«Біздің еліміздің азаматтарының дендері сау болу үшін қолдан келгеннің бәрін жасауымыз керек, сонда ғана дұрыс қоғам құрамыз»
жүктеу/скачать 0,68 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Н.Ә Назарбаев
- «Мектепке дейінгі жастағы балалардың денсаулығын нығайту және сауықтыру үшін жаңа технологияларды қолданудың маңыздылығы»
| «Біздің еліміздің азаматтарының дендері сау болу
үшін қолдан келгеннің бәрін жасауымыз керек, сонда ғана дұрыс қоғам құрамыз» Н.Ә Назарбаев XXI- ғасыр білімділер ғасыры болғандықтан бүгінгі таңда заманымызға сай зерделі, ой- өрісі жоғары, жан- жақты дамыған ұрпақ қалыптастыру мемлекетіміздің алға қойған аса маңызды міндеті болып тұр.Тәрбие мен білімнің алғашқы дәні – мектепке дейінгі тәрбие ошағында беріледі. Отбасында ата-ананың ықыласы мен мейірімінен нәр алған бала балабақшада тәрбиешілердің шұғылалы шуағына бөленеді. Баланың бойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып , олардың өнегелі де тәрбиелі болып тәрбиеленуіне балабақшаның маңызы зор. Баланың бақытты болуы үшін, денінің сау болуы үшін үлкен қамқорлық жасауымыз керек. Дені сау баланың ақыл- ойы айқын, өз- өзіне сенімді, жан- жағына қуанышпен шаттана қарайтындай болуы шарт. Бала денсаулығының мықты болып, қозғалыс, дене құрылысының дұрыс жетілуі мектепке дейінгі кезеңде қалыптасады. Сондықтан , бала организімінің қызметін жетілдіру, қабілетін арттыру ең басты міндетіміз.Организмнің қорғаныс қабілеті нашар қалыптасқан кішкентай балалар сыртқы ортаның қолайсыз әсерлеріне тез ұшырайды. Сондықтан да сүйектің, буынның дұрыс әрі мерзімінде жетілуіне бел омыртқаның физиологиялық иіндерінің қалыптасуына табан дөңестерінің дұрыс жетілуіне айрықша мән беру керек. Бұлшық еттерді қатайту, жүрек қан тамыр жүйесінің жетілуіне, тыныс алудың тереңдігі мен ырғақтылығына , тыныс алуды қозғалыспен үйлестіруге мүмкіндік жасап, үнемі ықпал жасау керек.Сондай- ақ баланың қозғалысын жетілдіру, қимыл- дағдыларын және дененің икемділігін , шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыруға тұрмыста және дене тәрбиесі оқу іс- әрекеттерінде қажетті жеке және қоғамдық гигиена дағдыларын дамытуға баса назар аударылады.Дене тәрбиесі балалардың ақыл- ой, адамгершілік, еңбек және эстетикалық жағынан тәрбиелеу жұмысын жүзеге асыруға, олардың сергек, шат көңілді және белсенді болуларына мүмкіндік тудырады. Балалар мекемелерінде дене тәрбиесінің мазмұны жүргізілуіне , дене жаттығулары, табиғаттың сауықтырушы күші, гигиеналық және әлеуметтік – тұрмыстық факторлар қолданылады. Дене жаттығуы- дене тәрбиесінің негізгі және ерекше құралы, ол педагогтың арнайы іріктеп алған, әдістемелік дұрыс ұйымдастырылған және басқаруға болатын қозғалыс пен қозғалыс қызметінің күрделі түрлерін қамтиды.Дене жаттығуы еркінді сипаттағы белсенді қимыл - әрекеттеріне негізделген. Дене жаттығуы баланың жан- жақты жетілуіне ықпал етеді.Дене тәрбиесінің негізгі мазмұны денені жаттықтыру болып табылады. Ол мынадай түрлерге бөлінеді. - Таңертеңгілік жаттығу - Қимыл- қозғалыс ойындары, спорт ойындары. - Спорттық жаттығулар. Балабақшадағы дене тәрбиесін ұйымдастырудың түрлері: күн әртібі бойынша сауықтыру шаралары ( таңертеңгілік жаттығу, қимыл- қозғалыс ойындары, серуен кезіндегі жаттығулар мен спорттық ойындар, сергіту сәттері , ауладан тыс жерге саяхат жасау, спорттық ойын сауықтар). Дене шынықтыру балалардың денсаулығын сақтап, нығайтады. Дене мүсінінің сұлулығын қалыптастырып, қимыл- қозғалыс қабілетінің белсенділігін арттырады Қазіргі таңда мектепке дейінгі орындарда инновациялық технологияны ендіруге көптеп күш жұмсалады. Сол себепті мектепке дейінгі ұйымдарда педагогтардың негізгі міндеті: әдіс тәсілдерді дұрыс таңдау,жаңаша педагогикалық технологияларды дұрыс қолдана білу,жеке тұлғаның дұрыс дамып қалыптасуы үшін ыңғайлы жағдай жасау. Мектепке дейінгі білім беру орындарында, педагогикалық технологиялар мектепке дейінгі білім беру стандартын жүзеге асыруға бағытталған.
Денсаулық сақтау технологиясы. Денсаулық сақтау технологиясының мақсаты: Баланың денсаулығын нығайтуға,білім дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдары,баланың денсаулығы мен оның дене бітімінің қалыптасыуна үлкен үлес қосады. Қазіргі таңда адамдардың даму жағдайында оның денсаулығын қалыптастыруда реттік жүйесіз мүмкін емес. Денсаулық сақтау педагогикалық технологиясын мына төмендегілермен тығыз байланыста болады: -Мектепке дейінгі мекемелермен. -Ондағы балалардың күнделікті қатынасуы. -Тәрбиешілердің жұмыс бағдарламасы. -Мектепке дейінгі ұйымдардағы іс-шаралар. -Педагогтың кәсібі құзіреттілігі. -Балалардың денсаулық көрсетілімі. Денсаулық сақтау технологиясы мынадай топтарға жіктеледі: Әдістемелік-профилактикалық: медбикенің жетекшілігі мен медициналық талаптардың нормасына байланысты. Медициналық құралдарды қолдану және балалардың тамақтануын қадағалау, алдын алу іс-шараларын жүргізу. Сауықтыру-шынықтыру: бұл балалардың денсаулығын нығайтып, шынықтыруға бағыттау. Физикалық дамуының сапасын жақсардтуда шынықтыру, тыныс алу жаттығулары жатады. Баланың әлеуметтік-психологиялық сәттілігін қамтамасыз ету. • Денсаулықты сақтау және денсаулық нығайту. • Педагогтардың денсаулық мәдениетін дамытуға бағыттау.Сонымен қатар мәдени кәсіби денсаулық. • Салауатты өмір салтына қажеттілікті дамыту: денсаулықты сақтау және оған жағдай жасау (спорттық және қимылды ойындар технологиясын қолдану ,көзге арналған және тыныс алу жаттығулары т.б.) • (динамикалық үзіліс, релаксация, ритмопластика) • Білім беру: • Мектепке дейінгі баланың мәдени денсаулықтарын тәрбиелеу. • Оқытуда және тәрбиелеуде жекешілдікке оқытуға тұспалдау. • Салауатты өмір салтын үйрету. Денешынықтыру сабақтарының техникасын қолдану, қатынастық ойындар, кедергі ойындар (ойын тренингтер, теропиялық ойындар, өзін өзіне массаж жасау). Денсаулық сақтау технологиясына сенсорлық дамыту ортасын ендіру. Жобалау шығармашылық технологиясы. Мақсаты: Әлеуметтік тұлғалық тәжірибені дамыту және байыту. Тәрбиешілер өз іс әрекеттерінде жобалау технологиясын қолданады. Жобалау классификациясы «Ойын түрінде» барлық топтың қатысуымен өткізілетін сабақтар (ойындар, ұлттық билер, драматизациялау, әр түрлі көңіл көтерулер) «Саяхаттау» қоғамдық өмірдегі айналамен танысудағы қиындық мәселесін шешуге бағытталады. «Баяндау» Балалар өз сезімін көркемдеп,музыка арқылы,ауызша,жазбаша,жеке дауыста жеткізуді үйренеді. «Құрастыру» анық пайдалы заттарды жасауға бағытталған; (құс ұясы, гүлзарлар құрылымы.) «Жоба түрлері» Басымдылық әдістемесі бойынша. -Іздену. -Ақпаратты. -Шығармашылық. -Ойындар. -Болған жағдайлар. -Практикалық бағыттаушы. Мазмұны бойынша төмендегідей: -Баланы және оның отбасын қатыстыру -Бала және табиғат. -Бала және қоршаған әлем. -Бала,қоғам және мәдени құндылықтар. .Жобаға қатысушы баланың сипаттамасы бойынша: -Тапсырыс беруші. -Іс-тәжірибе. -Орындаушы. -Қорытындыға дейін ой туғызатын қатысушылар. Байланыс сипаты бойынша. -Жас ерекшелігіне байланысты топта іске асады. -Басқа топтармен байланыс. -Мәдени мекемелер. -Қоғамдық ұйымдар (ашық жобалау) Қатысушылар саны бойынша: -Жеке -Жұппен -Топпен -Жаппай .Ұзақтық мерзімі бойынша. -Қысқа мерзімді -Орташа ұзақтылық. -Ұзақ мерзімді. Ізденіс-шығармашылық технологиясы. Ізденіс шығармашылық технологиясының мақсаты -балалардың ізденіс құзіреттілігін дамыту. Триз технологиясы міндетті түрде қолданылады. Экспериментті-ізденіс әдіс-тәсілдерін ұйымдастыру. -Шығармашылық. -Эверистикалық әңгімелер -қиындық туғызатын сұрақтардың шешімі мен құрылымы. -Бақылау. -Модульдік (жансыз табиғаттың өзгерістерінің модульін құру) -Тәжірибелер. -Қорытындысына баға беру. Бақылау,тәжірибе,эксперименттер,еңбек іс-шаралары. «Жүктеу»бояуға,дыбыстауға, табиғаттың бейнесі және иістер. -табиғаттың дыбыстарына, дауыстарына еліктеу. -көркем сөздерді қолдану. -дидактиқалық ойындар, үйретуші ойындар және шығармашылық даму жағдайлары. -еңбек ету Ақпараттық –қатынастық технологиясы Ақпараттық –қатынастық технологиясының мақсаты –балалардың жаңа технология әлеміне жол ашу. Ата аналарының өскен ортасынан заманауи бала түбегейлі бөлініп тұрады. (қазіргі кездегі компьютерлерді қолдану технологиясы) Қоғамдық ақпарат педагогтар мен балалар алдында мынандай міндеттер қояды: Міндеттері: -жаңа заманға қадам басу -жаңа технология әлеміне балаға жол серік болу. -компьютерлік бағдарламаға тәлімгерді таңдау. -Ақпараттық мәдениетті жеке тұлға қалыптастыру. -педагогтардың профессионалдық деңгейін және ата –аналардың құзыреттілігін көтеру. Бағдарламаны жіктеу -ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту -шет тілінде сөйлейтін сөздік -қарапайым графикалық редактор -ойын-саяхаттар. -оқуды, математиканы үйрету. Триз технологиясы Триз жүйесі бойынша шығармашылық әңгіме барысында қалыпсыз тәсілдерді қолдану. Триз технологиясының мақсаты: баланың тілін дамыту, шығармашылық қиялын дамыту болып табылады. Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамытуда 3негізгі мақсат қарастырылған. 1.Ауызша сөйлеуге үйрету, сөздік қорын дамыту. Айналадағы дүниені табиғатты бақылау, таныту арқылы сөз қорын жаңа сөздермен байыту, баланың ауызша сөйлеген сөздерін тыңдап, өзіне қойылған сұраққа жауап беруге үйрету: Заттың атын (ойыншық, гүл, жапырақ т.б) заттың сынын, сапасын, түр түсін , пішінін білдіретін сөздерді меңгерту. Заттың іс -әрекетін білдіретін (жүрді,жүгірді,келді,келеді,епті т.б) сөздерді әрі қарай меңгерту. Үстеу сөздерді (қасында, үстінде, осында, жоғарыда, төменде) қосып айтуға үйрету. 2 Сөз дыбыстарын дұрыс айту. Сөйлеуде ауыз қуысы арқылы дұрыс дем шығара білуге үйрете отырып, дауыссыз қатаң, ұяң дыбыстарды естілуіне қарай дұрыс, анық айтуға үйрету, 3 4 сөзден тұратын сөйлем құрату. 3. Байланыстырып сөйлеуін дамыту. Күнделікті сабақта естіген, білгенін, ойын, серуен кезінде көрген түйгенін , сурет және оқылған ертегілер мазмұнын ұнатқан ойыншықтары жайында ауызша сұрақ қоя отырып, әңгімелей отырып, қысқа ертегілердің кейіптендіре білуге үйрету. Мысалы: «Түлкі мен ешкі» ертегісінде: Түлкінің терісі қандай?(үлпілдек) тағы нелер үлпілдек болады? (қар, шапан, тымақ, мысықтың жүні ,кілемнің беті) Ешкінің түсі сұр болған ,тағы нелер сұр түске жатады? (сұр бұлт, сұр бас киім , сұр ішік, сұр қоян) -Құдықтың суы қандай болады? –Мұздай. Тағы нелер мұздай болады? (мұздай су, мұз, суық жел, қар, су, мұз жатады) Балалардың шығармашылығын дамыту жолында: -Сурет салу -Мүсіндеу -Жапсырма -Музыка. ұйымдастырған оқу іс –әректтер өткізіледі. Сурет салу оқу іс-әрекетінде қалыпсыз тәсілдер қолданылады. Мәселен: Бала сурет салуда тек қана қыл қаламмен сурет салып қоймай неше түрлі түтікшелерді;жіптерді картоп қималарын:трафареттерді: тіс пастасы мен тіс щеткасын,қайнатылған ас бояғыштарын қолданады. «Бақ-бақ гүлі» тақырыбы бойынша іс-әрекетті ұйымдастыру үшін ең бірінші қайнатылған азық –түлік бояғыш заты керек.Одан кейін түс қағаз желімі қажет.Бүкіл параққа түс қағаз желімін жағып тіс щеткасы мен бояуды алып Бақ-бақ гүлін саламыз.Ал шөптерді салу үшін, тағыда тіс щеткасын жасыл бояуға батырып алып саусақ пен тіс щеткасының тістерін қағу арқылы шашыратамыз.Соңында керемет «Бақ-бақ» гүлі өскен алаңқайды бейнелей аламыз.Және де түтікшелерді қолданып, үрлеу арқылы бейнелеуге болады. Қағазға алдын ала желім жағып жарма ұнтағын мсеуіп оның үстіне керемет бейнелер жасауға болады.Алақанды бояуға батыру арқылыбастырмалап сурет салуға болады. Мәселен : кактус салуға болады.Мұндай қалыпсыз тәсілдерді қолдану баланың қиялын дамытады.Өзіне-өзі риза болып одан да керемет жұмыс жасауға талпынады.Оқу іс-әрекеттерін кіріктірудің тиімді жағы өте көп.Біріншіден бала жалығып кетпейді:Екіншіден бір саладан екінші салаға ауысу арқылы олардың қызығушылығы артады. Берілген тапсырмаларды орындау,балаларды, еркін қиялдарға шығармашылық пен айналысуға кедергі келтіретін психологиялық селқостықты жоюға ықпал жасайды. Біздің «Айналайын» балабақшасында да осы баланың денсаулығын нығайтуға,білім дағдыларын қалыптастыруға бағытталған денсаулық технологиясын жүйелі жүргізіп отырады. Балаларды таңертеңгі қабылдаудан бастап қоштасқанға дейінгі кезеңдердегі таңертеңгілік жаттығулар,оқу іс-әрекеті араларындағы сергіту сәттері,тыныс алу жаттығулары,серуен кезіндегі қимыл-қозғалыс ойындары,балабақшада ұйымдастылыған спорттық ойындар,дене шынықтыру сабақтарындағы спорттық жаттығулар,ұйқыдан кейінгі шынықтыру жаттығулары жүйелі жүргізіліп отырады. «Ақбота» ортаңғы топтағы таңертеңгілік жаттығу. 
Дене шынықтыру оқу іс-әрекеті кезіндегі шынықтыру шаралары 
Қимыл-қозғалыс ойындары 
Спорттық ойын: «Арқан тартыс» «Балдәурен» ересек тобы 
Бүгінгі бала- ертеңгі болашағымыз. Балаға ата-аналары, тәрбиеші жылылық нұрын беріп, оған үлкен үмітпен қараса,өзінің денсаулығын шыңдап,білімін нығайтуға ұмытылған азаматты сөзсіз дайындауымызға болады. Ұлы ақын, алаш арыстарының бірі, педагог, дене тәрбиесіне зор көңіл бөлген Мағжан Жұмабаев «Дене тәрбиесіне жеңіл қарауға болмайды. Дене – жанның қабы. Қап берік болса ішіндегі заты берік болмақ. Дене – жанның құралы. Құралы мықты болса иесі де мықты. Сау жан сау денеде ғана болады» деген. Сондықтан да бала ағзасының қызметін жетілдіру, денсаулығын жақсарту, жүйкенің жұмысын дұрыс қалыптастырып, ширақ, жігерлі, икемді, сымбатты етіп өсіру,міне , осының барлығын ғылыми негізде жаңа технологияларды қолдана отырып,тәрбиенің басқа түрлерімен ұштастыра жүргізу- балабақшаның басты ұстанымына айналуы тиіс. Қарақия ауданы әкімдігінің «Айналайын» балабақшасы мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны «Мектепке дейінгі жастағы балалардың денсаулығын нығайту және сауықтыру үшін жаңа технологияларды қолданудың маңыздылығы» 
Орындаған: әдіскер М.Ельбаева жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|