Биология және биотехнология факультеті



жүктеу/скачать 5,61 Mb.
Дата17.04.2023
өлшемі5,61 Mb.
#174734
Байланысты:
Презентация 12. Модуль 2

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ


Биология және биотехнология факультеті
Курстың атауы «БИОТЕХНОЛОГИЯ НЫСАНДАРЫ»
Модуль 2
Авторлар:
Ерназарова Гульзира Измухановна, б.ғ.к., доцент
Турашева Светлана Қазбекқызы, б.ғ.к., доцент

2-модуль. Өсімдіктер биотехнология нысандары


12-дәріске қосымша
Жоғары және төменгі сатыдағы өсімдіктер жасушаларын өсіру принциптері
Жоспар:
  • Жоғары сатыдағы өсімдік клетка дақылдары
  • Төменгі сатыдағы өсімдіктерге арналған қоректік орта түрлері
  • Суспензиядағы клеткаларды өсіру әдістері
  • Өсімдіктерді регенерациялау және сыртқы ортаға бейімдеу

Эксплант
Өсімдік клетка дақылдары
Балдырларды жинау, сақтау және анықтау әдістері
Планктон сүзгілері; қолдан жасалған капронды материалдар немесе су дорбасы;
Су ағысына қарсы сүзу; планктонды оранизмдердң қоюлығын арттыру мақсатында сүзу; этикетка жазу, қай жерден, қай уақытта жиналғаны көрсетіледі.
Бентосты және жер үстіндегі балдырларды жинау кезінде балдырларды өздерінің субстраттарымен жинау қажет.
Топырақ балдырларын бөліп алу, балдырларды тірі жағдайда сақтау, арнайы қоректік орталарда өсіру, балдырларды қатыру немесе фиксациялау.
Балдырлардың клетка құрылысын анықтау үшін 0,01% қызыл рутин ерітіндісін және иодты ерітіндісін қолданады.
Су жағалауындағы су өсімдіктері төмендегідей бөлінеді :
1. Жағалаудағы өсімдіктер (ботакөз, қызылбояу, сарғалдақ).
2. 0,5—1 м тереңдікке дейін өсетін жер-су өсімдіктері (қияқөлең, елекшөп, аңдыз, ақшоқан және т. б.).
  • 3 м тереңдікке дейін өсетін биік өсімдіктер (қамыс, құрақ, қоға).
  • 3 м тереңдікке дейін өсетін жартылай су басқан өсімдіктер (қарақұмық, шылым және т. б.).
  • Су астындағы өсімдіктер (шалаңдар, егеушөп, элодеа).


Қалқымалы су өсімдіктері
Тұқымдас: Araceae
Туыс: Wolffia
Түр: W. arrhiza
Тұқымдас: Araceae Туыс: Spirodela
Түр: S. polyrhiza
Тұқымдас: Araceae Туыс: Lemna
үр: L. minor
Тұқымдас: Nymphaeaceae
Туыс: Nymphaea
Түр: N. alba
Тұқымдас: Menyanthaceae
Туыс: Nymphoides Түр: N. peltata
Тұқымдас: Nymphaeaceae Туыс: Euryale Түр: E. ferox
Тұқымдас: Lythraceae Туыс: Trapa
Түр: T. natans
Тұқымдас: Araceae Туыс: Pistia
Түр: P. stratiotes
Төменгі сатыдағы өсімдіктерге арналған қоректік орта түрлері
http://plantphys.bio.msu.ru/science/cell_cultures.html
Балдырларды дақылдау үшін қоректік орталар өз методикасына сай дайындалады
Балдырларды дақылдау үшін арнайы қоректік орталар дайындалады:
Шербона қоректік ортасы;
Бристоль қоректік ортасы;
Дрю қоректік ортасы;
Громова қоректік ортасы;
Прата қоректік ортасы;
Фитжеральд ортасы т.б..
Қоректік орталарды 500-мл көлемдегі колбаларға дайындаймыз. Дайын болған орталарды пробиркаларға бөлініп құйылып, автоклавтауға жіберілді. Стерилизация жасалған қоректік орталарға культиверлеу жұмыстары жүреді, ол арнайы Ламинар бокс ішінде өтеді.
Мерзімді өсіру
Үзіліссіз өсіру
Ағынды жабық жүйе
Ағынды ашық жүйе
Ағынды ағынсыз жүйе
Суспензиядағы клеткаларды өсіру әдістері
Суспензиялық клетка дақылы
Оу- жасуша санының логарифмі/мл
Ох- өсу уақыты (тәулік)
Өсу фазалары: 1- латенттік фазасы; 2- үдеу фазасы;
3-экспоненциалдық (логарифмдік) фазасы; 4 – бәсендеу фазасы; 5 - стационарлық (бір сарында) фазасы;
Жасушалар өсуінің S-тәрізді қисық сызық
Х – жасушалар саны, М – камерадағы жасу-шалардың орташа саны, n – сұйылту дәрежесі, 3.2 – дезагрегация коэффициенті
Өсімдіктерді регенерациялау және сыртқы ортаға бейімдеу
    • Өсімдіктерді регенерациялау және сыртқы ортаға бейімдеу
      • Регенерациялау үшін қоректік орта
      • Соңғы өнім
      • температура
      • фотопериодтылық
      • ылғалдылық
      • pH
      • субстрат/топырақ

Арнайы жарық бөлмесінде өсірілген су өсімдіктері
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
  • Турашева С.К., Ерназарова Г.И. Биотехнология негіздері: жоғары және төмен сатыдағы өсімдіктер биотехнологиясы. Оқу құралы. -Алматы: Қазақ университеті, 2016. - 402 б. (25.12 б.т.) ISBN 978-601-04-1876-9
  • Ерназарова Г.И., Турашева С.К. Су өсімдіктер биотехнологиясы. Оқу құралы. -Алматы: Қазақ университеті, 2016. - 208 б. (13,0 б.т.) ISBN 978-601-04-1872-1
  • Тұрашева С.Қ. Клеткалық биотехнология / Оқулық. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен. Жоғары оқу орындары бірлестігі. Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2011. – 260 бет. (17,33 п.л.) ISBN 978-601-217-175-4
  • Тұрашева С.К., Оразова С.Б., Уәлиханова Г.Ж. "Биотехнология негіздері: өсімдіктер биотехнологиясы" пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмыстарына арналған оқу-әдістемелік құрал. - Алматы: Қазақ университеті, 2014. - 190 бет (11,87 б.т.) ISBN 978-601-04-0676-6
  • Турашева С.К. Прикладные аспекты биотехнологии растений: монография. - 2-е издание, доп. - Алматы: Қазақ университеті. 2016. -128 с. (8,0 п.л.). УДК 58(075.8). ББК 28.5я73 Т86, ISBN 978-601-04-2379-4.

Интернет-ресурстар:
pixabay.com; otyrar.kz.
жүктеу/скачать 5,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет