Дәріс 4 Жазықтық
Дәрістің мазмұны
1. Жазықтық. Жалпы жағдай жазықтықтар
2. Ерекше жағдай жазықтықтар
3. Жазықтықтың ерекше түзулері
Жазықтықтың эпюрде берілу тәсілдері
Сызба геометрияда жазықтықтарды шексіз деп есептейді. Солай болғандықтан, олардың проекциялары да шексіз болады. Кеністікте жазықтық әдетте оның кеңістіктегі орнын аныктауды толық қамтамасыз ететін бірсыпара нүктелер арқылы беріледі.
Сызба геометрияда жазықтық кеңістікте мынадай тәсілдермен анықталады:
бір түзу бойында жатпайтын үш нүкте арқылы;
түзу және осы түзуден тысқары алынған нүкте арқылы;
өз ара қиылысқан екі түзу арқылы;
өз ара параллель екі түзу арқылы.
Жазықтықтардың проекция жазықтықтарына қарағанда орналасу реттеріне байланысты мынадай екі түрге бөлінеді:
Жалпы жағдай жазықтықтары;
Ерекше жағдай жазықтықтары.
Жалпы жағдай жазықтықтары
Жалпы жағдай жазықтығы деп проекция жазықтықтарының бәріне де көлбеу болып келген жазықтықты атайды.
Жалпы жағдай жазықтығы деп проекция жазықтықтарның бәріне де көлбеу болып келген жазықтықты атайды. Мұндай жазықтық (кеңістікте де, эпюрде де) проекция өстеріне (Х,У,Z) көлбеу болып орналасады.
Проекция жазықтықтарының біріне параллель немесе перпендикуляр болып келген жазықтық ерекше жағдай жазықтығы деп аталады.
Ерекше жағдай жазықтықтарының мына төмендегідей түрлері бар:
1) П1 жазықтығына перпендикуляр (- сызу). Бұл жағдайда П жазықтығы горизонталь проекциялаушы жазықтық деп аталады.
Жазықтықтағы түзу мен нүктенің проекциялары
1. Жазықтықтағы түзудің проекциялары. Жазықтықта жатқан түзу сызықтың проекцияларын салу элементар геометрияның бізге белгілі ережесіне негізделген: егер түзудің жазықтықпен екі ортақ нүктесі немесе бір ортақ нүктесі болып, осы жазықтықта жатқан кез келген бір түзуге параллель болса, онда түзу жазықтықта жатады.
Жазықтықтың ерекше түзулері
Жазықтықтың ерекше түзулерді деп осы жазықтықта жатқан және проекция жазықтықтарының біріне параллель түзулерді атайды. Олар мынадай төрт бағытта болады:
- горизонталь;
- фронталь;
- профиль түзуі;
- ең үлкен көлбеу түзу.
Өзінді тексеруге арналған сұрақтар
1. Жалпы жағдай жазықтықтары деп қандай жазықтықтарды айтады?
2. Ерекше жағдай жазықтықтары деп қандай жазықтықтарды айтады?
3. Қандай жазықтықтарда ерекше түзулер бар?
Ұсынылатын әдебиет:
1. Есмұханов Ж. М. Сызба геометрия есептері.– Алматы.: 1995, 272 б.
|
2. Акпанбетов Ғ. Сызба геометрия.- Алматы, 150 б.
|
3. Начертательная геометрия. / Под ред. Крылова Н.Н.-М.:1990, 240 с.
|
4. Левицкий В.С. Машиностроительное черчение. – М.: 1988.- 351 с.
|
Достарыңызбен бөлісу: |