Белдемшені модельдеу

Білімдік: белдемшені модельдеу әдістерімен таныстыру, таңдап алған белдемше фасонын модельдеуге үйрету; тақырып бойынша материалды меңгерулерін қамтамассыз ету.

Тәрбиелік: жұмыс тәртібін сақтау; еңбекті бағалауға үйрету; еңбек және тұрмыс гигиенасы ережелерін сақтай білуге тәрбиелеу; өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу.

Құрал – жабдықтар мен көрнекіліктер: оқулық, модельдеу бойынша кестелер, дәптер, белдемшенің 1:4 масштабындағы бөлшек қимаүлгілері, сызғыш, пішу үшін қажет сызба, қалам, түрлі түсті қағаз, қайшы.

Сабақтың барысы

I. Ұйымдастыру. Сәлемдесу, сабаққа дайындықты тексеру, қатыспағандарды белгілеу. Оқушылардың білімін тексеруге арналған сұрақтар.

А) Сендер «модельдеу» терминін қайдан кездестірдіндер және ол нені білдіреді?

Б) «Фасон» дегеніміз не? Мысалдар келтіріндер.

В) Бұйымдарды қалай өңдейді?

С) Бұйымдардың бөлшектерімен пішіні және түр-түсі өзара үйлесуі керек пе ? Мысалдар келтіріндер.

II. Жаңа материалды баяндау. Оқушылар жасалған сызбалар базасында маусымдық сән үрдестеріне сәйкес модельдеу дағдыларын жетілдіреді. Түрлі киім модельдерін (сән журналдарын), маталарды, киімге арналған фурнитураларды пайдалана отырып, сәндегі бағыттарды көрсетеді. Киімнің дамуы өндірістің, техниканың дамуымен, қоғамның әлеуметтік жағдайымен байланысты екендігін атап айту. Алдыңғы бөошек, артқы бөлшек, белдік және т. б. пішіндерін қалай өзгертуге болатынын түсіндіру және көрсету.

Киімді модельдеудегі үш негізгі принципі

1. Киімнің адамның сыртқы және ішкі кескініне сәйкес болуы;

2. Арнаулы киімдердің мақсатқа сай, қолдануға ыңғайлы болуы;

3. Киімнің қолданылатын аясына, түріне пайдаланылатын материалдың сәйкес болуы.

Киімді модельдеу – бұл эскиз бойынша жасалған бұйымның үлгісі. Киімді модельдеумен суретші-модельер айналысады. Модельер адамның денебітімін, оның пропорциялары мен пластикаларын, сондай-ақ костюмнің бөлек бөлшектерінің үйлесімдік заңдары мен ережелерін, пішім сызықтарын, әрлеуді білуі керек. Қосымшалар мен безендірулерді, сондай-ақ тігін ісінің технологиясын жақсы ажырата алуы қажет.

Модельдеудің мақсаты және міндеті – қоғамның дамуына сәйкес әдемі, қолайлы киімдер жасау. Сән мен костюм әрқашанда стиль мен дәуірді бейнелейді.

Стиль – киім мәдениеті саласындағы маңызды ұғым. Киімге байланысты үш негізгі стильді ажыратуға болады: классикалық (келісті әрі сәнді); спорттық (қозғалысқа, белсенді демалыс пен жұмысқа қолайлы); романтикалық немесе фантазиялық.

Костюмдер тарихи дәуірге байланысты өзгеріп отырған.

Бұйым дайындалатын үлгіні жасап шығаруды «модельдеу» дейді. Ертеректе модельдеуді сәнмүсінге (манекенге) немесе тұлғаға (фигураларға бөлшектерді шындау) өлшеп жасаған. Алайда мұндай модельдеуге мата көп жұмсалатындықтан ол өте тиімсіз болды. Оның үстіне адамдардың бәрінің тұлғалары бірдей емес, ауытқулар бар, сәнмүсінде ол ескерілмейді. Дегенмен сәнмүсінде модельдеу арқылы матаның адам денесіне, бет-бейнесіне қонымдылығын, үйлесімділігін алдына ала білуге болады.

Модельдегенде матаның қасиетін ескеру керек. Өйткені қатпарлау мен күлтелеудің сипаты осыған байланысты болады. Матаның қиғаш көлденең және бойлық жіптер (долевой нити) бойымен орналасуын да осылай тексереді. Модельдеу өнерінің сәндік қолданбалы өнердің басқа түрлерінен айырмашылығы оның тікелей адамдармен байланыстылығында. Костюммен адамның сыртқы келбетін өзгертуге, неғұрлым әдемірек етіп көрсетуге, кемшілік тұстарын жасыруға болады. Матаның түр түсімен көздің, шаштың, беттің әлпетін жақсартуға да болады.

Модельдеу адамдардың талғамын тәрбиелейді, адамның сұлулығын арттырады. Киім кию арқылы адам өзінің сыртқы көрінісін өзгертіп, әдемілейді, кем-кетігін жасырып, өзін тартымды, сымбатты етіп көрсете алады. Модельдеу көпшіліктің қолынан келетін іс. Кез келген адам өзінің қиялын жүзеге асырып, әдемілік туралы түсінігін жеке шеберлігі арқылы көрсетуіне болады. Өз дәуіріміздің бет-бейнесіне сай сәнді киімдер жасауға болады. Француздың белгілі суретші-модельері Пьер Карден «Мен сәнді көшеден аламын да, оны кері қайтарамын», – деген екен.

Модельдеу – жаңа модельдегі киімдерді шығару, жаңа пішімдерді ойлап табу, бұрынғы киімдерге конструкциялық және әшекейлік сызықтар енгізіп өзгерту.

Конструкциялық сызықтар – бөлшектің негізгі пішімін жасайтын және бұйым бөлшектерін (артқы бөлшек, алдыңғы бөлшек, белдік) қосатын сызықтар болып табылады.

Әшекейлік сызықтар тек қана бұйымды әшекейлеуге арналған. Әшекейлеу сызықтарына әр түрлі өңдеу сызықтары жатады: бүкпесіндер, қатпарлар, бүрмелеу, кестелеу, шеттіктер, өңдеу тігістері, т. б.

Модельдеудің екі түрі болады:

көркемдік (шығармашылық);

техникалық.

Көркемдік модельдеумен сән үйлерінің, тігін фабрикалары эксперименттік лабораторияларының суретші-модельерлері айналысады. Олар сән бағыттарын, модельдің кімге арналғанын, оның қызметін, қандай матадан жасалатынын, өндеу түрлерін, модельдің түр түсін таңдауды, ұсақтүйекті (фурнитураны) аксессуарларды ескере отырып, бөлшектер коллекцияларын жасайды.

Техникалы модельдеу дегеніміз – нобайлар, суреттер, фотографиялар бойынша модельдер жасау. Онымен инженер – конструкторлар шұғылданады. Олар модельдің нобайына байланысты сызбаның жекелеген бөлшектерін өзгертеді. Техникалық модельдеу жұмысын бастау үшін, біріншіден, модель эскизімен мұқият танысу қажет. Екіншіден, эскизбен сәйкес келуі үшін алдыңғы және артқы бөлщектердің қай тұстарын, сызбаның қай бөліктерін өзгерту керек екенін анықтау керек. Үшіншіден, фасондық сызықтар енгізіп, төртіншіден, пішімдерді қию қажет.

Белдемше сызба құрылымын негізге ала отырып, әр түрлі белдемше модельдеуге болады.

Сонымен, модельдеу – бұл жаңа модельдерді жасаудың шығармашылық процесі.

4. сабақтың практикалық бөлігі. Кіркспе нұсқау. Консрукциялы сызбаға өзгерістер енгізу арқылы белдемше модельін жасау.

Модельдеу бөлшектерге өзгерістер негізу әдістері көрсетілген нұсқаулық карта бойынша орындалады.

Жаңа материалды пысықтау.

Модельдеу дегеніміз не?

Модельдеудің қандай түрлерін білесіңдер?

Белдемше бөлшектерін ауыстыруға болатын сызықтарды атап шығыңдар.

Қортынды. Бұйым негізі сызылған сызбаны және қосымша модельдеу элементтерін пайдалана отырып, әр түрлі белдемше бұйымдарын тігуге болады.

Баға қою. Үйге тапсырма беру.

Тігін бұйымдарының сызбасын жасау үшін өлшем алу.

Сабақтың мақсаты: өлшем алу машықтарын жетілдіру.

Міндеттер Білімдік: жеңіл иық бұйым түрлерімен таныстыру; денебітімдерді өлшеу туралы білімдерін жетілдіру, денебітімдер өлшемдерінің қосымша кеңдігін ажырата білуге үйрету; оқушыларды жаңа өлшемдерді алу ережелерімен және бағыттарымен таныстыру; тақырып бойынша материалды меңгерулерін қамтамассыз ету.
Дамытушылық: білім біліктілерін жетілдіру; материалды есте сақтау қабілеттерін дамыту; талдау жасауға және ЖКаI және ЖкаII өлшемдерін алу ережелерін анықтай білуге үйрету.

Тәрбиелік: жұмыс барысында белгілі тәртіп ережесін сақтау; өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдістері

- Түсіндірмелі – суретті (әңгіме, дидактикалық материалмен жұмыс, көрсету), репродуктивті; Жартылай ізденіс; Нұсқаулық; зертханалық, өз бетінше жұмыс.

Оқыту құралдары: табиғи объектілер, көрнекі құралдар;

эмоционалды-шығармашылық қызығушылық, жұмысқа қанағаттанушылық.

Көрнекі құралдар мен құрал-жабдықтар: оқулық, өлшем алу ережелері, нұсқаулық карталар, иық киімінің үлгісі, сантиметірлік таспа, дәптер.

Еңбек обектісі: сәнмүсін, сантиметірлік таспа.

Сабақтың барысы

Ұйымдастыру кезеңі. Жаңа тақырыпты баяндау. Өлшем алу.

Суреттен иық бұйымдарын көрсету. Конструкциялау туралы және пішім дайындауда қолданатын әдістер туралы әңгімелеу.

Оқушылардың назарын өлшемді дұрыс алу мен сызба негізін жасауға ғана емес, сонымен бірге дайын пішімдерді дұрыс таңдау, өз өлшемдеріне қарай оларды тексеруге және өңдеудің маңызды екендігіне аударады.

Матаны пішіп пішімдер лау үшін алдын ала сызбалар дыйындайды. Пішімдер жасау – өте жауапты операция. Ол үшін тігін бұйымының қандай бөлшектерден тұратынын және өлшемін дәл білу керек.

Пішімді дайындаудың бірнеше әдісі бар: есепті-графикалық жүйе және макет жасау, муляжды әдіс, яғни матаны сәнмүсінге немесе денебітімге түйреу. Соңғы әдіс күрделі пішімді киім моделдерін жасағанда қолданылады. Бұл үшін алдын ала макет жасайтын матаға пішім жасайды, конструкциялайды, керек болса, өзгерістер енгізеді. Көптеген есепті-графикалық жүйе әдістері үшін кез келген пішімнің негізі сызба болып табылады. Мұндағы өлшемдер стандартты денебітімге арналады.

Киімді конструкциялауда негізгі операциялардың бірі «өлшем алу» болып табылады. Киім тігу үшін алдын ала өлшемін алу керек. Өлшемді қысқартылып алынған сөздердің бас әріптеріиен белгілейді. Мысалы, айналым – А, жартылай айналым – Жа, ені – Е (кеуде ені – Ке), биіктік – Б, ұзындық – Ұ. Бас әрәптің оң жағындағы әріп өлшем бөлшектерін көрсетеді. Мысалы, жартылай бел айналымы – ЖБа, жартылай мықын айналымы – ЖМа, иықтың қиғаш биіктігі – ИҚб.

Өлшем алғанда белді белбеумен алдын ала буып алады. Денебітімнің шығыңқы тұстарында (кеуде бездері, мықын айналасы) таспаны көлденең жағдайда ұстайды. Сантиметірлік таспаны қатты тартып ұстауға немесе бос ұстауға болмайды.

Оқушылар адамның денебітімінің конструктивті сызықтарын еске сақтауы керек. Үлестірмелі материал немесе жұмыс дәптерлерін қолдана отырып, оқушылар өз дәптерлеріне түзу көйлек сызбасын жасауға қажетті негізгі конструктивті сызықтар мен өлшемдерді жазады. Оқушылар иық бұйымдарына қойылатын талаптарды ескереді.

Пысықтауға арналған сұрақтар

1. Өлшем алудың қандай ережелерін білесіңдер?

2. Жеңіл иық бұйымдарына қойылатын талаптарды атаңдар.

Зертханалық жұмысты орындау үшін кіріспе нұсқаулық.

- Тапсырманы орындау (өлшем алу ережесін еске түсіру).

- Өзіндік және зертханалық жұмысты ұйымдастыруға арналған нұсқаулық.

Зертханалық жұмыс. Өз денебітімінің өлшемін алу.

Жұмыс барысы

1. Нұсқаулық картамен танысыңдар.

2. Өлшем алып, кестені дәптерлеріңе сызып толтырыңдар.

Өлшем аттары Әріппен белгіленуі Өлшем орындары Өз өлшемдерін алу

Ағымдағы нұсқаулық. Зертханалық жұмысты оқушылар топ – топқа бөлініп орындайды. Қыздар бір-бірінің өлшемін алып үйренеді. 3-кестені дәптерлеріне жазып толтырады.

- жұмыс орнының ұйымдастырылуын тексеру;

- зертханалық жұмыстың дұрыс орындалуын тексеру;

- техника қауіпсіздігі ережесін сақтау;

- үлгерімі жақсы оқушыларға қосымша тапсырмалар беру.

Материалды бекіту. Пысықтауға арналған сұрақтар:

1. Жартылай мойын айналымы қалай белгіленеді?

2. ЖМа өлшемінің қолданылуы? Бұл өлшем қалай алынады.

3. ЖБа өлшемінің қолданылуы?

4. Албұ өлшемінің қолданылуы?

5. Арбұ өлшемінің қолданылуы?

6. Бұл өлшем қалай алынады?

7. ЖМойа өлшемі қалай алынады?

8. Арбұ өлшемі қалай алынады?

9. Бұ өлшемі қалай алынады?

10. ЖкаI, ЖкаII өлшемі қалай алынады?

Соңғы нұсқаулық.

- Сабақты қортындылау. Қателіктер мен оның себептеріне талдау жасау.

- Баға қою.

Жұмыс орнын ретке келтіру.

Стиль, сән және костюм туралы түсінік

Мақсаты. Сән туралы түсінік беру. Терминдік сөздердің мағынасын түсіндіру. Әсемділікке тәрбиелеу, танымдық қабілеті мен оқуға деген қызығушылықты дамыту.

Материалдық – техникалық жабдықтау. Мода журналдары, оқушылардың сабақтан тыс оқуына арналған әдебиеттер.
Сабақта қолданатын әдістер. Материалды әңгімелесу арқылы пысықтау. Мұғалімнің бақылауы бойынша өздігінен жұмыс істеу.

Сабақтың барысы.

Ұйымдастыру. Сабаққа дайындықты тексеріп, қатыспағандарды белгілеу. Үйге берілген тапсырманы тексеру. өткен материалды қайталау.

жиек торлайтын тігін машиналары не үшін қолданылады?

жиек торлайтын тігін машинасының қандай тетіктері бар?

жиек торлайтын тігін машинасының қайығының инешаншымды машиналардан ерекшілігі неде?

Электр үтігімен жұмыс техника қауіпсіздігі ережелерін қайталау.

Сабақтың барысы.

Сабақтың мақсатымен және сабақ міндеттерімен таныстыру.

Сән ( modus деген латын сөзі) – өлшем, тәсіл, іс – қимыл бейнесі. Сән – белгілі бір талғамның уақытша үстем болуы. Сән – әлеуметтік құбылыс. Киім – бірінші қажетті зат. Оны өндірумен өнекәсіптің әр түрлі салалары айналысады, ал сатумен сауда жүйелері шұғылданады.

Археологиялық қазбалар нәтижесі киімнің қарапайым түрі көне палеолит дәуірінде пайда болғанын анық дәлелдейді. Бұл дәуірде тек тікелей табиғаттан алынатын өңдеуді қажет етпейтін материалдарды ғана пайдаланған. Мұндай киім қарапайым болған және не жыныстық, не әлеуметтік жағынан айырмашылығы болмаған. Бұл кезеңде костюм сыртқы ортаның әсерінен қорғайтын қабыршық рөлін атқарған. Неолит дәуірінде ең қызығы сол – әлі күнге дейін өзінің өзектігін жоймаған киімнің негізгі үлгілері пайда бола бастады. Тарихи кезеңдерге байланысты адам қауымдарға бөліне бастағаннан кейін, киімді түрлі жыныстық, әлеметтік, мүлікткі белгілері бойынша бөліп қарау туындады. Осыған орай, костюм өзінің жетілуінің ерте кезеңінен бастап адамның қоғамдық өмірінде болып жатқан барлық өзгерістерді көрсетеді.

Костюм (франц. сostume – «киім – кешек») – белгілі бір ұлттың, дәуірдің, сословияның тұрақты киім үлгісі. Костюм әр дәуірдің эстетикалық идеалын көрсетеді.

«силуэт», «пішін», «пішім», «пропорция», «стиль» деген түсініктермен таныстыру.

Силуэт (siluett деген француз сөзі) – ұзындығы мен ені бойынша адам мүсінінің пропорциясына жақындау келетін геометриялық фигуралардың (тікбұрыш, трапеция, үшбұрыш, сопақ, т. б.) бірін беретін киімнің кез келген бөлігінің сыртқы кескіні. Силуеттің мынадай түрлері болады: тік силуэт, белдес стлуэт, сопақ силуэт, X – силуэт, трапеция силуэт, жартылай жантайған силуэт.

Пішім – бұйымның ойластырылған үлгісін жасауға мүмкіндік беретін пішім сызықтары (бел сызығымен кесілген көйлек, реглан үлгісіндегі жеңдер, драпталған көкрекше, тұтас пішілген жең және т.б.).

Пропорция – көйлектің ұзындығы мен енінің, жакеттің ұзындығы мен белдемше ұзындығының, бұйымның тұтас көлеміне қарай әр бөлшек мөлшерінің арақатынасы.

Стиль (styios деген грек сөзі) – мәнер, сипат, ерекшелік. Киімде бірнеше – классикалық, романтикалық, спорттық, фольклорлық (этникалық) стильдер болады.

Классикалық (қатаң, іскерлік, элегантты) стиль – келісті, іскерлі, элегантты, өзгермейтін стиль. Классикалық стильдегі заттар – ағылшын жакеті, тік тар белдемше, ерлердікі секілді шалбарлар және т.б. оған ғасырлар ең тұрақты, «таңдамалы», «сәннен тыс» өзгермейтін сән үлгілері жатады.

Романтикалық стиль – бұл «қиял», «еске алу», «ізденістер» саласы, тарихи костюмге меңзейді және оның пішімін, сәндік әрлеуін алып пайдаланады. Киімде әйелдік қасиеттерді бейнелейтін бөлшектерді, жиектерді пайдаланады.

Спорттық стиль –(спорт үшін міндетті емес) қозғалысқа, түрлі жұмысқа ыңғайлы. (демалыс, спортпен жаттығу, саяхат үшін ыңғайлы киімдер).

Фольклорлық стильді этникаль (этникалық) – ұлттық сипаттағы осы заманғы киімдер. Фольклорлық сипаттағы киімдер сәнділігімен ерекшеленеді. Онда ұлттық құрастырмалы ою – өрнек, кестелер, қол жұмысының көптеген элементтері кеңінен пайдаланады. Бұл стильге жататын киім түрлі халықтың және дәуірдің ұлттық рухын бейнелейді.

Қазақстанның қазіргі сәнгерлері (модельлер) ұлттық киімдердің дәстүрлерін сақтап, дамытуда, көненің құндылықтарын біздің замандастарымызға жеткізуге тырысады.

Қазіргі заман тұрмыстық киім стилі, өзінің таза көрінісін сирек қолданады. Көбінесе стильдердің араласуы кездесіп отырады. Бұл құбылыс электика деп аталады.

Орта ғасырларда тігу техникасы жетіле түсті.бұл дәуірдің костюмінде тұңғыш рет қосылып тігілген жең және бүрме пайда болды. Тар иықты, белі жоғары, өзі ұзын көйлек және тар ұзын белдемше, биік баскиім әйелдер костюміне ұзарған силэтті әсер берді. Ал ерлеркиімі туниканың бұрынғы сипатын сақтап, өте тар болды. Ортағасырлық даму кезіңінің киім силуэтіне тән кескін – созылған үшкір пропорциялар. Конус сипатты бас киімі ұзын биік башняны еске салады.

ХVII ғасырда біртұтас әлемдік көркем мәдиенеттің контурлары жоспарланады. Өнерде екі жаңа стиль – Барокко және классицизм туындайды. Барокко стилі өте салтанатты және сәнді. Ал ғимараттар бейнелі және мүсінді, (қабырғалары бедермен безендірілген, бұрқақтары статуэтка түрінде жасалған қуыстар мен текшелерге мүсіндер қойылған, т. б.), интерьлерлері жарық монорлы түстерге толы, (алтындандырылған күрделі безендірулер, үйдің төбесі өрнектелген, қабырғаларына айналар ілінген (хрустальды аспа шамдар, көптеген жабыстырмалы әшекейлер). Осыған байланысты Барокко дәуірінің костюмі бүтіндей сарайлық этикетке бағынышты болды. Костюмдер өте көп безендірулері бар салтанатты және кең етіп тігілді.

Костюм – өнер туындысы. Ол адамзат мәдениетінің даму кезеңдерін көрсетеді. Сонымен, адам қоғамда этикетке, ал костюм өз кезегінде дәуірдің стиліне бағынышты. ХVIII ғасырда жаңа рококо (фрнац. «раковина» таңғажайып түрлі әшекей) стилі пайда болады. Рококо – сәнді, нәзік, кейбір сезімталдық, нақыштық, майысқақтық белгіні алып жүретін сәндік стиль. Бароко стиліндегі киімдермен салыстырғанда, рококо стилінің киімдері көп өзгеріске ұшырамады.тек сызықтары бұрынғысынан да көріктірек, мәндірек болды.

Ал қазіргі заманғы костюмдерді шартты түрде қарапайым геометриялық мүсіндерге жатқызуға болады.

«Түзу» силуэт өзінің ерекшілігі бойынша тіктөртбұрышқа немесе шаршыға жақындау. «Трапеция» силуэті үстіңгі жағы тар, төменгі жағы кең трапецияны елестетеді. «Үшбұрыш» силуэті төменгі жағы үшкірлеу келеді де, үстіңгі жағы кеңейіп кеоген үшбұрышқа жақын. «Сопақ» және «Жартышар» силуэттері геометриялық сопақ мүсінді елестетеді. Бұл силуэттерді екі геометриялық фигуралардың қосындысы деуге де болады: жартылай сопақ және төменгі бөлігі төртбұрыш.

Бұйымның ұзындығы мен енінің арақатынасы, бұйымның жалпы көлеміне қарай әрбір бөлшектің өлшемі келесі бөлщектің өлшеміне байланысты алынады. Мысалы: үсті қысқа, төменгі жағы ұзын; үстіңгі жағы ұзын, төменгі жағы қысқа; үсті мен төменгі жағы бірдей.

Костюмді композициялауда түс үлкен рөл атқарады. Түсті дұрыс қолдану киім моделін жасауда көп көмегін тигізеді.

Қазіргі заман жеткіншектерінің киім үлгілері, көңіл – спорттық, фольклорлық еркін стильде болуымен сипатталады.

Оқушылар түстер үйлесімділігін көз алдарына келтіріп, елестете алуы керек.

Әйелдердің жеңіл киімдерін жіктеу және сипаттау.

Әйелдердің жеңіл киімдері көйлектерден, белдемшелер мен блузкалардан, белдемшелер мен көкрекшелерден, бешпенттерден, блузкалар мен жеңсіз көйлектерден тұрады. Қазіргі заманғы киімдерді шалбарсыз елестету мүмкін емес. Бешпент, блузкамен немесе көкрекшемен үйлесе тігілген шалбарлар әйелдер гардеробының ажырамас бөлігі болып табылады.

Әйелдер киімін қолданылуына қарай; тұрмыстық, спортық, әр түрлі арнайы киімдер, сахналық киімдер болып бөлінеді.

Тұрмыстық киімдерді екі тәсілмен өндіреді. Тігін өнеркәсібі жүйесінде немесе – ателье, нақты тапсырыс берушінің талаптарын есепке ала отырып, жеке тігуге болады.

Жаңа материалды сұрақтар қою арқылы пысықтау.

Зертханалық жұмыс. Тарихи дәуірлерге байланысты костюмге сипаттама беру.

Құрал – жабдықтар мен материалдар: қаламсап, дәптер, өшіргіш, нұсқаулық карталар.

Жұмыс барысы

Нұсқаулық картамен танысыңдар.

Кез келген бір дәуірдің костюмін таңдаңдар.

Костюмді жазбаша сипаттаңдар.

Сол дәуірде қандай түстер сәнді болғанын айтыңдар.

Шашты қалай сәндегенін атаңдар.

Костюмнің ерекшелігін атаңдар.

Ағымдағы нұсқаулық.

Жұмыс орнының ұйымдастыруылуын тексеру;

Жұмыс тәсілдерінің орындалуын тексеру;

Үлгірімі жақсы оқушыларға қосымша тапсырмалар беру.

Пысықтауға арналған сұрақтар

«Сән», «костюм», «киім» ұғымдарына анықтама беріңдер.

Костюмнің стилі дегенімізді қалай түсінесіңдер?

Классикалық стиль дегеніміз не?

Спорттық стиль дегеніміз не?

Романтикалық стиль дегеніміз не?

Жұмыс қортындысын шығару. Баға қою. Үй тапсырмасы. Жұмыс орнын кабинетті жинастырады.

Матаны пішуге дайындау жұмыстары.

Көптеген маталардың жуғаннан кейін отырып қалатын қасиеттері бар, бұйымды тұтыну барысында өзінің бастапқы түрі мен өлшемін жоғалтып алмау үшін матаны декатирлеу керегін ескеру қажет.

Матаның өң жағын, түгінің бағытын, ақауын анықтау. Мақта матаны жылы суға салып жібітеді, сығады, кептіріп үтіктейді, ал жасанды шыт матаны кішкене тұздалған суға салып, сәл ғана крахмалдайды, абайлап, бұрамастан сығады, сосын 2 – 2,5 сағатқа төсек жаймасына орайды да, матаны ішкі жағынан үтіктейді. Жүнді матаны бойлық жіп бағытымен ылғалды үтіктеуішпен декатирлейді.

Мата бетіне пішім үлгілерін жайып қойып шыққанда мынадай қасиеттеріне мән беру керек. Қатты, тығыз маталарды тайғанап кететін маталарға қарағанда пішу оңайырақ. Жаю кезінде суреті бір бағытта орналасқан маталарға ерекше назар аудару керек. Бұл жерде бұйымның барлық бөлшектерінде суреттің бір жаққа қарай бағытталуы қадағаланады. Түкті маталарда түктің бағытын тексереді. Велвет пен бархатты пішуде пішім бөлшектерін ретпен түктің бағытына төменне жоғарыға қарай жаяды. Жолақ немесе тор маталар пішім бөлшектерінің бірігетін жерлерінде (тігістерде) жолақ немесе тордың түсі мен ені сәйкес келуі және алдыңғы бой мен артқы бойдың ортасынан дәл өтуі керек.

Матаға пішімдерді екі түрлі әдіспен жайып қойып шығады. Матаны ұзына бойына екі қабаттап бүктеп және еніне жайып қойып пішімдерді орналастырады.

Матаны пішу үстеліне жайып, жиектерін кеседі. Матаны бойлық жіп бойынша суретін ортасына келтіре отырып, орта сызықпен бет жағын ішке қаратып бүктейді. Бойлық қиындыларды теңестіріп, түйрейді және көлденең қиындыларын теңестіреді. Ені 140 – 160см маталарды көлденең жіп бойымен бет жағын ішіне қаратып бүктейді.

Матаға пішілген үлгі бөлшектерін жаю. Матаға пішілген үлгі бөлшектерін жайып шеттерін бормен сызады.