Биотехнология



Pdf көрінісі
бет26/118
Дата10.10.2022
өлшемі16,47 Mb.
#152440
түріОқулық
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   118
Байланысты:
b2037

Инженерлік энзимологияәдістщ
негізінің бірі - иммобилден- 
ген ферменттерді дайындау
.[Иммобилденген ферменттер
(лат. 
/ттой/7/5-жылжымайтын, қозгалмайтын) - табиғи немесе синте- 
тикалық заттардың беткі қабатына бекіген немесе полимерлік гель- 
дер қүрамына енгізілген, қозғалысы шектелген ферменттер.
Бекітілген ферменттерді қолдану бүрыннан белгілі, мысалы, 
1916 жылы Дж. Нельсон мен Е. Гриффин көмірге адсобцияланган 
инвертаза озінің каталитикалық белсенділігін сақтайтынын көрсет- 
кең^Иммобилденген ферменттердің нативті ферменттермен са- 
лыстырғанда елеулі артықшылықтары бар. Мысалы, олар реакция- 
лык ортадан оңай бөлінеді. Бүл реакцияны кез келген уақытта 
тоқтатып, катализатормен ластанбаған өнімдерді алуға және фер­
мент препаратын бір немесе бірнеше рет пайдалануға мүмкіндік 
береді. Иммобилденген ферменттердің технологиялары, сондай- 
ақ, биотехнологиялық жүйелерді үздіксіз жүргізу, катализдейтін 
реакцияның жылдамдығын реттеу агынның жылдамдығын өзгер- 
ту жо лымен, өнімді шыгару мүмкіншіл ігімен анықталады .Иммо­
билизация әдістерімен сәйкес тасымалдаушыларын іріктеп алу
ферменттердің арнайылығын көрсететін рН көрсеткішіне, темпе- 
ратурага тәуелділігін, сондай-ақ денатурация әсерлерге түрак- 
тьшыгы сияқты қасиеттерін мақсатгы түрде өзгертуге болады/'
Ферментті арнайы тасымалдаушы (органикалық, бейоргани-
47


калық, синтетикалық) субстратен байланыстырады. Целлюлоза, 
декстран, агароза және олардың туындылары сияқты полисаха- 
ридтерді тасымалдаушы ретінде кеңірек пайдаланады. Олардың 
ерекшеліктері: әртүрлі функционалды топтарының болуы, жоға- 
ры деңгейдегі гидрофильділігі, қолайлығы болып саналады. Соны­
мен қатар қосыльіс-тасымалдаушылар - каррагинан, альгин қыш- 
қылы және олардың тұздары альгинаттар төмен температурада 
қолайлы, белплі жағдайларда гель түзеді. Соңғы жылдардағы жүмы- 
старда тасымалдаушы ретінде хитин мен хитозанның пайдала- 
нып жүргені жарияланды. Бұл тасымалдаушыға иммобилденген 
ферменттердің белсенділігі жоғары, термотұрақты, бактерияла- 
рға төзімді келеді.
Ферментгердің иммобилденуіне арналған синтетикалық поли­
мер тасымалдаушылар мына заттардьщ: стиролдардың негізінде 
дивенилбензол сияқты тігуші агентгер, полиуретан негізінде по- 
лимерлер жасалады, ПААТ, поливинил спирті негізінде тігуші агент 
ретінде глутар альдегидін пайдаланады.
Органикалық төмен молекулалы тасымалдаушылар - бұл таби- 
ги липидтер немесе олардың синтетикалық аналогтары. Липидтік 
тасымалдаушылар әртүрлі беткейлерде моноқабат түрінде немесе 
сфера пішінді биқабат (липосома) түрінде пайдаланады.
Органикалық емес тасымалдаушылар - силикагель, саз-бал- 
шық, керамика, табиги минералдар және олардың оксидтері не- 
гізіндегі саңылаулы және саңылаусыз матрицалар болуы мүмкін 
және олар түйіршікті түрінде немесе монолиттік түрінде қолданы- 
лады. Бүл тасымалдаушылардың артықшылығы - оңай регенера- 
цияланады және кез келген қүрылымды бере алады.
Иммобилденген ферменттер мен иммобилденген жасушалар
биокатализаторлық жүйе ретінде өнеркәсіпте қолданылады. Жыл-
жымайтын және агар қосылған ортада өсірген жасушалар сүйык
ортада өсірген клеткаларга Караганда қосымша метаболиттерді
көбірек синтездейді. Иммобилденген ферменттер мен жасушалар
технологияда үзақ уақыт пайдаланылатын болгандықтан биока­
тализ жүйесі арзанга түседі.
> ( 
Жасушаларды 4 тәсілмен
:
1) жасушаларды эр түрлі окшау (инерттік) заттармен қаптау- 
мен (альгинат гельмен, агармен, полиакриламид гельмен -ПААГ, 
желатинмен, коллагенмен) 
(1 За-сурет);
2) окшау заттың беткі кабатына ферменттерді жэне жасуша­
ларды адсорбция арқылы орналастырумен 
(1 Зб-сурет);


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   118




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет