Тэтпмбет, Алшынбайулы Кдоабай, Боштайулы

Байтурсын^лы Ахмет
К^аркаралыда
\

А. Байтурсынов, О. Бекейханов, М. Дулатов Орынборда.
Алаш ардагер1 Ахметтщ Адтеректеп мектебь

Казактьщ кушскемей булбулы Телегенова Бибнул
Абылайтану гылымыныд
непзш салушы
профессор
Зарщ>ш Тайшыбай

К^азащъщ трцыш гарышкер1, дуниежузшдеи таццаулы
б1регей ^шкьии-сынакдгы, XX гасыр адамы,
Тоцтар Онуарбай^лы вубэмровпен 6ipre

- «Мен сен сейлеп отырганда кетерш п-басылган жанартаудьщ 
устшдс отыргандай болдым. Сейлегендеп жалыныц бет!мд1 шар- 
пыды», - деп бага 6epinri.
А. Байтурсынов пен Т. Рыскалов Э. Ермековке:
- «Автаномия цуру жешнде И. Сталинмен акылдасу керек», -
дегенде, Э. Ермеков: - «Сталин не шешер дейсщ? Оныц не ойы, 
не бЫ \п келемд1 емес. Онда канша 6ip жетюкен жоба бар?» - деп 
журе 6epinTi. Туысы бекзат тере тукымыньщ аузынан мундай бага 
алган адамды до
pinTcn 
жатудыц e3i артыц.
Ерм еков 
Эл1мхан 
(1891, Карцаралы окруп - 22.06.1970, 
Караганды к.) - кернекп когам кайратксрк математик-профессор.
Алаш гранды Казац eni азаттыц цушагында осымен 22-mi жаца 
жылды царсы алды. Тэщрге тэуба! Алгаш Алаш арыстары жеке 
автономия цурып, ел боламыз деп атца цонганда, мемлекетпк ше- 
карамыз белгшенгещц. Сонда, алашордашылар арасынан шыгып 
«Алаш» автономиясы, оныц шекарасы жайлы баяндама жасаган 
Эл1мхан Ермековпц жасы небары 29-да екен. Кецес уймет! кесем1 
Ленинмен ел1м1здщ шекарасы жайында бес сагат бойы сей лест, 
Ресей империясыныц аумагына еткел1 турган Казацстанныц бес об- 
лысын аман алып цалган. Халыц комиссарлары ке neci не салсацыз, 
цазацтыц ец шурайлы деген - Шыгыс Казацстан, Ацмола, Семей, 
Кызылжар, Кекшетау же pi Ресей аумагында цалуы керек болатын. 
Астрахан делегацияныц сезiне салсац, онда цаз1рп Батые Казацстан, 
Атырау, Мангыстау облыстары да Ресей цурамына 
CHyi 
тше едт
Казац же pi не куштеп цоныстанган орыс-казак мужыцтарын 
керген ацын-жыраулар да царап цалган жоц.
-
«Edmdi тартып алганы,
Етекке цолды салганы.
Жайъщты тартып алганы,
Ж агага цолды салганы.
Ойылды тартып алганы,
Ойдагысы болганы.
Мацгыстаудыц уш тубек,
Оны дагы алганы,
Цоныстыц бар ма цалганы?
417

Самарцан мен Буцарга,
Арбасын суйреп барганы.
Ацгарсацыз, ж тттер,
Замананы тагы да,
Eip цырсыцтыц шалганы».
(Мурат Мвцкеулы).
Хальщтыц осындай ашу-ызасы мен зарын ектем елдщ шамына 
тимейтш саяси ой, саликалы тшмен жетюзш, дипломатиялыц жол- 
мен шешкен Эл1мхан Эбеуулыныц рухына цалай тагзым етсе де, 
карыздар цазац журты. Соныц аз гана 
OTeyi 
рет1нде, осы аймацтагы 
ордалы оцу орныныц 
6ipeyiHe 
Ермеков атын берсе, жетш жатыр... 
Одан мэртебеи жогарыламаса, туспек емес. Халыц комиссарлары 
кс нссшщ м эж ш ю вде баяндама жасаган алашордашы Эл1мхан Ер­
меков казацстан территориясын белгшеудеп п ш рлерш бултартпас 
айгацтармен дэлелдеп шыцты. Б1рнеше кунге созылган даулы 
мэселеге терагалыц еткен Ленин цайта-цайта комиссия отырыста- 
рын етюз1п, бацылайды.
Алаш ардацтысы, осы Каркаралы аймагыныц топырагында 
туган ел1м1здщ туцгыш математип opi сол саланыц 6ipiHini профес- 
соры жэне цазац т ш н д е п «¥лы математика курсы» атты алгашцы 
оцулыц ютаитыц авторы.

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: