Бизнеске кіріспе

30
2 ТАҚЫРЫП 
БИЗНЕСТІҢ ІШКІ ЖӘНЕ СЫРТҚЫ ОРТАСЫ 
2.1 Бизнестің сыртқы ортасы 
2.2 Бизнестің ішкі ортасы 
 
2.1 Бизнестің ішкі ортасы 
 
Ішкі орта кәсіпорынішілік жоспарлау және басқару процесінде 
кәсіпорын тарапынан реттеуге келетін өнімді (қызметтерді) өндіру және 
өткізу шарттарын қамтиды).
Бұл ішкі ортаның сыртқы ортадан негізгі 
айырмашылығы болып табылады (соңғы факторлар ұйымның жұмысында 
ескерілуі қажет, бірақ олардың өзгеруіне әсер ете алмайды). 
Ішкі орта факторларына кәсіпорынның құрылымы, оның мақсаты 
мен міндеттері, өндіріс технологиясы және адамдар - олардың қабілеттері, 
қажеттіліктері мен біліктіліктері жатады. Барлық ішкі факторлар өзара 
байланысты. Олардың біреуінің өзгеруі белгілі бір дәрежеде басқаларына 
әсер етеді. 
КӘСІПОРЫН 
1 сурет. Ішкі факторлардың өзара байланысы 
Кәсіпорын басшылығы, менеджер әрбір ішкі фактордың бизнестің 
сәттілігіне әсер ету дәрежесін нақты түсініп, қажет болған жағдайда оны 
дұрыс бағытта өзгертуі керек. Сондықтан ішкі орта факторлары ұйым 
басшылығының тұрақты назарын талап етеді Олардың негізгі 
сипаттамаларын қысқаша қарастырайық. 1-суретте көрсетілгендей, ішкі 
факторлардың барлық жиынтығының ортасында ұйымның мақсаты 
қойылған. Өйткені 
мақсат
- бұл белгілі бір кәсіпорынның командасы 
Адамдар 
Технология
Міндеттер
Құрылым
Мақсаты

31 
бірлесе жұмыс істеуге ұмтылатын нақты нәтиже немесе қалаған нәтиже.
Бизнес тұжырымдамасын әзірлеу оның мақсаттарын тұжырымдауды 
көздейді.
Мақсат қою кәсіпорынның өзінің қызмет бағытында көрінетін негізгі 
функцияларын жүзеге асыруға ықпал етеді. Белгілі бір мақсаттарды қоя 
отырып, кәсіпкер кәсіпорынның және оның ұжымының барлық қызметіне 
бағытталуы тиіс басты бағдарларды тұжырымдайды. Жоспарлау 
барысында ұйым басшылығы мақсаттарды әзірлеп, ұжымға хабарлайды. 
Бұл процесс ұжымның барлық мүшелерінің іс-қимылдарын үйлестірудің 
қуатты тетігі болып табылады, өйткені ол не үшін қол жеткізуге 
болатынын білуге мүмкіндік береді. Мақсаттармен анықталған бағыт 
кәсіпорын басшылығының барлық кейінгі шешімдеріне сәйкес келеді.
Демек, егер кәсіпорында мақсат болмаса, онда оны басқару да жоқ деген 
сөз. 
Кәсіпорынның мақсаттарына сүйене отырып, олар бөлімшелердің 
әрқайсысы үшін жасалады. Бұл ретте соңғылардың мақсаттары 
кәсіпорынның дамуына нақты үлес құрауы және басқа бөлімшелердің 
міндеттеріне қайшы келмеуі тиіс. 
Мақсат 
ұйымдастыру, уәждеу және бақылау функцияларын 
орындай отырып, кәсіпорынды басқару жүйесінің бастапқы элементі 
болып табылады. 
Кәсіпорын мақсаты ұжымды нәтижеге қол жеткізуге жұмылдырады. 
Кәсіпорын мақсатын анықтауда бірнеше сұрақ туындайды: 

қандай мақсатты таңдау және оны қалай қою керек? 

ол қаншалықты маңызды және оған қол жеткізу мүмкіндігі қалай 
бағаланады ? 
Әдеттегі мақсаттарға аталған кәсіпорынның өткізу нарықтарындағы 
орнына, бизнес көлемінің өсуіне, оның табыстылығына, рентабельділігіне 
және басқа да сипаттамаларына байланысты мақсаттар жатады. Сонымен 
қатар, тікелей функционалды нәтижелерге қол жеткізуге ықпал ететін 
көмекші мақсаттар тұжырымдалуы және белгіленуі мүмкін (сурет 2). 

32

жүктеу/скачать 2,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: