2-дәріс. Табиғатты зерттейтін ғылымдардың зерттеу нысандары тақырын оқыту
2.1 Табиғатты бақылау, өлшеу жүргізу тақырыбын оқыту ерекшеліктері
2.2 Ғылыми зерттеу жүргізуді жоспарлау және ұйымдастыру
2.3 Бақылау және зерттеу нәтижелерін өңдеу, сараптау
2.4 Жаратылыстану бағытындағы ғылыми ерттеулерде қолданылатын өлшем бірліктер
5 снып оқушыларының қоршаңан ортаны танып білуі мен дүниетанымдарын қалыптастыру үшін жергілікті жерде ауа райына термометр, барометр, гигрометр, жел бағдарлды қолданып бақылау жүргізудің маңызы зор.
Олармен жұмыс істеу барысында алынған мәліметтерді тіркеу, графиктік өңдеу оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын дамытуға мүмкіндік береді.
Бақылау ұйымдастыру үшін білім алушылард термометрдің гигрометр, барометрдің құрылысымен, жұмыс істе, өзшемдерді тіркеу, графиктер құру әдістерімен таныстырып, әр апта сайын алынған мәліметтерді өңдеп температураның салыстырмалы ылғалдылықтың графигін, жел өрнегін, бұлттылық диаграммасын құруды үйретуді көздейтін сарамандық жұмыстар жүргізу керек.
Жұмыс соңында әр оқушы өзінің бақылау нәтижесін көрсет ілім түрінде ұсынуы тиіс.
Бүқіл оқушылардың зерттеу жүргізу оның нәтижелерін өңдеу дағдыларын қалыптастырады.алынған мәліметтерді өңдеу жеңіл болу үшін ауа райын бақылау күнделігін жасатып оған барлық мәліметтерді тіркетудің маңызы зор. Ол өз кезегінде алынған мәліметтерді талдап ауа райының элементтерін график, атмосфералық құбылыстарды (бұлттылық, жауын-шашын, жел) диаграмма түрінде ұсынуңа мүмкіндік береді. Ауа райының күнделігін кестеде берілген үлгі бойынша құруға болады.
3. Салыстырмалы ылғалдылықты анықтау үшін мектеп зертханасындағы ВИТА-2 психрометрлік гигрометрін пайдаланыңыздар.
4. Желдің бағытын географиялық алаңда орнатылған флюгермен анықтаңыз немесе https://www.gismeteo.kz/ сайтынан өзіңіз тұратын елді мекеннің ауа райына қатысты мәліметтерден алуға болады. Желдің соққан бағытын 1-кестеде берілген әріптермен белгілеңіз.
5.Ауа температурасын, салыстырмалы ылғалдылықты өлшеу, желдің бағыты мен бұлттылықты анықтау мәліметтерін ауа райын бақылау күнделігіне жазыңыз.
6. 10 күннен кейін орташа температураны, салыстырмалы ылғалдылықты есептеп, ауа райын бақылау күнделігінің соңғы бағанасын толтыру қажет.
1-кесте. 10 күннің ауа райын бақылау күнделігі
Елді мекен: айы: 10 күндік (1, 2 ,3)
|
күндер:
|
Орташа көрсеткіші
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
Бұлттылық
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ауа температурасы, ºС
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Температура көрсеткіші
|
Құрғақ термометр,ºС
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ылғалды термометр,ºС
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ылғалды және құрғақ термометр көрсеткішінің айырмасы ,ºС
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Психрометрлік кесте мәліметтері бойынша салыстырмалы ылғалдылық, %
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жауын-шашын, мм
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Желдің бағыты
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Шартты белгілері: 1.бұлттылық: -бұлтты; ала бұлтты; -ашық;
2. Желдің бағыттары: Б-батыс; Ш-шығыс;С-солтүстік; О-оңтүстік; ОБ-оңтүстік-батыс; СБ-солтүстік-батыс; СШ-солтүстік-шығыс, ОШ-оңтүстік-шығыс.
Табиғатты оқып үйрен удің не гізгі әдісі – табиғаттағы құбылыстар мен үрдістерін бақылау. Бақылаудың нәтижес інде өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігі, жыл маусымдарына айланысты ауа райының өзгерісі туралы білімді толықтырамыз.
Зертханада әртүрлі эксперименттер жүргізіледі (лат. Experimentum – тәжірибе ). Эксперимент барысында адамдар табиғи құбылыстарды жасанды жолмен қалыптастырады. Мысалға, заттың қызуы. Ежелгі заман адамдарына есеп теу өне рімен қоса өлшеуді де біртіндеп үйрен у қажет болды. Қазіргі кездегі бақылау әртүрлі арнайы құралдар арқылы жүргізіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |