Боөж ителлект карта: Кеңестік мемлекеттік құрылыс үлгісінің жүзеге асырылуы

• "Бесеудің хаты". Т.Рысқұловтың И.Сталинге хаты-ащы шындықтың ақиқаты.
• Қазақ мүддесін қорғаушылар С.Сәдуақасовтың, С.Қожановтың және Ж.Мыңбаевтың ұстанымдары.
• Қазақстанда медециналық білімнің құрылуы мен дамуы.

Қазақ зиялыларының БК(б)П Қазақ өлкелік комитетінің бірінші хатшысы Ф.И. Голощекинге жолдаған хаты (1932 ж. 4 шілде).

Бастапқыда И.В. Сталинге арналып жазылған. Бесеудің хаты республикадағы мал шаруашылығының күйрегендігі салдарынан елді алапат ашаршылық жайлағандығын айтып сақтандырған алғашқы дабылдардың бірі болды.

Хатта қазақ ауылындағы социологиялық қайта құрулар бүкіл халықтық қасіретке айналып, барлық әлеуметтік топтарды — байларды, орташаларды, кедейлерді қамтығаны, күштеп ұжымдастыру мен отырықшыландыру, алым-салық жинаудағы қиянаттар жұрттың жаппай аштық пен індетке, ауа көшуіне әкеліп соққандығы шыншылдықпен баяндалды. БК(б)П Қазақ өлке комитетінің ауыл шаруашылығын басқару жөнінде жүргізген қатыгез саясаты сынға алынды. Бірақ құжатта жергілікті жерлерде жіберілген “асыра сілтеушіліктерге” солшыл коммунистер айыпты деп көрсетілді. Елді ауыр жағдайдан құтқарудың жолдары ұсынылды.

Қашан/кімге жолданды?

Хаттың маңыздылығы қандай?

Хатта не жазылған?

жазушы Ғабит Мүсірепов (1902—1985), Қазақ мемлекеттік баспасының меңгерушісі Мансұр Ғатаулин (1903—1938), Алматы Комвузының басшы қызметкерлері Емберген Алтынбеков (1904—1954) пен Мұташ Дәулетқалиев (1904 — 1982), Қазақ АКСР Мемлекеттік жоспарлау комиссиясының сектор бастығы Қадыр Қуанышев (1906 — өлген жылы белгісіз) қуғынға ұшыратылды.

Хаттың авторлары кімдер?

Халком Кеңесінің төрағасы Ораз Исаев

Хаттың жазылуына кім түрткі болған?

Бесеудің хаты қазақ зиялыларының тоталитарлық тәртіпке наразылығының бір көрінісі болып табылады.

Бесеудің хаты ненің көрінісі болып табылады?

1925-1933 жылдар арасында Қазақ өлкелік партия комитетінің 1-хатшысы қызметіне Голощекин келуімен социализмнің бұрмалануы күшейе түсті. Аймақтық көсемшілдік идеясын ұстанды. Қазақ ауылы Қазан лебін сезінген жоқ, сондықтан Кіші Қазан төңкерісін жасау қажет деген идеясын насихаттады. Бұл бағыт елде елеулі қарсылыққа ұшырады, Сол жағдайда Голощекин Сталинге хат жолдап, елдегі жағдайды жасап берді, Сталин жауап ретінде: «Голощекинге сіз жасаған жоспарыңыз бірден-бір дұрыс саясат деп ойлаймын» - деген жауап алды. Бұл Голощекин үшін өз идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік туды, 

Елдегі өнеркәсіп саласын ұсақ және орташа деңгейге бағыттап, дамыту.

Елді шикізат аймағына айналдыру.

Кіші Қазан идеясының негізгі бағыттары 

Қарсы шыққан

 Ірі саяси кайраткер және экономист Смағұл Сәдуақасов

Өнеркәсіпті шикізат көзіне жақындату.

Қазақстанды ірі өнеркәсіп еліне айналдыру.

1930 жылы 10 шілдеде Ұлттық Комиссарлар Кеңесінің қаулысымен Қазақстанда алғашқы Қазақ мемлекеттік медициналық институтын ашу туралы жарлық қабылданды.

1920-1930 жылдары қазақтардың орташа өмір сүру ұзақтығы 33-35 жасты құрады. Халық арасында түрлі жұқпалы, қауіпті аурулар тарап, медициналық көмекке мұқтаж болатын. Дәрігерлердің аздығынан адамдар жаппай қырылды. Сондықтан да дәрігерлерді оқыту, тағайындау маңыздылығы артты.

1930 жылдың желтоқсанында жұмысын бастаған Алматы медициналық институті алғашқы 100 студентті қабылдайды. Санжар Асфендияров ректор болып1930 жылы 2-желтоқсанда тағайындалды. Сол себептен қазіргі уақытта 2-желтоқсан күні — С.Асфендияров атындығы Қазақ Ұлттық Медициналық университеттің туған күні ретінде аталып өтеді.