЖ) электронды құжат айналым секторы бойынша: 2010 жылдың 1 шілдесінен бастап өскемен қаласы әкімі аппаратында тәжірибелік пайдалануға электронды құжат айналымның бірыңғай жүйесі (ЭҚАБЖ) енгізілді. Өткен уақытта оны жаңарту бойынша жұмыстар жүргізілді, жеке сканерлеу, есеп, ескерту модулі енгізілді, корреспондент және тұтынушы базасы жасалды. ҚР КППСиСУ ГП жеке және заңды тұлғалар өтініштері бойынша анықталған мәліметтерді беру үшін тұлғалар өтініштері бойынша есеп және ескертулер бойынша түсірілу, сонымен қатар жоғары буын басшылары, жеке бөлім бастықтары және Өскемен қаласы әкімі аппараты басшыларының орындалуындағы құжаттар және азаматтар өтініштері, сонымен қатар мерзімі өткен құжаттардың түсірілуі іске асырылды. Жүйені жаңғырту жалғастырылуда. Қазіргі уақытта «НИТ» АҚ азаматтар өтініштері бойынша тоқсан сайынғы есептер жасалуда, сонымен қатар ведомство аралық деңгейге өту үшін құжаттардың жаңа қалыптары пайдалануға енгізілуде.

Қазіргі уақытта жүйеге қала әкімі аппаратының барлық қызметкерлері қосылған, сонымен қатар 10 жеке бөлімдер. 2011 жылы ЭҚАБЖ-ға ЖӨӨБК және Меновной ауылдық округі әкімі аппаратын қосу жоспарлануда. Сонымен қатар, ведомство аралық деңгейге өту мақсатында қараша айының басынан «НИТ» АҚ кызметкерлерімен әр бөлімде ЭҚАБЖ енгізуге техникалық дайындық сәйкестігіне тексерулер өткізілуде. Тексерулер нәтижесі бойынша ЭҚАБЖ енгізуге және сүйемелдеуге 2011 жылға бюджеттік қаражаттар салынатын болады, сонымен қатар компьютердік техника доукомплектациясына және жүйемен жұмыс үшін жергілікті желіні құруға. Ведомство аралық деңгейге өту мақсатында электронды құжатқа қол қою үшін жоғары бөлім басшылары және кеңсе қызметкерлерімен 6 дана E-Token электронды тасығыштары сатып алынды.

Күн сайын жүйемен жұмыс бойынша электронды құжатайналым қатысушыларымен кеңестік жұмыстар, сонымен қатар кеңсе қызметкерлері және жеке бөлімдердің іс жүргізушілері «НИТ» АҚ өкілдерімен бірге жоспарлық оқыту жүргізіледі.

Қазіргі уақытта электрондық құжат айналым базасында 2500-ден артық азаматтар өтініші, сонымен қатар 1000-нан аса құжаттар мен хаттар тіркелген.

Жүйені жаңғырту бойынша жұмыстар келіп түскен өтініштер және кеңсе талаптарына сәйкес жалғастырылуда.

Бюджеттің шығындарын төмендету үшін «НИТ» АҚ алдында қоғамдық қол жеткізу пункттері (ҚҚЖП) 28 ҚҚЖП санында дербес қызмет көрсетуге алынған. «НИТ» АҚ ҚҚЖП-ларды қамтамасыз ету үшін алғашқы салынған шығындар сомасы қысқартылды.

Интернет ҚҚЖП желісіне қосылуға шығындарды оңтайландыру мақсатында Интернет желісіне қосылуға ең сәйкес тарифті жоспарды таңдауға мүмкіндік беретін әр қосылу орны бойынша Веб-ресурстарға ай сайынға келушілік мониторингі өткізіледі.

ЭП және қол жеткізу механизмі базалық инфрақұрылымының даму аясында мемлекеттік орган және мекемелер арасында ақпараттық аламсуды қамтамасыз ететін телекоммуникациялық инфрақұрылымды көрсететін Бірыңғай тасымалдау ортасы (ары қарай БТО) құрылды. Қазіргі уақытта БТОға Өскемен қаласы әкімі аппараты және 10 ведомствоға қарасты бөлімдер қосылған: «Білім беру бөлімі» ММ, «Жұмыспен қамтамасыз ету және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі» ММ, «Жер қатынастары бөлімі» ММ, «Түкш. Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі» ММ, «Сәулет және қала саул бөлімі» ММ, «Ішкі саясат бөлімі» ММ, «Кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі» ММ, «Экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі» ММ, «Құрылыс бөлімі» ММ, «Дене шынықтыру және спорт бөлімі» ММ.

«Бір терезе» принципі бойынша сапаны арттыру және мемлекеттік қызметті қол жетерлік алуының құралдарының бірі халыққа қызмет көрсету Орталығы болып табылады (ары қарау ХҚКО).

Елбасының 2005 жылғы 18 ақпандағы «Қазақстан

экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел жаңару
жолында» Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру аясында және 2007 жылғы 5 қаңтардағы № 1 Үкімет Қаулысын орындауда ҚР әділет министрлігімен мемлекеттік мекемелерді – халыққа қызмет көрсету орталығын (ХҚКО) құру және ашу бойынша шаралар өткізілді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 20 шілдедегі № 745 «Жеке және заңды тұлғаларға көрсетілетін мемлекеттік қызметтер тізілімін бекіту туралы» Қаулысына сәйкес ХҚКО баламалы және баламасыз негізде өтініштерді қабылдау және құжаттарды беру бойынша тұрғындарға мемлекеттік қызметтердің 67 түрін көрсетуді қамтамасыз етеді. Өскемен қаласының аумағында «Шығыс Қазақстан облысындағы № 1 ХҚКО», 2 Өскемен филиалы, сонымен қатар Согра және Меновной аймақтарының филиалдары орналасқан.

2008 жыл кезеңінде 157 551 құжат берілді (149 673-жеке тұлғаларға, 7 878 – заңды тұлғаларға), 2009 жылы – 291 636 құжат (272 809 – жеке тұлғаларға, 18 827 – заңды тұлғаларға).
2.2.5.2 Гендерлік саясат

Өскемен қаласында 2010 жылдың 1 қаңтарында 300342 адам тұрған. Тұрғындардың жалпы санында әйелдер саны 165775 адам құрады немесе 55,2%. Әйел адамдар ер адамдармен бірге қаланың экономикалық қызметінің барлық саласында белсенді қатысады. Олардың үлесі жалданған жұмысшылардың жалпы санының 46,5% құрады,бұл 2008 жылдың сәйкес кезеңінің деңгейінен 0,3%-ға артық. Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет саласында саладғы жұмыс бастылардың жалпы санынан әйел адамдар 85,1% құрайды (2008 жылы 84,6%), қонақ үй ресторнадық бизнесте – 80,3% (2008 жылы 82,9%), білім беру саласында – 77,5% (2008 жылы 73,2%), басқа да коммуналдық, әлеуметтік және арнайы қызметтерде – 62,6% (2008 жылы 60,1%), сауда және үй шаруашылығын жүргізу бойынша қызметтерде – 47,0% (2008 жылы 48,6%).

Экономикалық қызметте әйелдердің пайыздық салмақ үлесі 2008 жылмен салыстырғанда 2009 жылы білім беру саласына, басқа да коммуналдық, әлеуметтік және арнайы қызмет, қаржы қыземті жағына қарай өсті. 2009 жылы әйелдердің пайыздық үлес салмағы қонақ үй ресторандық бизнесте, сауда және үй шаруашылығын жүргізу бойынша қызметтерде азайды.

Ер және әйел адам еңбекақысындағы айырмашылық сақталуда. Орташа қала бойынша ерлердің еңбек ақысы әйел адамдарға қарағанда 29,2%-ға артық. Өнеркәсіпте – 21,9%, құрылыста – 19,5%, саудада – 18,7%, қаржылық қызметте – 21,3%. Басқа салаларда еңбек ақы әйелдерде ер аламдарға қарағанда 0,1 – 38,4% аз.

Еңбек ақы ер адамдарда 2009 жылы орта 67459,7 теңге деңгейде қалыптасты және 2008 жылдың деңгейінен 7,3%-ға артық. Әйел адамдардың сол кезеңдегі еңбек ақысы 11,5%-ға артты және 52214,4 теңгені құрады. Әйел адамдардың еңбек ақысы ер адамдардың еңбек ақысына қатынасы 77,4% құрады, 2008 жылы – 74,5%.

Қаланың саяси өміріне әйел адамдар да қатысады. Өскемен қалалық мәслихатының 25 депутатының 5-і әйел адамдар, 3 қала әкімі орынбасарының 1-і әйел, 12 қаланың атқарушы билік органдарының басшыларының 3-і әйел адамдар. Өскемен қаласына 1 Меновной ауылдық округі жатады, әкімі мен әкім орынбасары ер адамдар.

Берілген мәліметтерден көрініп тұрғандай, қалалық деңгейдегі өкілетті органдарда әйелдер үлесі тек 20% ғана құрайды, атқарушы органдарда – 23,5%.

Мықты жақтары:

• 
  Әйелдер саны тұрғындардың жалпы санынан 55,2% құрады.
  

Экономикалық қызметтің кейбір түрлері бойынша әйелдер үлесі асып түседі.

Әлсіз жақтары:

• 
  Биліктегі шешім қабылдау деңгейінде әйелдер жеткіліксіз іске тартылған.
  
• 
  Ер және әйел еңбек ақыларында айырмашылық сақталуда.
  

Мүмкіндіктер:

• 
  Әйелдердің құқығы мен мүмкіндіктерін кеңейтудің саяси жылжуы.
  

Қауіптер:

• 
  Әйелдердің құқығын сақтамау.
  
• 
  Жыныстық ерекшеліктері бойынша әйелдерді дискриминациялау.
  

2.2.5.3 Қала бюджеті

Өскемен қаласының бюджеті әрекеттегі заңнама есебімен бар салықтық база негізінде және жеке кірістерінің жылдық деңгейімен құралған.

Өскемен қаласы бюджетінің көлемі құрады: 2007 жылы – 11 082,5 млн. теңге, 2008 жылы – 10 154,4 млн. теңге, 2009 жылы – 16 145,9 млн. теңге, оның ішінде жеке кірістердің үлесі құрады: 2007 жылы – 68,5%, 2008 жылы – 68,1%, 2009 жылы – 47,1%.

Облыстың ірі кәсіпорындарының қаржылық-шаруашылық қызметінің тұрақсыздығынан, әлемдік қаржылық дағдарыс және 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасынң жаңа Салықтық кодексініңенгізілуіне байланысты экономиканың шикізаттық емес секторына салықтық жүктің азаюымен байланысты 2008, 2009 жылдары жеке кірістер түсімдерінің базалық жылға 23%-ға төмендеуі байқалуда.

Трансферттер және жоғары тұрған бюдеттен субвенция үлесі құрады: 2007 жылы – 24,8%, 2008 жылы – 26,2%, 2009 жылы – 47,3%.

Жыл сайын тұрғын үй құрылысын дамыту Мемлекеттік бағдарламасына республикалық бюджеттен несиелік ресурстар бөлінуде. 2007 жылы 648,2 млн. теңге бөлінді, 2008 жылы – 573,0 млн. теңге, 2009 жылы – 896,0 млн. теңге.

Қала бюджетінің шығыс бөлігі 2007 жылы 99,5%-ға орындалды, 2008 жылы – 97,9%, 2009 жылы – 99,3%.

Бюджеттің шығындарын қаржыландыру ел Президенті анықтаған приоритеттерден шыға отырып, дағдарысқа қарсы шараларды іске асыру, ауданды дамыту аймақтық бағдарламалары аясында іске асады.

Экономикалық дағдарыстың әсер етуіне төтеп беру үшін ел Үкіметімен дағдарысқа қарсы шаралар жасалды, оның ішінде «Жол картасы» аясында қарастырылған бюджеттік шығындар арқылы қарастырылғандар да болды. 2009 жылы оы бағдарлама аясында орындалған шаралар аймақтың шаруашылық қызметінің әр түрлі салаларында ағымдық және күрделі жөндеу жүргізуге мүмкіндік берді және дағдырыс кезеңінде жұмыссыздық деңгейінің айтарлықтай әсер етті. «Жол картасы» бағдарламасына 2009 жылы 6 017,5 млн. теңге сомасындағы қаражаттар бағытталды.

Осылай, сыртқы факторлармен пайда болған қиын экономикалық жағдайларда тек бюджеттің әлеуметтік бағытын сақтап қалуды ғана емес, сонымен қатар бюджеттік шығындар арқылы дағдарыстың салдарын жеңілдету үшін шарттарды құруға септігін тигізді.

Коммуналдық меншік жүйесін басқару тиімділігін арттыру

2007-2010 жылдар кезеңінде коммуналдық меншікті басқару бойынша жұмыстарының негізгі бағыттарының бірі Өскемен қаласының коммуналды меншік мүлкінің тізімін жүргізу болып табылады, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 26 шілдедегі № 833 «Жеке негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналған (айналуға жататын) мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау және ары қарайғы пайдаланудың бірнеше мәселелері» Қаулысына сәйкес иесіз мүліктерді анықтау, есепке алу және ары қарайғы пайдалану бойынша шараларды іске асыру.

2010 жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша Шығыс Қазақстан облысының Өскемен қалалық сотының шешіміне сәйкес иесіз және қалалық коммуналдық меншікке түскен 5 нысан анықталды.

Қала әкімдігінің заңды тұлғалар балансында 330 жылымайтын мүлік нысаны бекітілген (әкімгерлік ғимараттар мен бөлмелер), автокөліктік жабдықтардың 218 бірлік; 431 құрылыс (гараждар, қоймалар, сукернеуіш мұнаралар және т.б.); 18 668 негізгі қаражааат атаулары.

жүктеу/скачать 5,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: