Білім беру бағдарламасы студенттеріне арналған дәрістер жинағы Шымкент 2021
жүктеу/скачать 0,79 Mb.
|
ОПТИКА НЕГІЗДЕРІ ДӘРІС
osh sor kazahskiy-jazyk emn 10-klass kaz, биопэма әдісі, Ананың ыстық алақаны», Ағартушылық дәуірі, №5 Ғылыми жұмыс, pdf 20220918 221827 0000, 357200, Сөйлем мүшелері. Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш пен б…
| 2.6. Лазерлік сәулелену
Бұл лазермен жасалған толқындар ұзындықтарының оптикалықдиапазоны негізіндегі, электромагниттік сәулелену; жарықтың басқа көздерініңсәулеленуінен когеренттіліктің жоғары дәрежесімен, шоғырдың кіші бұрыштықайырылуымен, жоғары спектралдық жарқындылық және монохроматтылықпенерекшеленеді. Нақты жағдайларда лазерлік сәулеленуден бір спектралдыққұрастырушыны (генерлеудің біржиіліктік режімі деп аталғанды іске асыру)бөліп алуға болады. Лазерлік сәулеленудің спектралдық сызығының кеңдігібіржиіліктік режімде, атомдардың өз бетімен сәулеленуіндегіден бірнеше есекіші. Лазерлік сәулеленудің жоғарғы спектралдық жарқындылығы (уақытбірлігінде көз беті бірлігінен денелік бұрыш бірлігіне шығарылған, бірліктікжиіліктік аралықтағы энергия мөлшері) оның жоғары монохроматтылығыменжәне жедел бағытталуымен қалыптасқан. Лазерлер үшін спектралдықжарқындылықтың шамасы Күннің спектралдық жарқындылығынан ондағанмың есе асып түседі. Лазерлік сәулеленудің затпен әрекеттесуі – лазерлік сәулеленудің түрлізерзаттармен (орталармен) әрекеттесуімен байланысқан, физикалыққұбылыстардың және олардың қолданбалы жайларының шеңбері. Лазерліксәулеленудің линзалары мен айналары көмегімен төтенше кіші ауқымдар(бірнеше мкм-ге дейін) ауданында фокустеліне алады. Мұнда қуаттығыздығының ірі мәндеріне жетуге болады: үзіксіз режімдегі лазерлер үшін–106-ға дейінгі Вт/см2, импульстік режім үшін – 109, 1012 және 1015-ке дейінгіВт/см2 сәйкестелініп милли, нано және пикосекундтық импульстікұзақтылықтарда. Мұндай қуатты сәулелену көмегімен металдарды, шыны, қыш,сапфир, алмаз және тағы басқаларды балқытуға және булауға болады. Лазерліксәулеленудің затқа дозалық әсері кезінде пісіру, дәнекерлеу, түрлі тетіктердішынықтыру, тесіктерді бұрғылау, парақтық материалдарды кесу (Лазерліктехнологияға қараңыз) іске асырылады. Қуатты лазерлік сәулеленудің сұйықтарда және қатты денелерде таралуыкезінде еріксіз комбинациялық шашырау құбылысын байқауға болады.Шашыраған сәулеленудің жиілігі түсетін лазерлік сәулелену жиілігіне қатысыбойынша молекулалық тербелістер немесе кристалл торына тән тербелістержиілігінің шамасына жылжиды. Осы орталарда лазерлік сәулелену әсеріненсондай-ақ Мандельштам – Бриллюэн шашырауы байқалады, мұнда шашыраусәулеленудің спектрі түсетініне қатысы бойынша, синхрондық жарық толқыныортасында қозатын акустикалық тербелістердің жиілігі шамасына жылжиды. Лазерлік сәулеленудің затпен әрекеттесуі кезінде пайда болатын, қызықтысызықты емес эффектілерге толқындық майдан айналуы құбылысы жатады,мұнда шашыраған лазерлік сәулелену түсуші лазерлік шоғырға қатынасыбойынша қатаң кері бағытта бағытталған және соңғының барлық ерекшеліктеріқайталанады. Жоғары шоғырланған орталардағы лазерлер қатты денелік лазерлер,бұлардағы белсенді орталардағы иондар-белсендіргіштердің мөлшері, дәстүрліқатты денелік лазерлердегіден гөрі 30–40 есе жоғары. Үлкенірек іс жүзіндепайланылатындар Nd3+ иондарымен белсендірілген орталар. Болашағы барнеодимдік орталарға бірінші кезекте жататындар (NdP5O14), литий неодимініңтетрафосфаты (LiNdP4O12), калий неодимінің тетрафосфаты (KNdP4O12)бұлардағы Nd3+ иондарының мөлшері (3 5)∙1021 см-3-ке дейін. Nd3+концентрациясының соншалықты жоғары болғанына қарамастан, Nd3+иондарының метатұрақты күйінің өмір уақыты бұл материалдарда жеткіліктіүлкен (мысалы АИГ-дегі лазерлерде, ол Nd3+ иондарының оңтайлыконцентрациясындағы осындайдың 0,3-ін құрайды). Қайта құрылатын қатты денелік лазерлер – генерлеудің кең жолағы барлазерлер, бұл органикалық бояғыштардағы лазерлермен ұқсастығы бойыншагенерлеудің толқын ұзындығын бір қалыпты қайта құруға мүмкіндік береді.Қайта құрылатын қатты денелік лазерлерде иондар-белсендіргіштер ретінде еңкөп таралу алған темір тобының (Ti, V, Cr, Mn, Co, Ni және т.б.) жәнесәйкестелініп толтырылмаған 3d- мен 4f-электрондық қауыздары бар сирекжерэлементтері (Ce, Pr, Nd, Sm, Er и т.д.) тобының иондары. Бұл иондардағыкеңжолақтық генерлеу кристалл фонондары қатысқан электронды-тербелістікауысуларға тән. Электронды-тербелістік ауысудағы генерлеу мүмкіндігі бөлметемпературасы кезінде алғаш рет 1977 жылы АҚШ-та александриткристалдарында (BeAl2O4:Cr3+) іске асырылды. Қайта құрылатын қатты денеліклазерлер үшін болашағы бар кристалдарға изумруд (Be3Al2Si6O18:Cr3+), құрамында Cr3+ бар гадолиний-скандий-галлийлік грант (ГСГГ:Cr3+), Ti3+-пенбелсендірілген корунд, сондай-ақ шынылар қатары жатады. Қатты денеліклазерлердің айрықша тобына шалаөткізгіштік лазерлер кіреді. жүктеу/скачать 0,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|