Билет №1 Жұлын жансыздандыру. Көрсетімдер және жасау әдістері. Асқынулар және оларды алдын алуы
Билет № 47 Гемотрансфузиялық шок. Себебі, патогенезі, клиникалық белгілері, емі, алдын алуы
жүктеу/скачать 442,4 Kb.
|
Áèëåò ¹1 Æ?ëûí æàíñûçäàíäûðó. Ê?ðñåò³ìäåð æ?íå æàñàó ?ä³ñòåð³. À
| Билет № 47
Гемотрансфузиялық шок. Себебі, патогенезі, клиникалық белгілері, емі, алдын алуы. Газды ганренаның емі. Кан немесе онын бөлшектерi, каннын енiмдерi клиникада кен колданылады және салыстырмалы кауiпсiз, әрі нәтижелі емдеу әдiсi болып табылады. Бiрак, кан кую ережесi бұзылса, карсы көрсеткiштерi толык багаланбай, кан куйганда қателіктер жiберiлсе, трансфузиялык реакциялар мен аскынулар дамуы мүмкін. Гемотрансфузиялык реакциялар. Оларға пирогендi және аллергиялык реакциялар жатады. Ең жиi кездесетіні пирогенді реакция болып саналады. Оның даму себебi, консервіленген канмен бірге наукастын кан айналымына пирогендi заттар түседі. Қайталап қан құю немесе жүктіліктің салдарынан наукастың аллоиммунизациясы (изосенсибилизациясы) дамып, антилейкоцитарлы, антитромбоцитарлы және плазманын белоктарына антиденелер түзіліп, пирогенді реакциялар байкалуы мүмкін. Пирогенді реакциялардын жеңіл, орташа және ауыр дәрежелерін ажыратады. Жеңіл дәрежеде дене кызуы 1ºС-ка көтеріледі, бастың ауыруы және бұлшықеттерде ауыру сезiмi пайда болады. Орташа дәрежесінде наукас калтырайды, дене кызуы 1,5-2°С-ка кетерiледi, тахикардия, тахипноэ байкалады. Ауыр жағдайда наукастын дене кызуы 40ºС дейін көтеріледі, өте катты калтырайды, басы ауырады, бұлшыкет пен сүйектері сыркырап ауырады, ентігу, цианоз, тахикардия анықталады.Пирогенді реакциялардын даму себебіне, реципиенттiн каныны пирогендi затардын кан өнiмдерiмен бiрге түсуі жатады. Пирогенді заттарды көптеген бактериялар түзеді. Консервант ерiтiндiлерi де пирогенді касиетке ие. Сонымен катар, пирогенді реакуциялардын тагы бiр себебi, канды алу, оны дайындау және сактау кезiнде, асептика ережелерін бұзудын натижесi болып табылады. Пирогенді реакциялар пайда болганда, наукасты жылыту керек. Устiне көрпе жауып, аягына жылыткыш басып, ыстык шай беру керек. Реакциянын женiл және орташа дәрежелерiнде осы шаралар жiткiлiктi болады. Ауыр жағдайда, бұдан баска, наукаска 5-10 мл кальций хлоридiнiн 10% ерiтiндiсiн. Антигистаминді заттар мен кортикостероидтарды кек тамырга енгiзедi. Ауыр халдегi наукастарга пирогенді реациялар болмас үшiн, жуылған және жiбiтiлген эритроциттердi кую керек. Трансфузия кезінде, 3% жағдайда аллергиялык реакциялар кездеседі. Олар плазманын белоктарына, эртүрлi иммуноглобулиндерге, лейкоциттер мен тромбоциттердiн антигендерiне сенсибилизациянын нәтижесі болып табылады. Аллергиялык реакциялар, әсіресе, екінші рет трансфузия жургiзгенде, кургак және нативті плазманы куйганда жиi кездеседi. Клиникалык көрiнiсi, бул дене кызуы, калтырау, жалпы әлсiздiк, кышыма, ентігу, локсу, кусу. Емдеу үшiн антигистаминді және десенсибилизациялык (димедрол, супрастин, кальций хлоридінін ерiтiндiсi, кортикостероидтар) заттарды, ал жүрек жетіспеушiлiгiнде – тамырдын тонусын жоғарылататын дәрілерді енгізеді. Гемотрансфузиялык аскынулар. АВО жуйесі мен резус-фактор анти гендерi бойынша сәйкес емес канды куйганда, гемотрансфузиялык шок дамиды. Ол сәйкес емес канды кую барысында немесе алгашкы минуттар мен сагаттарда дамуы мумкін. Патогенезінде донор эритроциттерiне реципиент антиденелерiнiн әсер ету салдарынан жылдам дамитын тамырлык гемолиз жатады. Бiрак куйылган плазмада донордын антиденесiнiн титрі жоғары болса, реципиенттін эритроциттерi гемолизге ұшырауы мумкін. Каннын сәйкес келмеуiнiң негiзгi себептеріне, дәрігердің іс-кимылдарынын кателiктерi мен кан кую ережелерін бузуы жатады. Шоктын 3 дәрежесін ажыратады: I дәрежеде – систолалык кан кысымы 81-90 мм. Сын. Бағ. Дейін төмендейдi; П дарежеде – 71-80 мм. Сын. Бағ., ал III дәрежеде – 70 мм. Сын. Баг. Темен болады. Гемотрансфузионды шоктын кезендерi:
Олигоанурия кезенінде диурез азаяды, тiптi анурия мен уремия дамуы Мүмкін. Бұл кезен 1,5-2 аптаға дейін созылады. Дирезлiн қалпына келу кезенi полиуриянын дамуы мен азотемиянын темендеуiмен сипатталады. Ұзактыгы – 2-3 апта. Жазылу кезенi 1-3 айға дейін созылады, ол бүйрек жетіспеушілігіне байланысты болады. 10-30 мл кан куйылганнан кейін, трансфузиянын алгашкы 30-60 секундында немесе трансфузиядан сон және жакын арадагы уакытта шоктын клиникалык белгiлерi көріне бастайды. Наукас мазасызданады, калтырау, ентігу, көкіректiн кысылуы, бел аймагы мен бұлшык етiнде ауыру сезiмi байкалады, бетi кызарады, кейде бозару немесе цианоз аныкталады. Локсу. Кусу, еріксіз несептiн бөлiнуi мен дефекация болуы мүмкін. Қан касымы төмендейді, тамыр соғуы жиі, әрі әлсіз болады. Бұл белгiлердiн үдеуінің салдарынан, наукас өлімге ұшырауы мүмкiн. Операция кезінде наркозда жаткан наукаска сәйкес емес кан кұйылса, шок көріністері байкалмайды немесе әлсiз болады. Бұл кезде кан кысымы төмендейді немесе жогарылайды, операциядагы жара тiндерi катты кансырайды. Наркоздан оянганнан кейін, наукаста тахикардия, кан кысымынын төмендеуі, жедел тыныс жеткіліксіздігі байқалады. Резус-фактор бойынша сəйкес емес канды куйганда, гемотрансфузиялык шок 30-40 минуттан немесе бірнеше сағаттан кейiн дамиды Сирек кездесетiн, АВО жүйесi және резус-фактор бойынша сәйкес емес эритроцитті массаны куюдан баска жагдайларда, Rh' ©, Rh» €, Hrº (d), Hr ©, Hr» (е) резус жүйесінің антигендерiне және Lewis, Duffi, Kell, Kidd, т.б. жүйелердiн антигендерiне байланасты аскынулар болуы мүмкін, бірак ABO және резус-фактор (RhD) антигендерiне караганда, олардын антигендік әсері темен болады. Наукасты шоктан шығару кезінде, жедел буйрек жетіспеушілігі дамуы мумкiн. Алгашкы күндерде диурездiн төмендеуi (олигоурия), несептiн салыстырмалы тыгыздыгынын төмендеуi және уремия белгiлерiнiн удей тусуі байқалады. Жедел бүйрек жетіспеушілігінен анурия дамиды. Қанда калдыкты азоттын, мочевинанын, билирубиннiн мөлшері өсе бастайды. Бұл кезен ауыр жагдайда 8-15, тіпті 30 тәуілікке дейін созылады. Диурез калпына келген кезде, жазылу кезеңі басталады. Уремия дамыса, наукас 13-15 кунде өлiп калуы мүмкін. Гемотрансфузиялык шокты емдеу, кан куюды токтатудан басталады және сәйкессiздiктiн себебін анықтамас бұрын, бiрден шокка карсы интенсивті ем шараларын жүргізу керек. Қан қысымы төмендегенде-тамыркызметiнынталандыру және антиген-антидене реакциясын баяулату максатында адреналинді, кортикостериолтарды преднизолонды немесе 250 мг гидрокортизонды) және (50-150 мг антигистаминді ерітінділерді (димедролды, супрастиндi немесе тавегиллы) енгiзедi. 2. Гемодинамика мен микроциркуляцияны калпына келтiру ушiн, плазма алмастырушы суйыктыктарды колданады: полиглюкин, реополиглюкин, тұзды ерітінділер. 3. Гемолиз өнімдерін шығару үшін, лазикс, пайдаланады. Маннитол дорiлерiн 4. Диурезді күшейту үшін, натрий гидрокарбонатын немесе натрий лактатын енгiзедi. 5. Бүйректін кан айналымын жаксарту үшін, Вишневский әдiсiмен екi жакты паранафралди новокаин коршауын жасайды. 6. Ылғалдатылған оттегіні бередi, тыныс жетіспеушілігінде өкпеге жасанды желдендiру жүргiзiледi. 7. Жедел бүйрек жетіспеушiлiгiнде дәрiлiк емнін нәтижесiз болуы және уремиянын үдеуi кезiнде гемодиализ, гемосорбция және плазмаферез жүргiзiлуi тиiс. Бактериальді шок өте сирек кездеседі. Оның себебі, каннын дайындалу және сақтау кезінде инфекциялануы. Аскынулар трансфузия кезiнде немесе одан кейін, 30-60 секундтан сон дамиды. Калтырау, дененiн кызуы, козу, есiнiн бұлыңғырлануы, тамыр согуынын жиiлеуі, артериялык кысымның курт төмендеуі, ішінін ауыруы, диарея пайда болады. Диагноз кою үшiн, калган канды бактериологиялык зерттеу өте маңызды болып табылады. Емдеуді реанимациялык белiмде жүргізу керек, ол кезде кідірмей шокка, интоксикацията карсы және антибактериальді ем шараларын жасайды: анальгетиктердi, кан тамырын тарылтатын дәрілерді (мезатон, норадреналин), реологиялык және дезинтоксикациялык касиет плазма алмастырушы заттарды (реополиглюкин, гемодез, неокомпенсан), электролитті ерітінділерді, антикоагулянттарды, кең спектрлі антибиотиктарды, Кортикостериодтарды енгiзедi. Үлкен көлемде плазмаферездi колдану нэтижелі болып табылады. Ауа эмболиясы енгiзу тәсiлiнде кателiктер жiбергенде дамуы мүмкін трансфузияга арналган жүйені толтырганда, ауанын калып коюы кезiнде кездеседі. Венага ауа кіріп, жүректiн он жартысына барады, содан кейін өкпе артериясынын бағанасын немесе бұтактарын бiтейді. Эмболияның дамуы үшін, венаға бірден 2-3 см3 ауа кірсе жеткілікті. Өкпе артериясынын ауа эмболиясынын клиникалық көріністерi-көкіректегі катты ауыру сезімі, ентігу. 2) Аурудың сатысына байланысты байқалатын жергілікті белгілер: 1 сатыда ауыру сезiмi тек жарада гана болады. Жара кургак, пас-сур тұтыкпен капталган (болiнiстерi аз немесе мүлдем болмайтын өліеттену). Терiнiн iсiнуi тек жаранын шетінде ғана болады және ол аздап саргыштанады. 2 сатыда-ауыру сезiмiнiн «ауысып жылжу>> белгiсi байкалады, сонымен бірге онын сипаты өзгереді. Аяк-колдын көлемінің ұлғаюына байланысты керіліп тұрғандай ауыру сезiмi пайда болады. Ауыру сезiмiнiн орын ауыстырып жылжуы газдын және iсiнулiн аяк-коллын бойымен таралуымен тусiндiрiледi. Ісіну мен газдын түзiлуiнiн жогарылауы байқалады. Жара кургак, еліеттенген. Бұлшықеттер iсiнген және сыртка аударылып шыгады. Терiсi бозғылт-сары түсті болады. Жаранын айналасында кола немесе мрамор түстес дактар түзіледі. 3 сатыда аяк-колдагы тамыр согуынын жогалуы және онын муздауы аныкталады. Ауыру сезiмi мен сезiмталдык жойылады. Ісіну мен газ тұлғаға жайылады. Закымдалған аяк-колдын көлемi оте катты улғаяды, геморрагиялык және кою-коныр сұйыктыкка толған көпіршіктер пайда болады. Жара толык өліеттенген, кургак, iсiнген, шеттерi сыртка аударылган, канды-iрiндi белiнiстердiн шыгуы байкалады. 4 сатыда - жарада iрiн пайда болады, алыста орналаскан ағзалар мен тіндерде iрiндi метастаздар дамиды. Диагнозды бактериологиялык зерттеумен мiндеттi түрде нактылау кажет. Бактериоскопия (жарадан жагынды алу) жүргізіледі және арнайы орталарга егiледi. Тіндерде газ болғанда рентгенологиялык зерттеу әдiсi колданылады. Ісінудiн ұлғаюы мен газдын тузiлуiнiн жоғарылауы «лигатура белгiсiмен», «шампан тыгыны белгiсiмен» дәлелденеді. Газды гангренанын алдын-алу шаралары Арнайы емес алдын-алу шаралары: ... ЖБХӨ ерте және толык орындау, оган дренаждарды орнату (кейде, жара ластанған және катты закымдалған жағдайда тiгiс салынбайды); шокпен және анемиямен күрес жүргізу; антибактериальді ем тағайындау. Арнайы алдын-алу шаралары: кездейсок жараларда орындалады, әсiресе тiндердiн үлкен көлемдi жаракаттарында, жаранын топыракпен ластануында және атылған (ок тиген) жаракаттарда жүргізіледі. Осы максатпен бұлшыкетке поливаленттi гангренага карсы сарысудын 30 000 АБ енгiзiледi: Анти Cl.perfrigens - 10 000 АБ; Анти Cl.septicum - 10 000 АВ; Анти Cl. Odematiens-10 000 АБ. Cl. hystolicum - сирек кездеседі. Жергiлiктi - анаэробты бактериофаг ч сиқыршылар. Анаэробты инфекция 1. Наукасты шектеп, бөлек палатага жаткызу. 2. Арнайы ем: 400 мл жылы физиологиялык ерiтiндiге сұйылтылган поливалентті гангренага карсы сарысудын 150 000 АБ венага енгiзу. Ол анти Cl. perfringens - 50 000 АБ; анти- Cl. septicum - 50 000 АБ және анти- СІ odematiens - 50 000 АБ тұрады. Қоздырғышты аныктаганнан кейiн, соған қарсы моновалентті сарысудын 50 000 АБ енгiзiледi. 3. Жедел хирургиялык ем: зақымдалған тiндердi аумакты етiп тiлiп ашу - анаэробты флегмонада <лампасты>>,бір-бiрiмен байланысатын тiлiктер жасау. Жараны Н.О. KMnO, ерiтiндiлерiмен жуып шаю. ... зақымдалған тiндердi кесiп алып тастау, алдымен бұлшыкеттердi; аяк-колдын ампутациясын (экзартикуляциясын) жасау, ол бұрау салынбай, гильотинді тәсілмен және тұкылды тiкпей орындалады. 4. Консервативті кешенді ем: антибактериальдi; дезинтоксикациялык ем: гомеостаз бен иммунитетті түзеу: симптоматикалык ем; ГБО; диоксидин мен тотыктырғыштарды (Н.О., KMnO epiтiндiлерiн) пайдаланып жараны күнделікті тану; экстракорпоральдi детоксикация әдiстерiн жүргiзу; ҚШҰ синдромын түзеу. Бул патологияда елiмнiн денгейi жоғары болады (70-80%). Шірікті инфекциясы Көбінесе, кішігірім мыжылған және өмiрге кабiлетi жойылған тiндерi бар жаракаттык жаралар, сонымен катар жамбас сүйектері сынганда дамитын несепті флегмоналар, диабеттiк гангреналар, кiндiк флегмоналары, курсак кабыргасынын флегмонасы, ток iшектiн жаракаттары, шiрiктi перитонит, тістелген жаралар, окпен атылган жаралар шiрiктi инфекциямен аскынады. Жаранын шірікті инфекциясы өзiндiк аскыну ретiнде сирек кездеседі және ол әдетте клостридиальді анаэробты және аэробты инфекцияга косылып дамиды. Шірікті инфекциянын коздыргыштарына B. putrificum, B. sporogenes және B. coli жатады. Клиникасы. Шірікті инфекциянын клиникалык көрiнiсi, көбінесе газды гангренаны елестетедi, бiрак одан бiршама белгiлермен ажыратылады. Шірікті инфекцияга сасыган, ихорозды, ештенемен салыстырылмайтын жагымсыз иiс, айкын интоксикация, өлген тіндердің барлык закымдалу турлерi. сонымен бірге сүйектердін де закымдалуы тән. Ол тiндердiн ыдырауымен және сасык шірікті иiстiн пайда болуымен түсіндіріледі. жүктеу/скачать 442,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|