113
•
қарама-қайшылық нәтижелерінің шешілуіне қарамастан баламен қарым-қатынасты
бұзбауға тырысу (қақтығыс туралы өкініш білдіру, оқушыға өзіңіздің
ықпалдығыңызды білдіру);
•
оқушылармен қақтығысдан қорықпаңыз, оларды сындарлы шешу бастамасын өзіңізге
алыңыз;
•
балалардың сізді түсініп, сізбен барлық жағдайда келісетінін бағалай отырып,
Стендал айтқан "Тек қарсылық білдіретінге ғана сүйенуге болады" деген сөздерін
түсініңіз.
Білім беру саласында қақтығыстардың негізгі субъектілері – оқушы, мұғалім, ата-аналар
және әкімшілік. Ең көп тарағанының бірі - оқушылар арасындағы қақтығыс. Осындай
қақтығыстардың негізгі себептері - жасөспірімнің шағын топтарда, сыныпта көшбасшылық
жағдайға, агрессивтілік пен қатыгездікке (олардың көздері отбасылық қарым-қатынастың
ауытқулары мен мұғалімнің оқушылармен өзара іс-қимылының түрі болып табылады)
ұмтылуы, сондай-ақ оқушының жас ерекшеліктері.
Елдегі қазіргі жағдай, мектептің жұпыны жағдайы, мұғалімдердің, әсіресе жас
мамандардың жеткіліксіз дайындығы, оқушылармен қақтығыстарды сындарлы шешулері
көбінесе лаңкестік салдарға ұшыратады.
Мұғалімнің қақтығыс барысында өз ұстанымын дұрыс анықтай алуы маңызды, өйткені
егер оның жағында сынып ұжымы болса, онда ол қалыптасқан жағдайдан оңтайлы шығу
жолын табу оңай.
Егер сынып тәртіп бұзушымен бірге шулай бастаса немесе екі жақты позицияны
иеленсе, бұл жағымсыз салдарға әкеп соғады (мысалы, қақтығыстар тұрақты сипатқа ие
болуы мүмкін.).
Қақтығыстан сындарлы шығу үшін педагогтің жасөспірім ата-аналарымен өзара қарым-
қатынасы маңызды.
Жиі, мұғалім өсіп келе жатқан оқушылармен қарым-қатынасын, мұғалімге бағынуды
талап ету мүмкіндігін қамтамасыз ететін бастауыш сынып оқушыларымен бірдей қағидаттар
негізінде жалғастырады. Мұндай қарым-қатынас түрі жасөспірімнің жас ерекшелігіне, ең
алдымен өзі туралы жаңа көзқарасқа, ересектерге қатысты тең жағдай жасауға ұмтылуға (И.
М. Вереникина) сәйкес келмейді. Мұғалімнің психологиялық дайындықғысыз үлкен
балалармен қарым-қатынастың жаңа түріне өтуі мүмкін емес. Мұндай қарым-қатынастың
бастамашысы ересек (Бисембаева А. К.) болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: