Басқарудағы шешім қабылдау
жүктеу/скачать 0,87 Mb.
|
СӨЖ психология Юсупова М. Жұмабаева А.
- Бұл бет үшін навигация:
- Шешім қабылдауды әр түрлі негіздер бойынша классификациялау қабылданған
Басқарудағы шешім қабылдауЮупова МеруертЖұмабаева АқбілекҒылыми биология1.Басқарудағы шешім қабылдау 2.Шешім қабылдау түрлері 3.Шешім қабылдауға әсер ететін факторлар Жоспар Шешім қабылдау- бұл мәселені түсінуді, адекватты мақсаттарды бекіту және осы мақсатты іске асыру үшін құралдарды таңдауды болжайтын күрделі ой процессі. Шешім қабылдауда адамның білімі, қызығушылығы, дүниетанымы көрініс табады Шешім-бұл баламаны таңдау Басқарудағы шешімді қабылдау-бұл жүйелендірілген процесс.Әрі ең қиын мәселе Шешім қабылдауды әр түрлі негіздер бойынша классификациялау қабылданған:Cl Мазмұны бойынша (политикалық, техникалық, технологиялық); ick to add Title 4 Қамту аймағы бойынша (ортақ және жеке) Click to add Title 1 t Тұлғаның интелектуалы немесе эмоционалды-еріктік сферасына бағытталуы бойынша (интеллектуалды, еріктік, эмоционалды). o add Title 7 Cl Функционалды белгілері бойынша (шешім, жоспарлауды, ұйымдастыруды, мотивацияны, бақылауды шыңдауға арналған); ick to add 3 Click to add Title 5 c Анықтылық дәрежесіне байланысты (шешім, анықтылық шарттарында, тәуекел шарттарында қабылданған); k to add Title 6 Әрекет уақыты бойынша және болашақ шешімге әсер ету дәрежесі бойынша (жылдам, тактикалық және стратегиялық); o add Title 2 Жаңалық дәрежесі бойынша (стандартты, шығармашылық, бірегей); Шешім қабылдау түрлері Интуитівті шешім Интуитівті шешім «жактаушы» мен «қарсы» анализінсіз шешімнің дұрыстығын сезу негізінде қабылданады. Интуитівті шешімнің үлесі жұмысқа жаңа қызметкерді қабылдауда жоғары: бұл жерде үміткердің дайындығы ғана емес, тәжірибесі және талаптарға сай келу де маңызды Прагматикалық бағдарланған шешім бұл білімге, жинақталған тәжірибеге негізделген таңдау. Ең алдымен, мұндай тәсіл технологиялық шешімге сипатты. Рационалды шешім өткен тәжірибеге байланысты емес, ол аналитикалық шешімге негізделген. Мұндай көзқарас стратегиялық шешімдерде анықтаушы болуы крек. Американдық психологтар В. Врум және Ф. Йеттен шешім қабылдау кезіндегі басшының мінез-құлқына әсер ететін негізгі алты факторды бөліп көрсетті:Шешім қабылдау ортасы Шешімдердің өзара байланысы. Индивидуалды-психологиялық ерекшеліктер Индивидуалды шектеулер. Шешімнің құрылымы, мәселенің құрылымдық дәрежесі. Бағынушылардың қабылданған шешімге қарым-қатынасы. Шешім қабылдау жолында жиі жағдайда белгілі бір психологиялық сипаттағы кедергілер туындап отырады. Оларды білмеу елеулі қателіктерге алып келеді, кеселге ұшырататын салмақты шығындарға ұшыратуы мүмкін. Р.И.Мокшанцев келесідей кедергілер мен шектеулерді сипаттайды: Асығыстық Дәл осы асығыстық көптеген қате шешімдердің қабылдануына себепші болады. Ол әдетте уақыт тапшылығының салдарынан болады. Уақыт жетіспегендіктен ақпарат толық анализденбейді, Эмоционалды әсерленгіштік Егер адам ашулы немесе қапаланған күйде шешім қабылдаса онда ол қабылдаған шешім орындалмайтын болып шығуы мүмкін БаяулылықБұл шешім қабылдау барысындағы өте күшті тосқауыл. Өзінің қателіктерін мойындай алмаушылық Шамадан тыс өз өзіне деген сенімділік Н. И. Кабушкиннің айтуы бойынша тұлға, теңіздегі тамшы сияқты, өзінің шешімінде бейнеленеді. Осы мағынада белгілі бір қызығушылық басқарушылық шешімдегі тұлғаның профилін ұсынады, яғни басшының индивидуалды ерекшеліктерінің бірлестігін. Оның көрсетуінше ғылымда келесідей шешімнің тұлғалық профильдері бар:Тәуекелді шешімдер 4 Байсалды типтегі шешімдер 1 Импульсивті шешімдер 2 Инертті шешімдер 3 Абайлылық сипатындағы шешімдер 5 Байсалды типтегі шешімдер – мәселеге шарттар мен міндеттердің алдын ала анализ нәтижесінен қалыптасқан қорытынды ойымен кірісетін адамдарға тән. Шешім қабылдаудың мұндай тәсілі нәтижелі болып табылады. Импульсивті шешімдер – гипотезаны құру процесінен оның анализі басым болатын адамдарға тән. Тиісінше мұндай адам ойларды жеңіл тудырады, олардың бағасы туралы аз ойланады. Сондықтан шешім қабылдау процессі негіздеуді және тексеруді секірмелі түрде отіп кетіп отырады. Инертті шешімдер – өте сенімсіз және абайлықпен іздеу нәтижесі болып табылады. Қажетті гипотеза ұсынылған соң оның нақтылануы өте баяу жүреді. Басшы жеке гипотезаларды, өзінің әр қадамын бірнеше қайтара өте сыншылдықпен қарастырады. Бұл шешім қабылдау процессін ұзаққа созады. Тәуекелді шешімдер – импульсивті шешімдерді еске салады, бірақ, кейбір индивидуалды тактика ерекшеліктерімен өзгешеленеді. Абайлылық сипатындағы шешімдер – гипотезаны тыңғылықты бағалаумен сипатталады, оның анализіне өте сыншылдықпен қарайды. Басшы, ең алдымен қорытындыға келмес бұрын, көптеген дайындық әрекеттерін жүргізеді. Абайлылықпен әрекет ететін адамдарды жетістік қуандырғанның орнына қателіктер қорқытады. Сондықтан абайлылық пен әрекетет етін адамдардың тактикасы - қателіктерді болдырмау. Басқару шешімі – бұл жұмыстардың орындалу бағдарламаларын анықтайтын, басқарылу объектісіне қойылған нақты міндеттерге жету жағдайын, әдіс, тәсіл, амалдарын белгілейтін басқару субъектасының ықпалы. Басқаруда, сондай-ақ адамдардың басқа да іс-әрекет салаларында өнерді, тәжірибені, теориялық білімді практикалық мақсатта қолдана білу істің ажырамас бөлігі болып саналады. Әсіресе, басқару шешімдерін қабылдағанда және жүзеге асырғанда бұл айқын көрінеді. Қорытынды жүктеу/скачать 0,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|