Балабақшадағы Патриоттық тәрбие

Ойындар

-адамгершілік және патриоттық сезімін қалыптастыру Мектепке дейінгі баланың әсер ең маңызды құралдарының бірі керемет. Дәстүрлі халық ойындарының қатар, физикалық дамуына ықпал ететін мектепке дейінгі мекемелерде балалардың психикалық, интеллектуалдық қуаты көрнекті лауазымы оқу-білім беру ойындар алады.

1. 
   Материал: қаланың елтаңбасы фрагменттері (қосымша элементтер болуы тиіс), қаланың елтаңбасы бейнеленген карта
   
2. 
   ойынды ойнату: деп сол немесе элемент дегеніміз түсіндіріп, өзінің туған қаласы еске эмблемасы балаларды жинаймыз. Соңында үлгісі картасын пайдаланып өз орындалу дұрыстығын тексеру.
   

Материал: фотосурет (карточкалар) қаланың көрікті бейнеленген.

ойынды ойнату: мұғалімі балалар фотосуреттерді көрсетіп, балалар бейнеленген қоңырау.

Балаларға патриоттық тәрбие беру мәселесі

«Баланы өз тәрбиеңмен тәрбиелеме,өз ұлтыңның тәрбиесімен тәрбиеле»

/халық даналығы/

Патриоттық тәрбиенің басты мақсаты – еліміздің тәуелсіздігі мен егемендігін, тыныштық пен бейбітшілікті сақтайтын, ұлтаралық мәдениетті дамытатын, еліміздің рәміздеріне құрметпен қарайтын, әлемдік деңгейде бейбітшілік пен өркениеттілікке өз үлесін қосатын адамгершілік мұраты биік патриот, намысын қаһарман, қайсар, жігерлі жас ұрпақты тәрбиелеу.

Еліміздің болашағы-жас ұрпақты тәрбиелеуде бірінші бесік-отбасы, ата-ана тәрбиесі болса, екінші бесік –білім беру мекемесі. Мектепке дейінгі кезеңдегі тәрбие - адам қалыптасуының алғашқы баспалдағы болса, бүлдіршіндеріміздің бойында рухани-патриоттық сана-сезімді қалыптастыру бағыты бойынша тәрбие беріп, ел болашағына өз үлесін қосуда. Мектепке дейінгі мекемеде балалардың ойын еркін жеткізуде , рухани патриоттық тұрғыдан білім алуына тәрбиеленуіне барлық жағдай жасалған.

Халқымызда «баланы жастан» деген дана сөз бар. Тәрбиенің бесіктен басталатынын ескерсек, ата – бабадан келе жатқан дәстүрлерді ең алдымен өзіміз түсініп, балаларға оның нәрін сіңіре білсек, болашақ ұлтжанды ұрпақ тәрбиелесек - бұл еңбегіміздің жанғаны,тәуелсіз ел болашағына қосқан үлкен үлесіміз деп білеміз. Адамзаттың асыл мұраттары қайта гүлдеп, мәдениет дәрежесі мен білімділік деңгейі қоғамның өркендеуі-нің басты өлшеміне айналып отырған жаңа ғасырда жас ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеудің маңызы артып келеді. Қазақстан Республикасының Президенті

Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан -2030» стратегиялық даму бағдарламасында «Біз Қазақстанның барлық азаматтарының отаншылдық сезімімен өз еліне деген сүйіспеншігін дамытуға тиіспіз» деген сөзі бүгінгі жас ұрпаққа патриоттық тәрбие берудің қаншалықты маңызды екендігін көрсетеді.Біздің алдымызда тұрған басты міндет – тәуелсіз Қазақстанның әр жас жеткіншегінің жүрегінде Отанына, жеріне, еліне деген ыстық сезім, шынайы сүйіспеншілік ұялату. Сондықтан біз адамзаттық көзқарасы қалыптасқан, әлеуметтік белсенділігі жоғары отаншыл ұрпақ тәрбиелеп өсіруге аса көңіл бөлуіміз керек. «Әрбір қазақстандықты өз мемлекеті қамқорлықсыз қалдырмайды, ал әрбір қазақстандық өз мемлекетінің болашақ тағдыры үшін жауапты» деген ұғымды жас ұрпақ санасына түсіндіруіміз қажет.

«Қазақстан Республикасының жаңа әлеуметтік даму жағдайында мектеп және мектепке дейінгі балаларға патриоттық тәрбие беру»тұжырымдамасында патриоттық тәрбие беру міндеттері төмендегіше айқындалады:

Қазақстан Республикасының Конститутциясына, мемлекеттік рәміздеріне, Қазақстанда мекендейтін барлық халықтардың тарихына, дәстүрлеріне, мәдениетіне және ұлттық ерекшеліктеріне құрметпен қарау;

Мемлекеттік тілге, әлемдік тілдерге және ұлтаралық тіл болып есептелетін орыс тіліне, Қазақстанда мекендейтін басқа халықтардың тілдеріне құрметпен қарау;

Жалпы адамзаттық құндылықтар мен өркениеттілікті бағалау, құрметтеу;

Патриоттық құндылықтары қалыптасқан тұлға мына төмендегідей қасиеттерге ие болуы тиіс:

-Жалпы адамзаттық, ұлттық құндылықтарды меңгерген;

-Халықтар арасындағы достықты нығайтуға күш салатын;

-Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне, тарихына, тіліне, дәстүріне, дініне құрметпен қарайтын;

-Жас ұрпаққа өз ауданымыздың тарихымен тереңірек таныстыру;

-Өлкемізде әртүрлі замандарда өмір сүрген тарихи тұлғалармен қайраткерлердің өмірі мен қызметін зерттеп білу;

-Туып өскен жерлеріндегі өлкетану мұражайларына саяхаттар ұйымдастыру;

-Балаларға елін, жерін сүйетін патриоттық сезімдерін аша түсіп, жетілдіру;

Балаларға отансүйгіштік, азаматтық тәрбие беруде, ертеңгіліктер, ұлттық ойындар, патриоттық әндер, және тағы басқа іс – шаралардың маңызы зор. Ендеше жас ұрпаққа ұлттық, патриоттық тәрбие беру басты мақсатымыз екенін ұмытпайық..

Еліміз өзінің тәуелсіздігін алғалы ана тіліміз мемлекеттік тіл мәртебесіне ие болып қанат жайып келе жатыр. Мемлекеттің болашағы біздің қандай ұрпақ өсіріп, тәрбиелеуімізге тікелей байланысты болса, мемлекеттік тілге құрмет көрсетуіміз, ана тілімізді ардақтай білуіміз де ерекше рөл атқарады. Егемен ел атанып, өз алдымызға дербес мемлекет болғаннан кейін жасөспірім буынға дұрыс тәрбие беру, олардың патриоттық сезімін ояту, елге қызмет етуге, мемлекеттің іргесін нығайтуға баулу, тілдің дәрежесін көтеру біздің негізгі мақсатымыз. Сондықтан тіл тағдырына терең қарап, мектеп жасына дейінгі бүлдіршіндерге қазақ тілін үйретудегі талап, міндеттер балабақшамызда жақсы іске асырылуда. Қазақ халқының дәстүрімен таныстыру арқылы, еліне, туған жеріне деген сүйіспеншілік сезімдерін арттыру, балаларды тіл үйренуге, халық мәдениетін зерттеуге, адамгершілікке баулиды. «Ана тілің – арың бұл, Ұятың боп тұр бетте. Өзге тілдің бәрін біл, Өз тіліңді құрметте», – деп Қадыр ақын жырлағандай, өз ана тілімізді жетік меңгеру, ана тілінде таза сөйлеуге үйрету, халқымызда ғасырлар бойы қалыптасып, сақталып келе жатқан наным-сенімдерін, дәстүрін, әдет-ғұрыптарын өсіп келе жатқан, жас ұрпақтың бойына сіңіру барысында, мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамытуда үлкен нәтиже береді. Халық байлығының асыл қазынасы – рухани тіл. Оны меңгеру бесік тәрбиесінен, ана әлдиінен бастап, балабақшада ары қарай жүзеге аспақ. Қазақта «Сүтпен сіңген сүйекпен кетеді» деген мақал бар. Демек, біз балабақша табалдырығын аттаған бүлдіршін бойына қазақ тілінің қасиетін сүттей сіңіре білсек, еңбегіміздің ертеңі алда деген сөз.

Мектепке дейінгі жастан бастап біздің елдің болашақ азаматы,тұлғасының іргетасын қалау қажет.Балаларда Отаншылдық қасиеттерді тәрбиелеу-баланың өнегелік даму міндеттерінің бірі,ол өзіне жақын адамдарға,мектепке дейінгі білім беру ұйымына,туған еліне деген сүйіспеншілікті дарытуды қамтиды.Мектеп жасына дейінгілермен жұмыс жүргізгенде баланы патриоттық әңгімелерге араластырып отыру керек. Отан адамның түп-тұқияны, ата-бабаларынан бері қарай кіндік қаны тамып,өсіп-өніп келе жатқан жері. Сондықтан да қай елдің адамы болсын өз Отанын дүниедегі ең қымбаты,ең қасиеттісі, ең аяулысы-анасына балайды.

Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сөзінде мемлекетіміздің келешегінің тұтқасын ұстайтын жас ұрпақты да, осы бастан Отанына,атамекеніне шын берілгендіктен рухында тәрбиелеуден артық борыш жоқ екендігін көрсетеді.

Соңғы жылдарда патриоттық тәрбиенің мәніне көзқарас өзгеріп келе жатыр.Патриотизм және азаматтықты тәрбиелеу идеялары мемлекеттік маңызы бар мақсатқа айналып, қоғамдық мәні болып тұр.Отанға туған жерге,табиғатқа,мәдениетке деген сүйіспеншілікке назар аударылады. Сонымен қатар ,өз Отанының символымен таныстырудың маңызы зор. Қазақстан Республикасының мемлекеттік символдары –рәміздері бар. Олардың түрі және ресми қолдану тәртібі Конституциялық Заңмен белгіленген.

Қ.Р-ның азаматтары Мемлекеттік туды, елтаңба ,әнұранды біліп , құрметтеуге тиіс.

Көптеген қазіргі кездегі вариативтік бағдарламалар мемлекеттік рәміздермен таныстыру мақсаттарын қамтыған.Балабақша табалдырығын аттағалы тұрған бүлдіршін Қазақстан-ның елтаңбасын, туын танып,әнұран әуенін тану керек.

Балалармен жұмыста елтаңба,ту,суреттер бар бояу кітапшаларын қолданбаған дұрыс, бұл жастағы балалар мемлекеттік рәміздердің түстерін , реңдерін анық бере алмайды. Сонымен қатар , рәміздер бейнеленген суреттері қиып алу дұрыс емес . Бейненің тұтас-тығын бұзу заңды бұзумен бірдей болып келеді

Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа адамгершілік-рухани тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталуы керек. Халықта «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың» деп бекер айтылмаған.

Сондықтан баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен тәрбиешілер шешуші рөл атқарады. Баланың бойында адамгершілік патриоттық тәрбиені қалыптастырудың негізгі міндеттері мына жайлармен түйінделеді.

-ізгілік бастамасымен тәрбиелеу. Өз отбасына, балабақшасына, туған қаласына, көшесіне сүйіспеншілікпен, қамқорлықпен қарау.

–Табиғатқа қамқорлықпен қарау.

–Еңбекте еңбек сүйгіштік, үлкендер еңбегін құрметтеу.

–Қазақ халқының салт-дәстүріне қызғушылықпен қарау.

–Мемлекеттік рәміздермен таныстыру. Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Патриоттық сезім, адамгершілік – жеке бастың, ұлттың, Отанның мақтанышы деп-, бекер айтпаған. «Достық» балабақшасының «Балдырған » тобында балаларды ұлтжандылыққа тәрбиелеу мақсатында еліміздің болашақ ұрпағын елін, жерін,ана тілін сүйетін қадірлейтін,үлкенге құрмет,кішіге ізет,көрсете білетін қасиеттерді бойына сіңіре отырып, балаларға патриоттық тәрбие беру мақсатында көптеген тәрбиелік іс-шаралар , «Менің қалам осындай» атты сурет көрмелері,туып өскен жеріміздегі өлкетану мұражайына саяхаттар ұйымдастырылып,отырады.

Сонымен бірге «Менің Отаным-Қазақстан», «Отаным-бақыт ордасы», «Біз Отаншыл баламыз» атты стенд жасақталып, үнемі толықтырылып отырады.Сонымен қатар ,ұлттық тәрбие беру- ұрпақ санасына ғасырдан ғасырға жалғасып келе жатқан өз ұлтымыздың салт-дәстүрлерін насихаттау барысында ұлттық бұрыштар мен орталықтар жасақталды. Тұлғаның елжандылық сезімін қалыптастыру өте күрделі және ұзақ үрдіс. Сондықтан жеке тұлғаның елжандылық сезімін қалыптастыру мәселесі –мектепке дейінгі білім беру мен тәрбиелеуде жүзеге асырылуы керек. Біздің тәрбиеміз ұрпағымызды әдепті, қайырымды, елгезек, еңбексүйгіш, адал және шыншыл,ұлтшыл, намысшыл,ел қорғаны болатын, халқына адал қызмет ететін ұрпақ тәрбиелеу.Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздерді құрметтеу –әрбір азаматтың міндеті. Жеке тұлғаны тәрбиелеу,бала бойына өз елінің ажырамас бір бөлігі ретінде саналылықты қалыптастыру,адамгершілікті, руханилықты,патриотизмді және ұлттық мәдинетті құрметтеу сезімдерін тәрбиелеу .

Қазақстан азаматтарын патриотизмге тәрбиелеудің педагогикалық негізгі –тұлғаның патриоттық сана-сезімін қалыптастыру; патриоттық іс-әрекетін ұйымдастыру; мінез-құлқына патриоттық сипат беру; балабақшадағы оқу-тәрбие ісінің өзегі.

Әрбір бала өзінің қоршаған ортасын, айналадағы құбылыстарды ,өзінің және өзгенің мәдениетін тану арқылы жетілетіні ақиқат. Бүгінгі мектеп жасына дейінгі мекеменің басты міндеті- білім беру мен тәрбиелеу үрдісінде ұлттық азаматтық игіліктерді ,мәдени мұраларды насихаттай отырып, балалардың патриоттық сезімін қалыптастыру.

    «Патриот» - сөзі көп қырлы: өз отанына деген сүйіспеншілік,өз үйіне,еліне деген сүйіспеншілік,халқының мақтанышы.Патриоттық сезім бала кезден бастау алады.Баланы өз жақындарын,туған жерін,балбақшасын сүюге тәрбиелеу қажет,бала кезден қалыптастыру керек.

    Мектепке дейінгі жасағы балаларда әлеуметтік сезімді қалыптастыру үшін ерекше тәрбие берілуі тиіс,соның ішінде патриоттық сезімін тудыруымыз қажет.Тәрбиешілер балаларды айналасындағы адамдарға қамқорлық ету керектігін,туған жеріне жанын беруге даяр екндігін,елінің мақтанышы болып өсулерін,ерекше табиғаты мен жер байлығын мақтан тұтулары керктігін ұғындыруы тиіс.

    Патриоттық сезім-ол жауапкершілікті қажет етеді.Мектеп жасына дейінгі баларды  бастапқы істі бар ынталарымен атқату керектігін түсіндіру керек.Балабақшада адамгершілік,эстетикалық,еңбек тәрбиесінің арқасында баланың патриоттық сезімі пайда болады.

    Патриоттық тәрбие-Қазақстан деп аталытын өз елінің атын есте сақтаудан басталады және өзге де әр түрлі ұлт өкілдерін білуден бастау алады.Балалар басқа да ұлт өкілдерін сыйлауды,құрметтеуді үйренеді.Олардың салт дәстүрлерімен танысады, мерекелерде олардың ұлттық ойындарын ойнайды.

    Балабақша тәрбиеленушілерімен бірге өтетін мерекелер білім беру программасының мазмұндамасы негізінде жүзеге асады.Мерекелік іс-шаралар кезінде балалар тақпақтар,өлеңдер үйренеді және тарихымен танысады.Бұндай мерекелер балабақшада көптеп кездеседі.Мысалға: «ҚР алғаш Президентінің  сайланған күні» , «Тәуелсіздік күні» , «Жеңіс күні» , «Отан қорғаушылар күні» , «Қазақстандағы ұлттардың бірлігі күні». Бұндай мерекелер балаларды өз Отанын сүюге тәрбиелейді,өз Отанының қонақжай екендігін білетін болады.Өзінің ауылы, қаласын жайлы басқа да мәліметтерге қанық болады және басқа да ұлт өкілдері жайлы мағұлмат алады.

    Балабақша бала өзін  жіті тануға үлкен рөл атқарады.Дегенмен патриоттық сезім өз отбасынан басалады.Жақындарының сүіспеншілігінен,туған өлкесін сүюден бастау алады.Тәрбиешілер мен ата-аналардың міндеті балаларды ерте кезден туған өлкесін сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу керек.Ертеңгі күні үлкен азамат болып өсулеріне,елінің мақтанышы болуларына үлкен септігін тигізеді.

 

Балабақшада балаларды ойын арқылы патриоттық тәбиелеу

Балабақшадағы тәрбие- барлық тәрбиенің бастамасы. Бала бойына жас кезінен бастап ізгілік, мейірімділік, инабаттылық сезімдерін қалыптастыру ата-аналар мен тәрбиешінің міндеті.

Балабақшада балаларды жан-жақты дамуы үшін ойынның рөлі ерекше. Тәрбиеші бағдарламада көрсетілген сюжетті-рөлдік, қимыл – қозғалысты, дидактикалық және басқа да ойын түрлерін пайдалана отырып, топтағы баланың ойын әрекетін ұйымдастыра білуі тиіс. Ойын барысында балалардың айналадағы дүние жайында таным белсенділігі артып, игерген білім – машықтарының негізінде бір сюжетке орай басты кейіпкерлерге еліктеу,ойын ойнауға қасына серік тауып алуы, онымен шынайы қарым-қатынас орната отырып, таңдап алған рөлдеріне деген жауапкершілігі арта түседі.

Ойын балалардың оқуға, еңбекке деген белсенділігін арттырудағы басты құрал.Адамгершілік тәрбиесі тәрбиенің басқа да салалармен тығыз байланысты.Адамның іс-әрекеті мен мінез-құлқынан да әдемілік, сұлулық көрініс таппайынша, адамгершілік парасат тәрбиесі көздеген мұратына жете алмайды.Адамгершілікке баулу жұмысының ережесі балабақшадан бастап нақтылы мақсатты көздеуі шарт. Тәрбиеші балалардың орынды іс-әрекеттерін мақұлдай отырып, азды-көпті жіберген кемшіліктерін өздері түсініп, түзетуге бағыттай білуге тиіс. Әр балаға өз ісі мен қылығына жауапкершілікпен қарап, ұялу, кешірім сұрау сияқты әдеттерді үйрену керек.

Балалардың рухани дүниесін байыта отырып, талғамдарын арттыруға ат салысу, жаңа, озық тәжірбиені дер кезінде насихаттап, өмірге енгізу – барша қауым, тәрбиешілер бірлесе атқаратын абырайлы міндет. Жас ұрпаққа адамгершілік-эстетикалық тәрбие беру тұжырымдамасында былай делінген: «Балабақшадан бастап жан-жақты және толық жетілген тұлғалы адам тәрбиелеуге жәрдемдесетін эстетикалық мұраттар, талғам мен талап тілектер қалыптастыру, түптеп келгенде тәрбиенің барлық қыры мен, сырын өз бойына сіңіреді». Бала ойын ойнағанда өмірде көрген-білгенің өзіне ұнаған адамның іс-әрекетіне еліктеп отырып бейнелейді. Бала үшін өзіне ұнаған адамнан артық ештеңе жоқ, оған барлық жағынан ұқсағысы келеді. Жалпы бала табиғаты өзін бірнеше есе үлкен ғып көрсетуге бейім. Тез есейгісі келіп бәрін өзім істеймін деп талпынады. Баланың осы талпынысын мақұлдап, сен үлкенсің, мен көмектесіп жіберем, бәрін де өзін істей аласың деп, сенім білдіре тәрбиелеу ұтымды әдіс. Ізеттілік, ізгілік, инабатталық әдептілік – бір күнде қалыптаса қалатын қасиет емес. Бұл балабақшадан бастау алып, өмір баспалдақтарында шыңдалып, біртіндеп қалыптасатын қасиет.Тәрбиеші бұл мақсатта көркем әдебиет шығармаларын кеңінен пайдаланады. Солай еткенде бала өздігінен ойын ойнағанда тәрбиешінің, ата-аналарының оқыған шығармаларынан өздеріне ұнаған басты кейіпкерлерін бейнелейді. Осы орайда күнделікті өмірде балаларға түсінікті әзіл-қалжың шығармаларды пайдалану топта балалалардың көңіл-күйін көтеріп, олардың қайырымдылығын ізгі сезімін, бір-біріне мейірімділігін тәрбиелеуге күшті әсер ететінін атап өту қажет.

Ойын мәселесімен шұғылданған көрнекті ғалымдар Р.И.Жуковская, Д.В.Менджерицкая,Т.А. Маркованың айтуы бойынша, балалардың өздігінен сюжетті-рөлдік ойындар ойнауы үшін игерген білімдерін ойынға пайдалана білуі керек.

Ойын баланың жан серігі. Тірбиеші ойын арқылы әр баланың игі бастамаын қолдап, оның бойындағы жақсы қасиеттерді дамытып, өзіндік мінез-құлқын қалыптастырады. Балалардың мейірбандық қасиеті отбасындағы үлкен адамдардың өнегесіне,балабақшадағы тәрбиеші мен қарым-қатынасы мен тәрбие жұмысын жүргізуіне байланысты қалыптасады. Үлкендердің мейірімділігі баланың сәби жүрегін қуаныш сезіміне бөлейді. Бала жаны еліктегіш, ол үлкендердің іс-әрекетін үлгі ретінде қабылдайды да, оны ойын кезінде айқын бейнелеуге тырысады. Балалардың бір-бірімен достық қарым-қатынасының дұрыс қалыптасуына мақсатты жүргізілген жүйелі ойын процесінің тәрбиеләк мәні мол. Бала табиғатының өзі ойынмен байланысты. Сәби шағындағы алғашқы қуыршақпен ойнауы баланың қамқорлық, ізгілік сезімін оятады да, әрі қарай өрбіте түседі. Мұндай ізгілік сезім достық қарым қатынастың қалыптасуына жағдай туғызады.

Сәбидін алғашқы қадамынан бастап, қайырымдылық қасиетті бойына сіңіре білуіміз қажет. Ол үшін баланың айналасында соған қолайлы жағдайлар жасалуы шарт. Мысалы:

А) топтағы әр заттың өз орнында және гигиеналық талапқа сай болуы тиіс;

Б) бала өзін еркін сезінуі керек;

В)тәрбиешінің жеке басының мәдениттілігі, байсалдылығы, мейірімділігі т.б. қасиеттері бала үшін аса маңызды;

Ойынды ұйымдастыру жайында

Кіші топқа арналған сюжетті-рөлдік ойындар.

Бұл жастағы балаларда негізгі ойындар- ойыншыққа байланысты болады. Олар негізінен тамақтандыруға, бесік тербетуге ыңғайлы қуыршақтар, аюлар, үлкен қояндар болып келеді.Осы аюлар мен қояндарға арнап жиhаздар: үстелдер, орындықтар, кереуеттер, бесіктер қажет. Балалардың ойнауына қолайлы болуы үшін, ойыншық ыдыстардың мөлшері де көлемді болуы керек. Бұдан басқа қуыршақтар да қажет: олар көрпешеге орауға, ұйықтатуға, суға түсіруге ыңғайлы.

Тәрбиеші ойын шартын ретімен орындай отырып, «Бесік жырын» айтып сәбилерді ойнатады.

Тәрбиеші қуыршақты ұйықтауға байланысты өзіне ұнаған «Бесік жыры» өлеңнің бір-екі шумағын баяу әуезді үнмен орындайды. Ойынды қайталатып ойнату кезінде барлық балалар тәрбиешіге қосылып айтады. Ойынға ұсынылған тақпақтарды арнайы жаттатпай-ақ бірнеше рет қайталау барысында, өздері-ақ үйреніп алады.Ойынның барысы:

«Қуыршақты ұйықтатамыз»

Қажетті атрибуттар: қазақы бесік, кереует, төсек, қуыршықтың киімі, болуы керек.

Ойын шарты: Тәрбиеші балаларды дөңгелете отырғызып, ақырын дауыспен сөйлейді. Қазір қуыршақ ұйықтайды, бәріміз сыбырлап қана сөйлейік. Сендер қарап отырыңдар. Мен қуыршақты шешіндіремін. Әуелі аяқ киімін, колготкиін, сосын көйлегін шешіп орындыққа реттеп қоямыз. Қуыршақты төсекке жатқызып, баяу дауыспен бәріміз «Әй-әй бөпем» өлеңнің айтамыз

Қуыршақ ұйықтап қалды деп, бәріміз ақырын, тарсылдатпай шығайық дейді.Осы ойынның мазмұның әрі қарай жетілдіре жүргізеді. «Қуыршақ оянды»- қуыршақты киіндірерде балаларлан сұрай отыра, солардың айтқанымен киіндіру. «Мынау не?» -балаларды отырғызып, төсек-орны жинаулы тұрған кереуетті көрсетіп, біз қазір төсек-орындарды өз атымен жеке-жеке атаймыз. Мен мынау не?- дегенде сендер жауап бересіңдер.

Тәрбиеші өз тобындағы тәртіп бұзатын балалардың намысына тимей, адамгершілік жайындағы шығармаларды оқып талдай отырып та олардың сезіміне әсер етеді. Қай бала болмасын жағымсыз қылыөтан жиреніп, әңгіме мазмұнындағы жағымды бейнелерге еліктейді. Ойын кезінде көркем шығармалары оқу барысында, біртіндеп топтағы балалар байқағыш, реттегіш бола бастайды.Тәрбиеші күнделікті білім беру, еңбекке баулу, ойындарды ұйымдастыру кезінде әр баланың жеке тұлғасының. Қалыптасуына ізгілік сезімдерінің дамуына ықпал етеді.

 

Патриотическое воспитание в детском саду через игры

 Играя, дети не только развиваются и развлекаются, но и многому учатся, познают окружающий мир. Только через игру возможно патриотическое воспитание дошкольников. Именно в игре можно приобщить малышей к родной культуре, развить чувство патриотизма к своему краю, городу, народу.

• 
  Кроме этого, отлично закладывают любовь к своей родине куклы в национальных нарядах.
  

Сопровождающая народные игры речь – это настоящая сокровищница для педагога. Считалки, распевки, ролевые слова, особые словесные формулы, регулирующие ход игры, как нельзя лучше отвечают потребностям дошкольного детства. Все они имеют для ребенка поистине волшебное значение и поддерживают настроение игры. Ведь малыш, произносящий считалку, ощущает себя почти волшебником.

Народные игры в комплексе с другими воспитательными средствами представляют собой основу формирования гармонически развитой, активной личности, сочетающей в себе духовное богатство и физическое совершенство.

Важным аспектом в системе патриотического воспитания является работа с родителями как постепенный и непрерывный процесс. Только опираясь на семью, совместными усилиями, мы можем решить главную задачу: воспитание человека с большой буквы, человека-патриота своей страны. Большое место уделяется совместной деятельности детей и их родителей:

- проведение родительских собраний нравственно-патриотической направленности;

- участие родителей в совместной игровой деятельности;

- участие родителей в спортивных и музыкальных праздниках нравственно-патриотической направленности;

- совместное облагораживание территории детского сада;

- тематические выставки поделок, рисунков о поселке, сделанных родителями совместно с детьми.

Такой подход способствует сотрудничеству, эмоциональному, психологическому сближению родителей и детей.

Таким образом, работа по воспитанию гражданско-патриотических чувств детей к родному городу в условиях дошкольного образовательного учреждения имеет свои положительные результаты, а современное дошкольное учреждение выступает той социокультурной средой, создающей оптимальные условия для формирования у детей целостной «картины мира», воспитания патриотизма, основ гражданственности, а также интереса к своей малой родине.

Патриотические игры в детском саду проводятся, как правило, начиная со средней группы. В программу могут быть включены самые разные методы патриотического воспитания: экскурсии, показ иллюстраций, беседы, а также патриотические игры в детском саду, ознакомление с музыкальными записями (гимн, голоса птиц родного края, например), продуктами народного творчества (вышивка, роспись, резьба по дереву) и многое другое.

Некоторые патриотические игры в детском саду могут выглядеть самыми обычными играми, и только предварительная тщательная подготовка к этому мероприятию может выявить патриотические нотки в игре.

Длительность тематических бесед может быть минимальной, около получаса, в течение двух-трех раз в неделю. Общая продолжительность – около двух недель. После тематических бесед на тему патриотизм перерыв к играм должен быть минимальным, например, в течение суток.

Дидактическая игра «Угадай места достопримечательности».

Воспитатель показывает фото детям, а они, в свою очередь, называют их. Желательно, чтобы ранее была проведена ознакомительная беседа по каждой карточке, в процессе которой воспитатель объяснил бы детям, чем знаменито то или иное место, изображенное на карточке. Тогда в процессе игры, когда ребенок будет называть памятник, он может вспомнить, в честь кого он был установлен и в каком городе. Если дошкольник не помнит, другие дети ему могут помочь.

Дидактическая игра «символы нашей страны».

Дети должны собрать необходимую композицию. Проводить эту процедуру можно также в виде соревнования нескольких команд. Та команда, которая правильно соберет символику, должна еще и объяснить элементы, изображенные на ней, а также историю их возникновения.

По данным силуэтам дошкольники угадывают, что изображено на данной карточке с силуэтом.

Можно проводить такую игру как среди детей всей группы, так и в виде командного соревнования, в котором баллы присуждаются той команде, которая раньше другой угадает силуэт на дидактической карточке.

Спортивно-патриотическая игра «Зарница»

Цель – патриотическое воспитание детей дошкольного возраста, повышение лояльности к военным людям, разностороннее развитие, в том числе и физическое.

Людям старшего поколения знакома эта игра, которая была подзабыта в 90-е годы прошлого столетия. В настоящее время военно-спортивные патриотические игры в детском саду переживают свое второе рождение.

Непосредственно до игры педагог должен обязательно провести беседы на патриотическую тему, а также провести занятия по ознакомлению с военными специфическими деталями:

• 
  знакомство с воинскими званиями,
  
• 
  изучение детской художественной литературы с элементами военной темы,
  
• 
  умение обращаться с картами.
  

В подготовительный этап также ходит научения построения в одну шеренгу, равнение на флаг при гимне России, а также выбор названий для команд и их девизов.

Дошкольники подготовительных групп также в состоянии выучить простейший строевой шаг на месте и выполнение простейших команд ( «На месте шагом марш!», «Отряд, стой!», повороты).

Сама игра

В день игры группа детей делится на два отряда, в котором выбирают командира, сапера, разведчика, снайпера, медсестер, знаменосца и других представителей военных должностей. Педагог считается генералом, который командует обоими командирами. Генерал дает задание найти важный документ. Искать придется по заранее нарисованной карте, на которой схематически указаны предметы интерьера (если игра проводится в помещении) или веранды и прилегающей к ней территории.

Кроме того, можно придумать дополнительно несколько мини-конкурсов. Например, «Пройти через болото» — пройти через несколько обручей или игровых колец. Медсестры могут показать свои знания по оказанию первой медицинской помощи. Конечно, ситуации должны быть предварительно проговорены воспитателем. В данном случае скорее проверяется память ребенка и его умение вспомнить необходимую информацию в трудный момент. Все эти испытания призваны сплотить всю команду.

Для усиления эффекта и большего погружения ребенка в военно-патриотическую атмосферу можно подготовить необходимые атрибуты: флаги, медицинские нашивки. Что касается одежды, то можно сшить пилотки или беретки для всей группы.

Спортивно-патриотическая игра «Курс молодого бойца»

Игру можно устроить в просторном помещении игровой комнаты или на улице. Малышам предстоит пройти через несколько препятствий, которые можно создать из подручных средств: обручей, кубиков, мячей и других предметов. Группа делится на две команды, и после прохождения всеми участниками полосы препятствий определяется победитель.

Баланың  танымын алғашқы күннен бастап дамыту құралы да, балада оқу мен білімнің, тәрбиенің негізін қалыптастыратын да-ойын әрекеті болып саналады.

«Қай ғылымды алмайық өздерінің жетекші әрекеті» деген сипаттама береді, өйткені ойын баланы ақыл-ой жағынан да, дене жағынан да алға жетелеп, дамытады, баланың ойын өрбітіп, бойын өсіреді.

            Орыс педагогы В.А.Сухомлинский: «Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін дамытады, ойынсыз ақыл-ойдың қалыптасуы мүмкін де емес»-десе, ғалым Е.А.Покровский өзінің балалардың ойындарына арнаған еңбегінде әрбір халықтың ойын туралы түсінігіне сипаттама береді. Мысалы: ежелгі гректерде «ойын» түсінігі балалардың қимылы деген ұғымды білдіреді, ал еврей халқында  «ойын» сөзі қуаныш, шаттық сезімдерін сипаттайды- деп, барлық халықтың ойын түсінігінің түп-тамырының сабақтасып жатқандығы туралы тұжырым жасайды.

            Ойын-таным процесін дамытудың негізі болғандықтан әрбір тәрбиеші-ұстаз  оқыту мен тәрбие берудің мазмұнын үнемі ойын элементтерімен толықтырып отыру керек.

            Сабақта ойын элементтерін қолдану немесе сабақты толықтай ойын түрінде өткізу тәрбиешіден аса біліктілік пен шеберлікті, шығармашылық ізденісті қажет етеді. Сондықтан олардан оқу мазмұнындағы ойындарға үлкен жауапкершілікпен және сақтықпен қарау талап етіледі.

            Ойын мазмұнындағы сабақты жоспарлағанда көзделетін мақсат тәрбиеленушінің жас және психологиялық ерекшеліктеріне сай құрылып, оларды шығармашылыққа қарай жетелей алу керек.

            Бала тәрбиесі қиын да, жауапты міндет. Осы  жауапты міндеттің жүгін  арқалайтын тәрбиешінің өзі тәрбиелі, терең білімді болуы керек, сондықтан ол өзі ардайым  іздену үстінде жүреді. Тәрбиешінің әрбір сөзі, қимылы, әр жүргізген сабағы құнды да қызық болып, балаға жетіп жатса қуанышты ол еңбегінің жемісі, міне осындай табысқа жету үшін, ізденіп, үйренуіміз керек.

            Бала саналы, мәдениетті, адамгершілігі мол болып, жан-жақты дамуы және айналадағы өмір құбылысын ұғыну ерекшеліктеріне сәйкес өтілетін сабақтардың маңызы зор. Мектепке дейінгі оқу-тәрбие сабағы негізінде ойынға құрылып, ойнақы да жеңіл өтуі тиіс. Әрбір сабақтың өз мақсаты, әдісі бар. Сабақты ойын түрінде өткізетін болсақ  бұл  баланың дүние танымын дамытудағы ең тиімді амалдардың бірі. Ойын арқылы бала айналасындағы нәрселердің атын, болмысын ғана танып қоймайды, сонымен бірге оның түр-түсін қасиетін, не үшін қалай пайдалануды да білетін болады. Сонымен бірге қандай ойынды ойнаса да ойлаған ойын іс-әрекетін іске асырады. Ойын кезінде ғана балалардың өзін қоршаған ортаға қатынасы дамып, оны танып біледі.

            Екінші жарты күнге сюжетті рөлдік ойын «Емхана » ойынын ойнатқан кезде балаларға тиісті рөл бөліп берілуі. Осындай шығармашылық балалар тобының шынайы өзара қарым-қатынаста көпшілдікке тәрбиелейді, басқаға жаны ашу сияқты тағы да басқа қасиеттерін қалыптастырады, «шаштараз», «отбасы» сюжеттік –рольді ойындарды ойнату мақсаты: балаларды ойын тақырыбын білуге үйрету. Айналадағы өмірді бақылау нәтижесінде,сабақтарда теледидар хабарларын көру кезінде, күнделікті өз өмірлерінен алған білімдерін ойын сюжетіне пайдалануға төсілдіру. Балалар өздері және жолдастары орындайтын рөлдердің мазмұнын түсінуіне, ойын үстінде қажеттілігіне  қарай 2-3 рөлдік кезекпен орындауға, ойын мазмұнына қарай туатын басқару, тең құқылық, бағындыру тәріздес ережелерді орындауға тәрбиелеу. Ойнаушылар арасында қалыптасқан достық қарым-қатынас, адамгершілік дағдыларын орындауды үйрету. Ойында орындалатын рөлдерге тән адамгершілік, мінез көрінісін олар өздігінен байқай білуге көмектесу, жолдастарына, үлкендерге сыпайылық, әдептілік, кішіпейілдік жасау, қиын жағдайларға жәрдемдесу, қамқорлық жасау сияқты жағымды әрекеттерді үйрету.