Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 7,73 Mb.
|
|
Қара-қоңыртат.Қоздырғышы: Bipolaris sorokiniana Sacc., syn. Helminthosporium sativum (Deuteromycetesкласы, Hyphomуcetales ќатары). Ауружапырақты, сабақты, масаққабығын, өсімдіктіңжерастыоргандарынзалалдайды. Аурудөңгелекпішінді, ақшылтүстідақболыпбілінеді, кейінтүсіқарақоңырланыпбіртіндептұтасыпкететіндақтарғаайналады. Ауаныңжоғарыылғалдылығындадақтарконидиялардантұратынқаразәйтүнтүстіөңезгеайналады. Аурутұқымнан, өсімдікқалдықтарынан, топырақтантаралады. Аурудыңдамуынаылғалдыауа-райыменқоңыржайтемпературақолайлы. 
Дақауруларыменкүресушаралары:ауыспалыегістіпайдалану;бірдақылдықайталапекпеу;ауырмайтынтөзімдіалдыңғыдақылдытаңдау; себудіңтиімдімерзімдеріментұқымныңсебумөлшерінсақтау; аңыздыөсімдікқалдықтарынантазарту; төзімдісорттардыегу; тұқымдытазартыпжылыауаменжылытужәнедәрілеу. Ортаңғыжапырақтардыңзақымдануы 10% жоғары, жоғарғысы 1% (зақымданудәрежесінанықтауЭ.Э.Гешеленіңшкаласыбойыншажүргізіледі) болғанжағдайдафунгицидтермен«Тізім…»бойыншадәрілеуқажет. Үлгіалутатауруыныкісияқты. Тапсырма: 1. Тамыршірігініңбілінубелгілерінзерделеу, зақымдалғанмүшелердіңсыртқыбелгілерінсуреттеу. 2. Дәндідақылдардыңдақауруларыныңтүрлерінанықтау, анықтаубарысынжазыпотыружәнеаурудыңбілінубелгілерінсуреттеу. 3. Гельминтоспориозспораларыныңқоздырғышынмикроскопарқылықарау. 4. Дәндідақылдардыңшірігімендақауруларыныңқоздырғыштарыныңбиологиялықерекшеліктеріментанысу. 5. Дәндідақылдардытамыршірігімендақауруынанқорғаутәсілдерінқарастыру. 6. 3 кестенітолтыру.
3 кесте - Дәндідақылдардыңтамыршірігімендақаурулары
Бақылаусұрақтары: 1. Дәндідақылдардыңдақауруыныңнегізгітүрлеріната. 2. Жапырақтыңдақ ауруларықоздырғыштарыныңбиологиялықерекшеліктері. 3. Тамыршірігініңдамуынамүмкіндіктуғызатынжағдайлар. 4. Дәндідақылдардыңауруларыменагротехникалықтәсілдерменкүресу. 5. Дәндідақылдардыңауруларынжоюшаралары. Дәріс 15
Түсініктеме Дәндідақылдарауруларыныңқоздырғыштарысаңырауқұлақтар, бактерияларменвирустар. Саңырауқұлақтар қаракүйе, тат, тамыршірігі, спорынья, фузариоз, ақұнтақ, зәйтүнзеңіауруларынтудырады. Бактерияларқара, базальдық, жолақбактериозбенмеланоз, алвирустар қуыршақтану, жолақмозаикаауруларынашалдырады .
Ауружапырақта, оныңқынабында, сабақта, масаққауыздарындадамиды. Зақымданғанмүшелердеконидиитүзушілермен конидиялардантұратынақтүстіборпылдақөңезпайдаболады. Уақытөтекелеөңезтығызданып, қараяды. Өсімдікқалдықтарыменкүздікдақылдардыңөскіндеріндеклейстотецийменмицелийтүріндеқыстайды. Ауружелағыныменконидияларарқылытарайды. Аурудыңқаттыдамуыауаныңжоғарыылғалдылығы (68-80%), ауыспалыауарайы, құрғақшылықылықболыпөсімдіктердіңтургорлыққысымы түсіпкеткенжағдайлардабайқалады. 
Күресушаралары: күздікбидайдыжаздықбидайданалысқашықтықтаорналастыру, аурудыңдамуынтежейтінкалийжәнефосфортыңайтқыштарыненгізу, танаптардаертесүдігержырту, ауыспалыегістіктіқолдану арқылыауырудыңалдыналуғаболады. Өсімдіктердіңзақымданудәрежесі 15%-данасқандажәнеэпифитотийболжанғанда «Тізім...»бойыншадәрілеужұмыстарынжүргізеді. Дәндідақылдардыңқастауышы. Қоздырғышы: Clavicens purpurea Tul. syn. C. micrecephala (Ascomycetesкласы, Clavicipitales ќатары). Жаппайтаралған. Арпамен қарабидайдакездеседі. Масақтызақымдайды. Дәнніңорнынақарабидайдәніненүлкенірек қара-күлгін, қаратүстіќарамыќ (склероции)түзіледі. Спораларжелментарайды. Аскоспорларгүлдіңаналығынзақымдайды, олардакөпклеткалы саңырауқұлақжіпшелеріпайдаболады. Спораладыңдамукезіндетәтті, жабысқақсұйықтықбөлінеді. Оныменқоректенгенжәндіктерконидиялардытаратады. Аурутопырақтанемесетұқымдасақталағанќарамыќтардантарайды. Жабайыөсетінжәне малазықтықдәндідақылдар (бидайық, көдешөп, еркекшөп, арпабасжәнебасқалар) аурудыңқоздырғыштарысақталатынрезерваторларболыпсаналады. Аурудыңдамуынажоғарыылғалдылық, гүлденудіңұзаққасозылуы, жаңбырлыәріжылыжазқолайлы. 
Күресушаралары:ерте, тереңсүдігержырту;ауыспалыегістіпайдалану (склероциялартопырақтаөнгіштігінекіжылсақтайды); дәндідәнтазартқышмашиналардаќарамыќтардантазарту;құрамында 0,5%-данастамќарамыќтарыбарастықұнтартуғажәнемалазығынақолдануғажарамсыз. жүктеу/скачать 7,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||