Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы

Жэшбек, Найман Телек ерлт цылган.
Бегенбай канжыгалы, К,антай жэне
Тарацты Кебек, Уац Сары Баян,
Шапырашты Наурызбай, Табын Серке,
Царакерей Цабанбай - вцкей цыран.
Жаппастан втеттеу, Есет Тама,
К,оцыраттан Бaйmeлi мен Жаманцара...» -
деген жолдардан Казыбек би е а м ш жоцгарга карсы согыскан 
«ецкей кырандардыц» басында кереъиз, - деп, LUодi шайыр оныц 
колбасшылыгын елецмен ернектеп, жырлап еткен.
Сондай-ак ее1мдер1 nei казакка мэл1м Канжыгалы Бегембай 
батыр, Балпан би, Саккулак шешен секшд1 улкен тулгалардыц 
урпагы, коне тарих 6uiripi Олжабай Нуралыулыныц (1881-1935) 
«Сабалак» атты дастанында Каз дауысты Казыбекке катысты:
«Ат царатып болганда жiгim сайлап,
К,ару-жарац ¥лытауда журт даярлап.
Балцашца уш жуз болып жосылмаща,
Эр ЖYздiц адамдары уагда байлап.
Орта жузден Бегембай, Жэнiбeгi,
К,ошцарбай, Жантай менен Цазыбег1,
Толыбай, Малайсары, Баян батыр,
Телек, Тулац, Цабанбай - Найман mezi.
Kimi ЖYздiц басшысы Арал батыр,
Тама Есет цол бастап келе жатыр.» -
деген жолдар бар. Бул Каз дауысты Казыбек б ид in узакка созылган 
казак-жоцгар согысында дацкка беленген колбасшы тулгасын 
тугырландыра тусетш маглумат.
Каракумдагы шайкаста (Буланты-Бшеуп шайкасы, 1727 жыл) 
Каз дауысты Казыбек - казак оскерш бастаган колбасшы-кесем.
Теле би, ер К,азыбек, mmdi Эйтеке,
Асцар may - Щазъщурттай 6uiK edi.
Eipi кун, 6ipi туган айдай болып,
Заманга, сэйкеамен келт edi.
181

«Актабан шубырынды, Алкакел сулама» дэу1р1ндеп 6ip окига 
осылайша ел басындагы жагдайдан хабар береди Сол заманындагы 
казак басына тускен ауыртпалык «Шакшакулы Ер Жэшбек» жы- 
рында керкем де, дэл суреттелгеш темендеп шумактардан кершед1.
«Элкисса, Тэуке хан олген соц ел басшылары алауыз болды:
Аз елдг 6uneMemii ею Kici,
Баланыц 6ipeyi улкен, 6ipi 
K im i.
Хан болса муратына жететтдей,
Ескермей, кетер-ау деп ел берекеа.
Кайып. Эбшкайыр, Сэмеке хандар арасындагы жанжал елдщ 
арасыньщ ж ш н ашып, карияга ренжу 
Tycin, 
б1разы Сарыаркага 
тура кеппн жургенде жалмауыз жутка урынды:
Он бес кун муз жацбыры жауды тынбай,
Cipecin мъщты mipey турган сынбай.
Алдымен емен болып 
Kyiumi 
агашыц,
Жер болып цулап цалды болып жымдай.
«Кайын сауган» жуты казактьщ барльщ шурайлы даласын 
жайлады. Кысы жумсак, жазы ыстьщ оцтуст1к onipiHin eii бул сум- 
дыкты бурын-сонды кормеген:
Жып-жылтыр дуние жyзi болды айнадай,
f{] j бен may, цалыц орман жал жадагай.
Meiuimi Турюстанныц - кок KyM6e3i,
Kopinedi муз цапталып таяладай.
1723 жылгы калмак шабуылыньщ сэтп болатыны да осы 
себептен, бас аягы б1рнеше жыл 1ш1нде казактьщ бауырына баскан 
конысы калмакка карап калды.
Ие боп цазац журтын цалмац басты,
Кун суыц, жол журуге жэне адасты.
182

Аман бол, цайран цоныс Сыр мен тауым,
M epiM en 
цазац шулап амандасты.
К,азацтан тартып алды барлъщ малды,
Тук цоймай тартып алды Туркгстанды,
Ие боп цалмац цалды бэрте де,
К,оймады жер ycmine мусылманды.
Цыдырып цуба жонды тарап еткен,
Ауцат жоц жеткен жерде deMi бткен.

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: