: »таңбасы және сандарды пайдаланып орындаған жазуды айтады.
3·2=6 ( 3-кӛбейткіш, 2- кӛбейткіш, 6- кӛбейтіндінің мәні, 3·2-кӛбейтінді)
6
: 2=3 ( 6-бӛлінгіш, 2-бӛлгіш, 3- бӛліндінің мәні, 6
: 2 бӛлінді)
3. Кӛбейту мен бӛлу амалдарының дербес жағдайлары – 1 және 0 сандары қатынасатын жағдайларда
кӛбейту және бӛлу амалдарын орындау. Оны 3 топқа бӛліп қарастыру кӛзделеді.
А) Санды 1-ге және 0-ге кӛбейту нақты мысалдар арқылы бірден енгізіледі, яғни «кез-келген санды 1-
ге кӛбейткенде сол санның ӛзі шығады», ал «кез-келген санды 0-ге кӛбейткенде 0 шығады».
Мысалы, Дәптер 6 теңге тұрады, егер оқушы осындай 3 дәптер сатып алса қанша теңге жұмсайды? 2
дәптер сатып алса ше?, 1 дәптер сатып алса ше?, 0 дәптер сатып алса ше?
6·3=18
6·2=12
6·1=6
6·0=0
Б) 1-ді және 0-ді санға кӛбейтудің мән-мағынасы кӛбейту амалының бірдей қосылғыштардың
қосындысы болып табылатынын басшылыққа ала отырып ашылады.
1·2=1+1=2
0·2=0+0=0
Осындай бірнеше мысал қарастырғаннан кейін «бірді кез-келген санға кӛбейткенде, сол санның ӛзі
шығады» және «0-ді кез-келген санға кӛбейіткенде 0 шығады» деп қорытынды жасалады.
В) Санды ӛзіне ӛзін бӛліп, 1-ді шығарып алу және санды 1-ге бӛліп, сол санның ӛзін шығарып алу, 0-
ді 0-ден ӛзгеше санға бӛліп, 0-ді шығарып алу кӛбейту және бӛлу амалдарының ӛзара кері амалдар екеніне
негізделіп түсіндіріледі.
2
: 2=1, ӛйткені 2·1=2
2
: 1=2, ӛйткені 1·2=2
0
: 2=0, ӛйткені 2·0=0
Санды 0-ге бӛлу жағдайының мүмкін емес екендігіне назар аударылады. Мысалы, 3
: 0 жағдайында
бӛліндіде қандай да бір сан шықты десек, оны 0-ге кӛбейткенде 3 шықпайды, 0 шығады. Сондықтан «кез-
келген санды 0-ге бӛлуге болмайды».
№12дәріс Дәріс тақырыбы: Кӛбейту және бӛлу амалдарымен байланысты есептердің түрлері.
