П. Бест бүзаудын үйкы безінен инсулинді бөліп алды. Инсулин Лангерганс аралшык үйқы безінің пептидтік гормоны. Инсулин 51 амин кышкылы қалдығынан қүралған глобулярлы ақуыз, мо- лекулалық салмағы - 5700 дальтон, молекуласы дисульфидтік бай- ланыспен байланыскан А жөне В полипептидтік тізбектерінен түрады. Организмде инсулин препроинсулин түрінде түзіледі. Пре- проинсулин молекуласының күрамына Й-соңында сигналдық пеп тид және екі полипептидтік тізбегін байланыстыратын С-пептид кіреді. Белсенді инсулин түзілу үшін, алдымен гірепроинсулиннің Ы-соңындағы сигналдық пептид бөлініп кетеді, түзілген проинсу- ферме протеолиз, збег осы тізбектер дисульф тіркескен. Инсулин қан қүрамына түскенге дейін Лангерганс арал- шыктын В-жасушаларында мырышпен байланысқан гексамер түрінде жиналады. Организмде инсулин көмірсулардың алмасуьга ретгейді, жасушадағы ақуыздапдын синтезін күшейтелі. липил- әсер глюкоза өткізгіштігін үлғайтады. Инсулиннің негізгі нысана-мүше- лері - бауыр, бүлшық ет және май үлпасы. Организмде инсулин кем болганла кант лиабеті лямилы Кант пияйрті пяш/маии 128
бебШ Іап5 геннің бұзылуы. Іап5 ген кодтайтын ақуыз бүзылғанда мүше қалыпты кызметін атқармайды, нәтижесінде лимфоциттер үйқы безінің аралшық жасушаларына эсер етеді де, инсулиннің синтезі тежеледі. Егеуқүйырықтың Іап5 геніне үқсас ген адамның 7 хромосомасында табылған. Мүмкін осы геннің бүзылуы адамда диабетгің дамуын ынталандырады. алу
