Бастауыш сыныптарда деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушылардың логикалық қабілетін дамыту

Адамды мейлінше толығырақ сипаттайтын оның істеген істері бола тұрса да, сөйлеген сөзінен адамның көптеген қасиеттерін байқауға болады. Адамның сөйлеген сөзінен оның көпшіл екенін немесе тұйық екенін айыруға болады, адамның ақылы, сезімі, еркі оның сөзінен байқалады. Өздері сөз етіп отырған фактілер мен құбылыстары жөнінде адамның ойлауға бейімділігі бар жоғын олардың сөзінен білуге болады.

Адамдар жаратылысынан сезімтал келеді, оқиғалар мен жағдайлар қатты әсер етсе, әдетте сөйлеген сөз де терең сезіммен айтылып, тыңдаушыларға жетіп жатады. Жас оқушылар оның бейнелі және сезімге толы сөздерді жақсы ұғып алады.

Сөз баршамызға мәлім, басқа адамдарға мәлімет беру үшін ғана керек емес, сондай-ақ сол адамдардың көзқарасына, нанымына, іс-әрекетіне ықпал жасау үшін керек. Осы тұрғыдан алғанда адам сөйлеген сөзінің дұрыс екендігіне, керек жағдайларда жұрт оның ақылын алып, айтқанын орындайтынына көзі жетсе оның атқаратын ролі зор.

Сөйлеген сөзінен адам мінезінің (рақымдылық пен мейірімсіздік, биязылық пен тұрпайылық, батылдық пен ұяңдық) көптеген жақтары көрінуі мүмкін. Адамдармен қарым-қатынас жасауда күйгелектік жасау, не болмаса бөлу, тіпті сөйлеу қарқыны адам темпераменттінің ерекшеліктеріне байланысты келеді. Сөйтіп басқа да психикалық процестерімен қатар сөз де адамдардың жеке басының көптеген қасиеттерінің айқын көрінісі болып табылады.

Сөз, сөз сараптау, тілдік қатынас, екеуара сөйлесу, әр түрлі деңгейлік тапсырмалар орындау, сабақ барысында белгілі бір ситуацияға әңгіме құру арқылы оқушылардың сөйлеу тілі дамытылады.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Алдамуратов Ә. – Жалпы психология. Алматы 1996ж.

Асылов Ұ.,Нұсқабайұлы Ж.Әдеп.А.,1998

Выготский Л.С. – Педагогическая психология.1991г.

Гоноболин Ф.Н. Психология. Алматы 1976ж.

Гомезо М.В., Домашенко И.А.- Атлас

Жарықбаев – Психология. Алматы 1993ж.

Жарықбаев – Жантану негіздері. Алматы 2002ж.