Тақырып 10. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын сақтауға арналған операциялар.
Сабақтың мақсаты: студенттерді Мүйізсіздендіру, мұрын сақинасын кигізу операциялармен таныстыру (ринопластика).
Материалдық қамтамасыз ету: хирургиялық жабдықтар мен құралдар. Кестелер, плакаттар, муляждар, Жануарлар, мұрын сақинасы, бекітуге арналған арқан, трепан.
Сабақтың әдістемесі: Ринопластика-мұрын айнасының пластикасы. Операция асыл тұқымды бұқаларда жасалады, онда мұрын сақинасымен жыртылған мұрын айнасына жасалад. Бұқаның тұрған бойда станокта жоғары кқтерілген басымен бекітеді. Басы станоктың тіректеріне созылған мүйізге байланған. Содан кейін жануарды тыныштандыру және иммобилизациялау үшін келесі ерітінділердің құрамындағы литикалық қоспаны көктамыр ішіне енгізеді: 2,5% аминазин 20 мл, 2% промедол 10 мл, 1% димедрол 10 мл, 40% глюкоза (немесе 0,7% ас тұзы ерітіндісі) 40 мл. Бұл мөлшер салмағы 1000 кг болатын бұқаға жарамды. литикалық қоспаның әсері 5 минуттан кейін пайда болады. Егер қандай да бір себептермен көктамыр ішіне енгізу мүмкін емес, олар бұлшықет ішіне енгізіледі. Бұл жағдайда литикалық қоспаның әсері
30-50 минуттан кейін келеді.
Операция техникасы (г. н.Фоменко бойынша). Операцияны мұрынның жыртылған апикальды бөлігінің беті мұрын-ерін айнасымен және мұрын септумының мембраналық бөлігімен бірге болған кезде жасаған жөн. Операциялық алаң тазартылады, 0,5% аммиак ерітіндісімен майсыздандырылады және 1 : 3000 йодталған спиртпен өңделеді. Мұрынның жыртылған жоғарғы бөлігінің төменгі (немесе жоғарғы) бөлігі қан пайда болғанға дейін өткір скальпельмен кесіледі, содан кейін мембраналық мұрын септумының алдыңғы шеті кесіліп, соңында мұрынның жоғарғы (немесе төменгі) аймағына өтеді. Жарақат беттерінің жанасу аймақтары пайда болғаннан кейін және мұрын септумының мембраналық бөлігінде тыртық тіндері кесілгеннен кейін, соңғысы кетгут ұзын жіптерінен 1-2 түйіндік тігіспен қосылады. Жіптердің ұштары кесіліп, кейіннен тігістер алынбайды. Содан кейін олар сұйық пластиктің жыртылған мұрын шыңының жоғарғы және төменгі бөліктерінің 6-7 нүктелерінде тіндердің қалыңдығына инъекция жасай бастайды — BF-2 немесе BF-6 желімі таза түрінде немесе синтокол түрінде (осы желімдердің біріндегі синтомицин ерітіндісі 1 : 100). Ине тіндердің қалыңдығына 2-4 см тереңдікке енгізіледі. Ол алынған арнаға шприцтен немесе түтіктен алынған кезде желім сығылады, сондықтан бұл арна сұйық пластикпен толтырылады. Жараланған беті ақ стрептоцид ұнтағымен көп мөлшерде шаңдалады және 3-4 мұрын - тіс айнасына ілмек тәрізді тігіс қолданылады, ол үшін поли немесе монофиламентальды капрон немесе балық аулау сызығы қолданылады. Жіптер үш түйінмен байланады, ал олардың ұштары бұралып, ыстық затпен біріктіріледі. Осы ескертіледі тұтандыру тораптар. Егер операциядан кейін ісінудің салдарынан мұрынның тарылуы пайда болса, тығыз резеңке түтіктер 1-2 күн ішінде олардың люменіне енгізіледі. Тігістер 10-14-ші күні алынып тасталады. Жаңа мұрын сақинасы 45 күннен кейін тозады.
Мүйіздердің дамуының алдын алу мүйіз терісінің негізін және оны жабатын эпидермисті бұзауларда 1-3 апталық жастағы мүйізді түйнектер аймағында бұзуға негізделген. Мұны істеудің бірнеше жолы бар.
Мүйізденудің алдын алудың химиялық әдісі кеңінен таралған. Бұзаудың мүйізді түйнектеріне күшті химиялық заттар қолданылады: каустикалық сода немесе нәжіс, азот немесе трихлорацет қышқылы және т. б.
Термиялық әдіс 6 аптаға дейінгі бұзауларда қолданылады. Бұл жағдайда олар темір немесе электр жылу камераларын пайдаланады.
Күйдіру техникасы. Мүйізді түзетін тіндерді жою үшін бір секунд ішінде мүйізді бүршікте өте жеңіл қысым мен жылу тогының айналуы жеткілікті; күйдірілген аймақ ашық қоңыр түске ие болады, ал күйдіргеннен кейін пайда болған ойықта тіндік эффузия пайда болады. Кезінде түзілетін, бұл струп лифті өздігінен қозғалып кетуі болмай қалған соң 2 — 3 апта.
Қанжар. Бір аптадан үш аптаға дейінгі бұзауларда мүйізді рудименттерді трепанмен алып тастайды.
Қолдану техникасы. Мүйіз аймағында жүн кесіліп, йод тұнбаларымен майланады. Көмекші бұзауды құлағына бекітеді. Оператор трепанды мүйізді түйнекке бекітеді және оның айналасындағы теріні жылдам айналмалы қозғалыстармен кесіп тастайды. Содан кейін трепанды 90° бұру арқылы мүйізді бүршік маңдай сүйегінің периостомымен бірге кесіледі.
Қауіпсіздік техникасы ережелері: әрбір білім алушы жануарлармен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы және жеке гигиена ережелерін сақтайды.
Білім алушының есеп беру ережесі: білім алушылар декорнацияны орындау техникасын пысықтайды және оқытушыға көрсетеді, сұрақтарға жауап береді
Бақылауға арналған сұрақтар:
1.Мүйізді хирургияның көрсеткіштері мен қарсы көрсетілімдері?
2. Жануарларды залалсыздандыру әдістері?
3. Мүйізденудің алдын алу жолдары?
4. Мүйізді түзудің алдын алудың қанды әдісі?
5.Мүйізденудің алдын алудың жылу әдісі?
6. Мүйізденудің алдын алудың химиялық әдісі?
7. Ринопластикаға көрсеткіштер?
8. Ринопластика техникасы?
Білім алушының білімін бағалау критерийлері
Студенттің ауызша (жазбаша) жауабын бағалау:
- "өте жақсы" бағасы студентке, егер ол оңай бағдарланатын оқу материалының мазмұнын терең және толық меңгергенін көрсетсе қойылады;
- "жақсы" бағасы студентке материалды сауатты жеткізе білгені үшін қойылады, бірақ сонымен бірге жауаптың мазмұны мен формасы бөлек болуы мүмкін;
- "қанағаттанарлық" деген баға, егер студент оқу материалының негізгі ережелері туралы білімі мен түсінігін тапса, бірақ оны толық емес, сәйкес емес түрде көрсетсе, ұғымдарды анықтауда дәлсіздіктерге жол берсе, өз пікірін негіздей алмаса, қойылады;
- егер студенттің бытыраңқы, жүйесіз білімі болса, негізгі және екінші ретті ажырата алмаса, ұғымдарды анықтауда қателіктер жіберсе, олардың мағынасын бұрмаласа, "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
Тестті бағалау:
- "өте жақсы" бағасы, егер тапсырма 91-100% орындалса, студентке қойылады%;
-егер тапсырма 81-90% орындалса, студентке "жақсы" бағасы қойылады%;
- "қанағаттанарлық" бағасы, егер тапсырма 70-80-ге орындалса, студентке қойылады%;
- егер тапсырмалар 70% - дан аз болса, студентке "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
Әдебиет: топографиялық анатомия негіздерімен жедел хирургия. Магда И. И., Иткин В. З. Мәскеу - "Колос" 2010
"Ветеринариялық хирургия"пәні бойынша білім алушылардың өзіндік жұмысын орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
№ 1 тақырып. Хирургиялық операцияларды ұйымдастыру.
Мақсаты: нақты операциялардың мысалында операция жоспарын құруды үйрену. Операцияларды ұйымдастыра білу.
Сабақтың ұзақтығы: 4 сағат.
Материалдық қамтамасыз ету: ІҚМ, жылқы және қой, хирургиялық құралдар, таңу материалдары, 3-4% новокаин ерітінділері, антисептиктер, антибиотиктер және т.б. суреттер, плакаттар.
Қысқаша әдістемелік нұсқаулар: сабақ кафедраның клиникасында, ветеринарлық клиникада немесе фермада өткізіледі. Хирургиялық араласудан бұрын әр түрлі асқынуларды және құралдар мен дәрі-дәрмектер жиынтығын ескере отырып, операция жоспарын жасау керек.
Бақылау сұрақтары:
1. Хирургтың қолын операцияға дайындау?
2. Операция түрлері?
3. Операциялық алаңды дайындау?
4. Жануарды операцияға дайындау?
5. Операция кезінде қандай асқынулар болуы мүмкін?
6. Хирургиялық араласулардағы асқынуды жою әдістері?
Әдебиет: топографиялық анатомия негіздерімен жедел хирургия. Магда И. И., Иткин В. З. Мәскеу - "Колос" 2010
№ 2 тақырып. Қан кетудің алдын алу. Қолданылатын препараттар.
Мақсаты. Қан кетудің алдын алу әдісін үйреніңіз.
Ұзақтығы: 4 сағат.
Материалдық қамтамасыз ету: Жануарлар, пинцеттер, инъекциялық инелер, шприцтер, Жанэ шприцтері, Бобров аппараты, новокаин ерітіндісі, 10% кальций хлориді ерітіндісі, 5% йод ерітіндісі, дицинон, мақта, дәке, бекітуге арналған жіптер, құлаған.
Қысқаша әдістемелік нұсқаулар. Сабақтар операциялық бөлмеде, хирургиялық аренада өткізіледі.
1. Қан кетудің алдын алу әдістерін жасаңыз.
2. Орындау кезінде асептика мен антисептика ережелерін қатаң сақтаңыз.
3. Қолданылатын препараттардың көрсеткіштері мен қарсы көрсетілімдері.
Бақылау сұрақтары.
1. Гемотрансфузия дегеніміз не?
2. Дәрілік заттарды бұлшықет ішіне енгізу техникасы?
3. Дәрілік заттарды көктамыр ішіне құю техникасы?
4. Көктамыр ішіне және бұлшықет ішіне енгізу кезіндегі сақтық шаралары?
Әдебиет: топографиялық анатомия негіздерімен оперативтік хирургия. Магда И. И., Иткин В. З. Мәскеу - "Колос" 2010
№ 3 тақырып. Қан құю.
Мақсаты. Қан құю және қан алмастырғыш заттар.
Ұзақтығы: 4 сағат.
Материалдық қамтамасыз ету: Жануарлар, қайшылар, пинцеттер, инъекциялық инелер, шприцтер, Жанэ шприцтері, Бобров аппараты, новокаин ерітіндісі, 10% кальций хлориді ерітіндісі, 5% натрий цитраты ерітіндісі, 5% йод ерітіндісі, гемодез, полиглюкин, гидролизаттар, мақта, дәке, бекітуге арналған жіптер, құлаған.
Қысқаша әдістемелік нұсқаулар. Сабақтар операциялық бөлмеде, хирургиялық аренада өткізіледі.
1. Қан құю техникасын жасау.
2. Орындау кезінде асептика мен антисептика ережелерін қатаң сақтаңыз.
3. Қан құю көрсеткіштері мен қарсы көрсетілімдері.
Бақылау сұрақтары.
1. Гемотрансфузия дегеніміз не?
2. Тікелей қан құю әдісі?
3. Дәрілік заттарды көктамыр ішіне құю техникасы?
4. Көктамыр ішіне енгізу кезіндегі сақтық шаралары?
Әдебиет: топографиялық анатомия негіздерімен жедел хирургия. Магда И. И., Иткин В. З. Мәскеу - "Колос" 2010
Жалпы хирургия бойынша Практикум: оқу. жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы / ред.Б. Семенов, А. А. Стекольников. - СПб. 2013. - 368 б. :
Жеке хирургия бойынша семинар: Оқу. жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы / Б.С. Семенов [және т. б.]. - СПб. 2013. - 352 б. :
№ 4 тақырып. Анестезияға арналған препараттардың дозаларын есептеу.
Достарыңызбен бөлісу: |