Бауыржанова А. З., Асенова Б. К., Тері және былғары өнімдерін өңдеу технологиясы Оқу құралы мазмұНЫ
жүктеу/скачать 0,63 Mb.
|
бауыржановв книга
- Бұл бет үшін навигация:
- Микроскопиялық әдіс
- Былғарының химиялық анализі
| Органолептикалық әдіс
Мұндай әдіс көру және сезу түйсігі мүшелері көмегімен былғары қасиетін анықтау үшін қолданылады. Сонымен қатар мына талаптар қойылады: былғары конфигурациясы, оның өлшемі, қалыңдығы, түсі, өңдеу сапасы, техникалық қасиеті (майысқақ, тұрақты, жұмсақ, иілгіш және басқалары.), шикізаттық және өндірістік ақаулардың болуы. Микроскопиялық әдіс Микроскопиялық әдіс былғары сапасын былғарыны кесу кезінде қылшық коллагендерінің орналасуын және сипаттамасын білу негізінде бағалауға мүмкіндік береді. Былғарының химиялық анализі Химиялық анализдің мақсаты былғарының химиялық құрамын мөлшерлі анықтау болып табылады, яғни көңдік заттар құрамын, күлді, майды, майды, сумен шайылғанды, илегішпен байланысты және басқаларын. Былғарыдағы ылғал ауысып тұрғандықтан, салыстырмалы қортынды алу үшін берілген анализді шартты ылғалдылыққа санайды (әдетте 18%) немесе абсалютті құрғақ былғарыға санайды. Көңді зат – тері арқылы өтетін былғары ақуыздары. Көң заттарының құрамы басқа бірдей жағдайда былғары сапасын сипаттайды: берілген әдісте көң заттарының өңделуінің берілген түрі былғарыда көп болса, оның сапасы сондық көп болады. Бұл дұрыс иленген және қандайда бір мөлшерде жуылмайтын илегіш заттар құрайтын былғарыларда ғана болады. Көң заттарының ауысып отратын жағдайы: қатты былғары үшін 28-50% шамада, жоғарғы үшін 50-70% шамасында. Ылғал. Былғарыдағы ылғал құрамы әдетте былғары салмағынан пайызбен анықталған оның ылғалдылығының қатынасының көрсеткішімен анықталады, және ауа ылғалдылығы мен былғары табиғатының қатынысынан тәуелді. Ауа ылғалдылығының өсуіне байланысты былғарыдағы ылғал құрамы да өседі, және керсінше ауа ылғалдылығының төмендеуімен былғары ылғалдылығы да төмендейді. Әдетте өндірістен шығарылған былғары ылғалының құрамы 18 %-дан аспауы керек. Былғарыдағы ылғал құрамына байланысты оның кейбір физико-механикалық қасиеттері өзгереді: ауданы, қалыңдығы, созу кезіндегі беріктігі және басқалары. Сонымен ылғалдың жоғарлауымен былғары ауданы ұлғаяды және жыртылуға қарсылығы жоғарлайды. Май. Былғарыда майдың болуымен өндіріс процесінде кіргізілген майлағыш заттар мөлшері және былғары құрамына кіретін майлар түсіндіріледі. Май мөлшері ең алдымен белгіленуімен және былғары түріне байланысты анықталады. Сонымен юфть майы 22%- дан кем болмауы керек, аяқ киімнің жоғарғы жағына арналған хромды былғарыда 3-8%, аяқ киімнің төменгі жағына арналған қатты былғарыда 3-5% және басқалары. Былғарыда май мөлшерінің ұлғаюымен оның ылғалөткізгіштігі мен ауаөткізгіштігі төмендейді, ауырлап және жыртылуға қарсылығы жоғарлайды. Былғары құрамында май көп болған сайын, ылғалөткізгіштігі сондық аз болады.
Өсімдікпен иленген былғарыда 2% - ға дейін күл болады, хромды-өсімдіктіде 3%-ға дейін болады; аралас иленген кезде өсімдік емес илегіштерді қолданғанда (сульфитцеллюлозды сығындылар, синтандар) күл мөлшері 6%-ға дейін жетеді және кейде одан жоғары; хромды иленген былғарыда күл құрамы 4 пен 12% арасында болады; замшта күл 4-8% болады; лайкада 10-12% болады. Былғары қышқылдығы - өсімдікпен немесе аралас иленген былғарыдағы бос қышқыл құрамының көрсеткіші. Былғары қышқылдығы оның кейбір қасиеттерімен байланысы бар, әсіресе оған жылу мен ылғал әсері кезінде пайда болатын. Былғары қышқылы (рН) оны көп сақтау кезінде үлкен маңызы бар. Қатты былғарыда рН 3,5 төмен болмау керек, юфть үшін 4 – тен төмен болмауы керек. жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|