Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

050607-Биология мамандықтың студенттеріне арналған

«Зоологиядан үлкен практикум»

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

БЕКІТЕМІН Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің деканы ___________ Қ.Қ.Ахметов 20__ж. «___»____________

Құрастырушы: б.ғ.к., аға оқытушы____________Қ.М. Мадиева

Биология және экология кафедрасы

050607-Биология мамандығына арналған

«Зоологиядан үлкен практикум»

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Бағдарлама «___» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
20__ж. «___»____________ кафедра отырысында ұсынылған

№__ Хаттама.

20__ж. «___»____________

20__ж. «___»____________ №__ Хаттама

Мадиева Қарлығаш Мұратқызы

Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі: б.ғ.к., аға оқытушы

Биология және экология кафедрасы ПМУ Ломов көшесі 64  1-корпусында 358-аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-85 ішкі нөмір 12-57

Пәнді оқыту мақсаты- жануарлар әлемінің әртүрлілігі және тарихи дамуы туралы ұғым қалыптастыру; ғылыми қөзқарас қалыптасуында зоологияның маңызын көрсету және басқа ғылымдармен байланысын; өздік жұмыс істеу дағдыларын үйрету.

• 
  Студенттерге жануарлардың морфологиясы, анатомиясы, жіктелуі, онтогенез және филогенез туралы білім беру;
  
• 
  мүше құрылысының функцияларын қарастыру;
  
• 
  зерттейтін обьектлеріне жалпы биологиялық және эволюциялық көзқарас қалыптастыру;
  
• 
  омыртқалы жануарлардың табиғатта және адам өміріндегі практикалық маңызын қалыптастыру;
  
• 
  жануарлар әлемін сақтау және ұқыпты пайдалануды негіздеу;
  

• 
  әр түрлі омыртқалы жануарлардың морфофункционалдық қалыптасуының негізгі принциптерін;
  
• 
  омыртқалы жануарларды зерттеу әдістерін;
  

• 
  жануарлар әлемінің қазіргі жүйесін;
  
• 
  омыртқалылардың негізгі эволюциялық бағыттарын білу;
  
• 
  омыртқалы жануарларды анықтау;
  
• 
  омыртқалы жануарлардың уақытша препараттар дайындау;
  
• 
  омыртқалы жануарлардың түраралық қарым қатынасының сипатын анықтау.
  

«Зоологиядан үлкен практикум» пәнін игеруге қатысты пәндер «Омыртқалылар зоологиясы», «Омыртқасыздар зоологиясы», «Экология».

Зоологиядан үлкен практикум пәні студенттерде зоологиядан арнайы білімді бекітуге арналған. Арнайы әдебиеттерді оқу және студенттердің жеке жұмысына негізделген зоологиялық білімді кеңейтіп, тереңдетіп береді. Студенттерге болашақ маман ретінде зоологияның негізгі морфологиялық және морфометриялық әдістерін меңгертіп, ғылыми зерттеу жұмыстарының тәжірибелік дағдыларын үйретеді.

Сүтқоректілерді,құстарды,қосмекенділерді,балықтарды, тамалдау және жинауға арналған құрал жабдықтар.

Сүтқоректілерді,құстарды,қосмекенділерді,балықтарды үстауға арналған құралдар.Аквариум, террариум,вольер және т.б.

Күндізгі, түнгі, ауадағы, судағы және т.б. жануарларды аулау және жинастыру методикасы.

Омыртқалы жануарларды бақылау және жасанды жағдайда устау.Лабораториялық жағдайда тірі жануарлардың биологиялық ерекшеліктерін зерттеу.

Жануарларды жансыздандыру. Колекциялар жасау. Таксидермия негіздері. Жануарларды фиксациялаудың негізгі шаралары.Этикетка жасау.

Сүтқоректілер, құстар, бауырымен жорғалаушылар, космекенділердің және балықтардың сыртқы морфологиясының ерекшеліктеріКілтермен және Анықтау кестелермен жумыс жасау.

Омыртқалы жануарлардың ғылыми номенклатурасы және таксономиясы.Зоологиялық номенклатуралық кодексі және оның ерекшеліктері.

Хордалы жануарлардың мінездемесі. Бассыздар типінің негізгі окілі Қандауыр (Branchiostoma lanceolatum).

Омыртқалылар типастысының морфологиясы(Vertebrata). Минога (Lambetra sp) – шеңберауыздылар класының өкілі. Сыртқы құрылысының ерекшеліктері.

Шеңберауыздылардың морфологиялық және морфометриялық міңездемесі.Жүйелеп баяндаудың ережелері.

Балықтардың жалпы міңездемесі (Pisces). Шеміршекті балықтар класы. Шеміршекті балықтар класының морфологиялық және морфометриялық баяндауы.

Балықтардың жалпы міңездемесі. Таксономиялық белгілер және ғылыми номенклатурасының ережелері

Әр түрлі тұқымдастар мен отрядтарына жататын балықтарды сипаттау схемасы.Сыртқы морфологиясы. Қабыршақтар типтері. Скелет құрылысы. Ішкі құрылысы.

Қабыршағына байланысты балықтын жасын аңыктау.Қабыршақты алу және жасын аныктау әдістемесі.

Балықтарды устау және оның маңызы.Балықтарды өсіру ережелері.Кәсіптік маңызы.

Қосмекенділер класына жалпы сипаттамасы. (Amphibia). Ғылыми номенклатура және таксономия. Қуйрықсыз және құйрықты қосмекенділер. Олардың биологиялық ерекшеліктері.

Қосмекенділердің морфометриялық және морфологиялық белгілері.Қанқасы. Қосмекенділердің дамуы және көбею ерекшеліктері. Экологиялық ерекшеліктері.

Бауырымен жоргалаушылардың биологиялық ерекшеліктері. (Reptilia). Ғылыми номенклатурасы мен таксономиясы.

Бауырымен жорғалаушылар класы морфологиялық және морфометриялық белгілері. Қанқа. Көбеюі және дамуы. Экологиялық ерекшеліктері.

Қосмекенділерді және бауырымен жорғалаушыларды аулау бойынша қысқаша мәлімдеме. Олардың аурулары және алдың алдың алу шаралары.

Құстар класына жалпы сипатама(Aves). Класс жүйесі. Олардың алуан түрлігі.

Құстар класының сыртқы жабындысы.Тері жыәне оның туындылары. Анықтау кестелер мен жұмыс жасау.

Құстар қаңқасы. Остеологиялық материал дайындау ережелері.

Құстардың көбею және даму ережелері. Түрге байланысты ұяларының, жұмыртқаларының, жұмыртқа қабығының құрылысы.

Сүтқоректілер класы(Mammalia). Кластын жалпы сипатамасы. Сұткоректілердің алуан түрлілігі. Жерде тіршілік ететің жаңуарлар. Жер астында тіршілік ететің жануарлар. Суда мекендейтін жануарлар..

Тері және оның туындылары.Тері және сүт бездері.

Сүтқоректілердің морфологиялық ерекшеліктері.сыртқы және ішкі құрылысының морфологиялықерекшеліктері..

Сүтқоректілердің қаңқасы.Оның құрылымдары.

Сүтқоректілердің систематикасы. Анықтау кестелермен жұмыс жасау. Сүтқоректілердің қанқасының құрылысы және оның түрлеріне байланысты ерекшеліктері

Сүтқоректілердің систематикасы. Анықтау кестелермен жұмыс жасау. Мекен орнына байланысты сүтқоректілердің түрлерінің ерекшеліктері мен айырмашылықтары.

Әдебиеттер: [7],[12], [13].

Бауырымен жорғалаушылардың саны мен шаруашылықтық маңызы туралы баяндама даярлау.

Әдебиеттер: [2],[3], [6], [8], [12].

Тақырып 3 Балықтардың шаруашылықтық маңызы. Кәсіптік балықтар.

Негізгі кәсіптік балықтар туралы хабарлама даярлау.

Әдебиеттер: [4],[5], [8], [9], [11].

Тақырып 4 Құстардың көбеюі мен дамуы. Ұялардың, жұмыртқалардың құс түріне байланысты құрылысы.

Құстардың көбеюі мен даму ерекшеліктері. Ұя басу мен ұя құрылыстары. Жұмыртқалар қабығының жеке ерекшеліктері.

СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі «Зоологиядан үлкен практикум» пәні бойынша 050607-Биология мамандығы бойынша күндізгі оқу нысанындағы студенттерге арналған

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ТҮТ 1 – №1 тәжірибелік сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; Г – глосарий; Т – тексеру; ӨОҮТ1 – материалды өздігінен оқуға №1 үй тапсырмасы.

Бірігіп жұмыс істеудің арқасында төмендегідей ережелерді орындауға тиістіміз:

1. 
   Оқытушы мен студент бір-біріне қайырымды болу.
   

1. 
   Қателесуге қорықпаңыз. Ештеме істемейтін адам ғана қателеспейді.
   

2. 
   Сабақта ережені бұзатын кез келген іс-әрекеттерге шара қолданылады, аудиториядан қуып жіберуге дейін болады.
   
3. 
   Сабақты босатқаны үшін айып салынады: дәріс немесе практикалық сабақтарды себепсіз босатқаны үшін 1 балл шегеріледі.
   
4. 
   Сабаққа белсенді қатысыңдар. Оқытушыға сұрақтар қойыңдар. Сабаққа жай қатысып қана қоймай, әртүрлі сұрақтарды пікірталас ретінде шешуге тырысыңдар.
   
5. 
   Әрбір сабаққа міндетті түрде жауапты дайындалыңдар.
   
6. 
   Сіздердің дайындықтарыңыз бақылау жұмыстары мен тестпен, сұрақтармен тексеріледі.
   
7. 
   Барлық тапсырмалар уақытында орындалуы тиіс.
   
8. 
   СӨЖ уақытынан кеш орындалса, автоматты түрде 2 балл алынып тасталады.
   
9. 
   Сабаққа келу міндетті түрде. егер сіз себепсіз үш немесе одан көп сабақ босатсаңыз, оқытушы сізден деканаттан рұқсат қағазын әкелуді талап етуге құқылы. Есіңізде сақтаңыз: сабаққа қатысу қорытынды бағаға кіреді.
   
10. 
    Босатылған сабақтар оқытушының айтқан сағатында тапсырылады.
    
11. 
    Аудиториялық сабаққа 5 минут кешігуге болады, одан әрі кешіксе студент сабаққа жіберілмейді. Себепті жағдайлар болып қалса, оқытушыны алдын ала ескерту қажет.
    
12. 
    Оқытушы сөйлеп тұрғанда қатты сөйлеуге болмайды. Студентке екінші рет ескерту жасалса, студент аудиториядан босатылады.
    
13. 
    Студент сабаққа міндетті түрде дайындалып, берілген әдебиеттерді пайдалана білуі тиіс.
    
14. 
    Университетте қабылданған ережелердің барлығы орындалуға тиіс.
    
15. 
    Басқа адамнан көшіруге үзілді-кесілді тиым салынады..
    
16. 
    Семестрде 2 межелік бақылау қарастырылады.
    
17. 
    Аудиторияға сыртқы киіммен кіруге тиым салынады.
    
18. 
    Сабақ кезінде сөйлеуге, газет оқуға, сағыз шайнауға, телефонмен сөйлесуге тиым салынады.
    
19. 
    Оқу бөлмелерінде жаман сөздер айтуға, темекі тартуға тиым салынады.
    

1. 
   Сабаққа қатысу және конспектісін тексеру.
   
2. 
   Практикалық, өздік жұмыстарға белсенді қатысып, жауап беру.
   
3. 
   Білімді межелік бақылау бойынша тексеру.
   
4. 
   Емтихан бағасы
   

Емтихан тест түрінде алынады. Тест 200 сұрақтан тұрады. Емтихан баллмен бағаланады:

- 100 балл – 100 сұраққа да дұрыс жауап берсе;

- 75 балл – 75 сұраққа жауапты дұрыс беріп, қалған 25 сұраққа жауап бермесе;

- 50 балл – 50 сұраққа жауап берсе;

- 35 балл – 35 сұраққа жауап берсе;

- 0 балл – жауап болмаса

Семестр бойы білімді бақылау жүргізіледі.

Кез келген ереже бұзушылық аудиториядан шығару мен баллды төмендетуге дейін әкеледі. Жұмыстарды тапсыру күнтізбелік шаралар бойынша уақытында тапсырылуы тиіс.

12 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:

1. 
   Адольф Т.А. и др. Руководство и лабораторные занятия по зоологии позвоночных.
   
2. 
   Карташев Н.Н., Соколов В.Е., Шилов И.А. Практикум по зоологии позвоночных . – М.: Высшая школа, 1976.
   
3. 
   Курс зоологии/Под ред. Матвеева Б.С. – М.: Высшая школа. 1966, т.2.
   
4. 
   Лукин Е.И. Зоология. М.: Агропромизд.1989г.
   
5. 
   Наумов Н.П. Зоология 4позвоночных. – М.: “Просвещение”, 1973.
   
6. 
   Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных. I, и II тома. – М.: Высшая школа, 1979г.
   
7. 
   Шмальгаузен И.И. Основы сравнительной анатомии позвоночных. – М.: Советская наука, 1947.
   

Қосымша:

8. 
   Банников А.Г., Денисова М.Н. Очерки по биологии земноводных. – М.: Учпедгиз, 1956.
   
9. 
   Гриффин Д.Э., Новик Э. Живой организм. – М.: Мир, 1973.
   
10. 
    Никольский Г.В. Частная ихтиология. – М.: Высшая школа, 1971
    
11. 
    Никольский Г.В. Экология рыб. – М.: Высшая школа, 1974.
    
12. 
    Одум Ю. Основы экологии. – Основы экологии. – М.: Мир, 1975.
    
13. 
    Флиндт Р. Биология в цифрах. М.; изд.во “Мир” 1992.
    

жүктеу/скачать 0,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: