0
AK2+KB2=AB2
2KB2=64
KB2=32
BE2=EK2- KB2
BE2=96-32=64
BE=8
ІІ бөлім. Пирамида
Пирамида деп бір жағы кез келген көпбұрыш, ал қалған п жағы төбелері ортақ үшбұрыштардан тұратын көпжақты атайды.
SA-бүйір қыры, SO-биіктігі, SM-бүйір жағының биіктігі( апофемасы)
V- көлемі
Sт.б-толық бетінің ауданы
Sтаб-табанының ауданы
Sб.б-бүйір бетінің ауданы
Кез келген пирамида үшін: V=Sтаб H
Sт.б= Sб.б+ Sтаб
Дұрыс пирамида үшін: Sб.б=PA
P-пирамида табанындағы көпбұрыштың периметрі
А-апофемасы
Қиық пирамида деп пирамиданың табаны мен табан жазықтығына параллель қима жазықтық арасындағы бөлігі аталады.
Р1, Р2-табандарының периметрі
S1, S2-табандарының аудандары
V=H(S1+S2+)
S б.б=(P1+P2) A
2003 ж тест жинағы
№1 (1 нұсқа №12)
Егер берілген нүктеден барлық қабырғаларына дейін 3 см, ал үшбұрыш қабырғасы 2см тең болса, берілген нүктеден дұрыс үшбұрыш жазықтығына дейінгі қашықтықты табыңыз.
SH=3 см
AB= 2см
SO=?
Шешуі: OH – дұрыс үшбұрышқа іштей сызылған шеңбердің радиусы.
r= ;
OH=
SO2=SH2-OH2
SO==2
Жауабы:2см
№2. (1 нұсқа №21)
Пирамиданың табанына параллель жазықтық пирамида биіктігін 3:2 қатынасқа бөледі. Жазықтық пирамиданың көлемін қандай бөлікке бөледі?
ИО=3x, ОН=2x
SКМР=S1; SABC= S2
S1=9y; S2= 25y
VИКМР=ИО* S1=*3x*9у=9 ху
Vқиық пир=ОИ (S1+S2+)=*2x (9y+25y+)= *98 xy
==
№3 (2 нұсқа №10)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 2 см –ге тең, ал табанының қабырғасы 4 см. Бүйір қырының ұзындығын тап.
SH=2, AB= 4. SA= ?
АC=
AH=2
SA==
Жауабы: см.
№4 (2 нұсқа №21)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 9 см-ге тең, ал бүйір қыры 12 см болса, көлемі неге тең?
SH=9 см , SA= 12 см , V=?
НС==3
AC=6
AB2+BC2=252
S=AB2= 126
V=S H
V=*126 *9=378см3Жауабы:378см3
№5 (4 нұсқа № 21)
Дұрыс төртбұрышты пирамиданың биіктігі 80 см, табан қабырғасы 120 см. Табанының центірінен өтетін бүйір жағына параллель қимасының ауданын табыңыз.
SH=80 cм,
AB=120 cм
SKFNM-?
AC=
AH=60
SA==20
КМ=SA:2=20:2=10
MN=BC=120
MO=(MN-KF):2=(120-60):2=30
KO==50
SKFNM=cм2
№6 ( 5 нұсқа № 10)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың табан қабырғасы 20 см, бүйір қырының екі жақты бұрышы 1200. Пирамиданың бүйір бетінің ауданын табыңыз.
0
AC2=AB2+BC2
1) ABC
AC==20
2) AFC
FC=(20.):=20
3) FBC
BF==
SC2=SF2+FC2
SC=x,
SF= x-
X2=( x-)2+(20)2
X2=X2-2X+()2+
X=
X=10
SC=10
SK2=SC2-KC2=(10)2-102=200
SK=10
Sб.б=PABCDSK= *80* 10= 400
№7 (5 нұсқа № 21)
Үшбұрыш пирамиданың бүйір қырлары өзара перпендикуляр және 4 см, 5см, 6 см тең. Көлемі неге тең?
SB-биіктік,
AB=4 cм , BC= 5 cм, SB=6 cм
SABC=AB*BC= *4*5=10
V= SABC.SB=*10*6=20 cм3
№ 8 (7 нұсқа № 21)
Пирамиданың табаны – бүйір қабырғасы 10 см, табаны 12 см болатын тең бүйірлі үшбұрыш. Бүйір жақтары табан жазықтығымен 600-қа тең екі жақты бұрыш жасайды. Пирамиданың биіктігін табыңыз.
ABC-тең бүйірлі,AC=CB=10 cм, AB=12 cм.
0, SO-?
S=r p
KO=r=S:p
p=(10+10+12):2=16
S==48
=tg600
r=КО=48:16=3
SO=3cм
№9 (8 нұсқа №30)
Табанының қабырғасы 9 см және биіктігі 10 см болатын үшбұрышты дұрыс пирамидаға сырттай шар сызылған. Шардың радиусын табыңыз.
AH= r-ABC-ға сыртай сызылған шеңбердің радиусы
AO=R -пирамидаға сырттай сызылған шардың радиусы.
SH-пирамиданың биіктігі.
R=
AS===
AS=L
L2=2RH
R==6,35
№10 (10 нұсқа №21)
Пирамиданың табаны –ромб, оның сүйір бұрышы 600,қабырғасы 14 см. Пирамида табанындағы екі жақты бұрыштары 450-тан. Пирамиданың көлемі неге тең?
ABCD-ромб, 0 0, V-?
Sромб=a2sin 600=142 *=98
AHD
DH = sin600
AD
DH=14 * =7
OK=DH:2=
SO=OK
SOK, 0.
0
V= Sромб SO=*98*=343 cм 2
№11 (11 нұсқа №10)
Бүйір қыры 3см-ге, ал табанының қабырғасы 4 см-ге тең төртбұрышты дұрыс пирамиданың көлемін табыңыз.
SA=3 cм, AB=4 cм, V-?
AC==4
HC=AC:2=4:2=2
SH==1
V=AB2 SH=*16*1=5cм3
№12 (13 нұсқа №10)
Дұрыс төртбұрышты пирамиданың бүйір қыры 5 см, ал биіктігі 4 см. Пирамиданың көлемі неге тең?
SA=5 cм, SH=4 cм.
V-?
HC==3
AC=2HC=6
AB2+BC2=AC2
AB2=6:2=3
V=AB2SH=*3*4=4 cм3
№13 ( 14 нұсқа №12)
Берілген нүктеден шаршының барлық төбелеріне дейінгі қашықтық 4 см-ге тең. Ал шаршының қабырғасы 2 см-ге тең болса, берілген нүктеден шаршының жазықтығына дейінгі қашықтықты табыңыз.
SA=SB=SC=SD=4 cм,
AB=2, SH-?
AB2+BC2=AC2
AC==2
HC=
SH==cм.
№14 (17 нұсқа №21)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың бүйір бетінің ауданы 2см-ге,
табанының қабырғасы 2 см-ге тең. Пирамиданың көлемі неге тең?
Sб.б=2cм,
AB=2cм.
V-?
Sб.б=PABCD.SM,
SM- бүйір жағының апофемасы
SM=2SABCD:P=4:8=
SH=
V= *4*=2 cм3
№15 (23 нұсқа №19)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың бүйір қыры мен табанының арасындағы бұрыш , диогональдық қимасының ауданы S. Пирамиданың көлемі неге тең?
SASC=S, V-?
=ctg
SH=h
AH=hctg
AC=2hctg
AB2+BC2=AC2
2AB2=(2hctg)2
AB2=2h2ctg2
SASC=AC* SH=*2hctg*h=h2ctg
h=
AB=
SABCD=()2=2Sctg V=Sctg=
№16 (29 нұсқа №21)
Пирамиданың табаны квадрат. Биіктігі табанының бір төбесі арқылы өтеді. Егер табанының қабырғасы 20 дм, биіктігі 21 дм болса, онда пирамиданың бүйір бетінің ауданын табыңыз.
ABCB-шаршы, АB=20 дм,SD=21 дм. Sб.б-?
SASD=AD SD=*20*21=210
SABS=AB AS=*20*29=290
Sб.б=2 (SASD+ SABS)=(210+290)*2=1000 дм2=10м2
№17 (34 нұсқа №8)
Жазықтықта тік бұрышты үшбұрыш берілген. Гипотенузасы 12 см. Кеңістікте берілген бір нүктеден үшбұрыш төбелеріне дейінгі қашықтық 10 см-ден. Үшбұрыш жазықтығынан кеңістіктегі нүктеге дейінгі қашықтықты табыңыз.
ABC-тік бұрышты үшбұрыш, АВ=12 cм,
SA=10cм
SH-?
AH=R-ABC-ға сырттай сызылған шеңбердің радиусы
R=
SH=
№18 (34 нұсқа №19)
Пирамиданың табаны диогональдары 4 см және 2см арасындағы бұрышы 300-қа тең параллелограмм. Пирамиданың биіктігі табанының кіші қабырғасына тең болса, онда көлемі неге тең?
ABCD-параллелограмм, AC=4cм, BD=2cм, 0
SH=AB, V-?
S=AC* BD *sin300=*4*2*=2 cм2
AB=
V=*2*1=cм3
2004 жыл №19 (4 нұсқа №26)
ABCD тік төртбұрышының D төбесі арқылы тік төртбұрыш жазықтығына перпендикуляр DS түзуі жүргізілген. S нүктесінен тік төртбұрыштың төбелеріне дейінгі қашықтықтар
12 м, 14 м , 18 м. DS кесіндісінің ұзындығы неге тең?
SA=12 м, SB=14 м, SC=18м
SD=?
AB=x, BC=y, SD=z
X2+z2=144
Y2+z2=196
X2+y2+z2=324
144-z2+196-z2+z2=324
Z2=16
Z=4м
Жауабы: SD=4м
№20
Үшбұрышты дұрыс пирамиданың бүйір қырының ұзындығы см-ге тең. Бүйір қыры табан жазықтығымен 600 бұрыш жасаса, онда пирамидаға сырттай сызылған шардың радиусын табыңыз.
SA= см
0
AO=R- пирамидаға сырттай сызылған шардың радиусы
=cos600
AH=.
SH==
SA2=2R*SH
R= = см
Достарыңызбен бөлісу: