Тақырыбы: Бұлшықеттер жүйесінің морфологиясы. Дәрістің мақсаты: Студенттерді бұлшықеттердің түрлерімен, олардың құрылысымен, анатомиялық бөліктерімен, қаңқа бұлшық еттерінің жіктелуімен және бұлшықеттердің көмекші мүшелерімен таныстыру.
Түйінді сөздер: бұлшықеттер, миосимпласт, миоглобин, экстензор, флексор, аддуктор, абдуктор, супинатор, пронатор, шандыртензор, леватор, депрессор, ретрактор, констриктор, дилятатор.
Иллюстрация: жануарлар бұлшықеттерінің таблицалары, слайдтар, атлас.
Дәрісте қамтылатын негізгі сұрақтар: 1. Бұлшықеттер жүйесінің жалпы сипаттамасы, бұлшықеттердің дамуы.
2. Мүше ретіндегі бұлшықеттің құрылысы, оның анатомиялық бөліктері.
3. Ішкі құрылысына, пішініне және қызметіне байланысты бұлшықеттердің жіктелуі.
Бұлшықеттердің көмекші мүшелері.
Қаңқа бұлшықеттерінің жіктелуі.
Дәрістің мазмұны: 1-сұрақ. Жануарлар организмдерінде даму тегіне байланысты бұлшықеттер: сомалық бұлшықеттер және висцеральдық (іштік) бұлшықеттер болып екі топқа ажырайды. Ұрықтың сегменттелмеген мезодермасынан (спланхнотомынан) қалыптасатын желбезек аппаратынан дамып жетілетін висцеральдық бұлшықтерге: бастың бет (мимикалық бұлшықеттер) және шайнау бұлшықеттері, көздің бұлшықеттері, құлақтың бұлшықеттері, бастыңтеріасты бұлшықеттері, тіласты сүйектің бұлшықеттері, жұтқыншақтың бұлшықеттері, көмекейдің бұлшықеттері, трапеция тәрізді бұлшықет, төс-бас және иық-бас бұлшықеттер, ішкі мүшелер құрамындағы етті қабықтар мен етті қабаттар жатады. Жануарлардың бас аумағындағы висцеральдық бұлшықеттер түрөзгеріске ұшырап, сомалық бұлшықеттер тәрізді бас сүйектерімен байланысып, қаңқа бұлшықеттеріне айналған.
