«Білім беру жүйесіндегі кеңестік үкімет реформаларының қарама-қайшылықтары: қазақ тілінің араб таңбасынан кириллицаға ауысуы және А. Байтұрсынов бастаған топ реформаларына қарсылық көрсетуі»
жүктеу/скачать 34,58 Kb.
|
СӨЖ (1)
| Қорытынды
Қоғамның әлеуметтік-саяси өмірінің дамуы ол пайдаланылып отырған жазба тілдің, әсіресе оның сөздік қазынасының толығуы, реттеле түсуі сияқты қозғалысына орай оның жазба тәжірибесі де, жазу тәртіптері – емле қағидалары да азды-көпті өзгерістерге ұшырап отырады, өңделе, қырнала түсіп реттеледі. 20 жылдан астам мерзім ішінде де ғылыми-практикалық мәні бар пікірлер айтылып келеді. Халыққа білім беруге арналған шығын мөлшері республикада жылдан жылға өсе берді. Өз ісінің үздік шеберлері С.Көбеев, О.Колкенова, Ш.Сарыбаев, Л.Добрянская, Х.Казиев, И.Волков, А.Ақатов, т.б. республикадағы білім саласында тұңғыш еңбек сіңірген мұғалімдер атанды. Шығармашылық ізденіс пен күнделікті тәжірибеге сүйенген кеңестік педагогика қалыптасты. Қорытындылаймен қазіргі әлипбі көзқарасын айта кетсек, Қазіргі таңда латын әліпбиіне көшу Жаңа қазақ әліпбиі қазіргі кириллицадағы 42 әріптің орнына латын әрпінің 25 таңбасымен таңбаланатын болады. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 2017 жылы 12 сәуірде «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында: «Біріншіден, қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру жұмыстарын бастауымыз керек. Біз бұл мәселеге неғұрлым дәйектілік қажеттігін терең түсініп, байыппен қарап келеміз және оған кірісуге Тәуелсіздік алғаннан бері мұқият дайындалдық» деп айтқан еді. Мобильді телефон, смартфондар және хат жазудың басқа құралдары бізге әртүрлі елден келеді, оларда да латын дыбысының тек 26 әрпі ғана қолданылады. Егер біз диакритикалық таңбаларды енгізетін болсақ, онда олардың жиі қолданылмауынан байырғы дыбыстарымызды, яғни төл дыбыстарымызды жоғалтып алуымыз мүмкін. Көзқарастар Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келді деп есептеймін» деген болатын. Әлем халқының 70% латын әліпбиін біледі. Тіпті жапон, қытайлардың өзі «қытай латын графикасы», «жапон латын әліппесі» дегенді қолданады. Қазір біз акут таңбасы бар алфавитті қолданамыз. Қазіргі акут таңбасымен алынған әліпбиіміз «бір дыбыс – бір әріп» принципіне толығымен сәйкес келеді. «Ш» мен «Ч» әріптері ғана осы приципке үйлеспейді. Латынға көшпеу керек дейтіндердің тағы бір «дәлелі» - жаңа ұрпақ кирил қарпіндегі мәдени мұрадан айырылып қалады.
жүктеу/скачать 34,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|