Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары Бейорганикалық қосылыстар

гидридтер
H
CaH
Кальций
гидриді
карбидтер
C
SiC
Кремний
карбиді
силицидтер
Si
FeSi
темір силициді
боридтер
B
Mg B
Магний бориді
Олардың атаулары бейметалдардың латынша атауының түбіріне «ид» жұрнағын жалғау
арқылы түзіледі. Терісэлектрлік төмен элемент әртүрлі тотығу күйінде кездесетін болса, онда
оның атауынан кейін жақшада тотығу дәрежесі көрсетіледі. Мысалы, 
– мыс (I) оксиді, 
– мыс (II) оксиді, 
көміртек (II) оксиді, 
– көміртек (IV) оксиді. Тотығу дәрежесінің
орнына грек сандары көмегімен құрамы көрсетіледі: 
– көміртек монооксиді, 
–
көміртек диоксиді, 
– темір тетраоксиді. Кейбір бинарлық қосылыстар үшін дәстүрлі
атаулары сақталады: 
– су, 
– аммиак. Бинарлық қосылыстардың ішінде кең
тарағандары – оксидтер. Функционалдық белгілеріне сәйкес оксидтер тұзтүзетін және
тұзтүзбейтін деп бөлінеді. Тұзтүзетін оксидтер негіздік, қышқылдық және амфотерлік болып
жіктеледі.
Қышқылдармен (немесе қышқылдық оксидтермен) әрекеттесіп, тұзтүзетін оксидтер негіздік
деп аталады. Суды қосып алып (тікелей немесе жанама), негіздік оксидтер негіздерді түзеді.
Мысалы, кальций оксиді 
сумен әрекеттесіп, кальций гидроксидіне 
айналады:
Магний оксиді 
- негіздік оксид. Ол суда нашар ериді, бірақ оған негіз-магний гидроксиді 
сәйкес келеді.
Негіздермен (немесе негіздік оксидтермен ) әрекеттесіп, тұзтүзетін оксидтер қышқылдық
деп аталады. Суды қосып алып (тікелей немесе жанама), қышқылдық оксидтер қышқылға
айналады. Мысалы, күкірт (VI) оксиді 
сумен әрекеттесіп, күкірт қышқылын 
түзеді:
Кремний диоксиді 
қышқылдық оксид. Ол сумен тікелей әрекеттеспейді, бірақ оған
кремний қышқылы 
сәйкес келеді Қышқылдық оксидтерді алудың бір әдісі – сәйкес
қышқылды сусыздандыру. Сондықтан қышқылдық оксидтерді ангидридтер деп атайды.
Қышқылдармен де, негіздермен де әрекеттесіп, тұзтүзетін оксидтер амфотерлік деп аталады.
Ондай оксидтерге мысалы, 
жатады.

жүктеу/скачать 126,12 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: