Бухгалтерлік есеп

121
VII бөлімше. КАПИТАЛ, ҚОРЛАР, НЕСИЕЛЕР 
МЕН БЮДЖЕТТЕН ТЫС ТӨЛЕМДЕРДІҢ ЕСЕБІ
61. Шығарылған капиталды қалыптастыру. Шығарылған 
капиталға салымдар бойынша құрылтайшылармен есеп 
айырысудың есебі
Шығарылған капитал, бұл — ұйымдастырылатын кәсіпорындар-
дың мүлкіне қатысушылар (меншік иелері) жарналарының (са-
лымдарының) ақшалай түрде көрсетілген жалпы жиынтығы. 
Бұл жарналардың мөлшері құрылтайшылардың келісім шарты-
мен белгіленіп және жарғыда жазылуы тиіс. Ұжымның сатып 
(өтеп) алатын кәсіпорынның ақшалай түрдегі жарғылық капиталы 
келесі ретте есептеледі: қалдық құны (тозуды шегергенде) бойын-
ша мүліктің, есеп айырысу және басқа шоттардағы ақшалардың, 
кассадағы қолма-қол ақшаның және кредиторлық қарызға 
кемітілген дебиторлық қарыздардың мөлшерінде анықталады. Егер 
кәсіпорын акционерлік қоғамға айналса, онда осы жолмен есептел-
ген жарғылық капиталдың мөлшеріне тек қана ұжымның мүшелері 
арасында (жабық акционерлік қоғам болса) орналастырылатын не-
месе барлық қалаушыларға сатылатын (ашық акционерлік қоғам 
болса) акциялар шығарылады.
Шығарылған капитал № 50 «Шығарылған капитал» бөлімшесінің 
пассивті баланстық шоттарында есепке алынады.
Жаңа ұйымдастырылған кәсіпорынның жарғылық капиталын 
қалыптастыру кезінде қатысушылар салымдарының мөлшеріне мы-
надай проводка жазылады: № 50 «Шығарылған капитал» бөлімшесі 
шоттарының кредиті мен № 5020 «Төленбеген капитал» шоты дебеті; 
егер салым қолма-қол ақшамен жасалса, онда № 5020 шоттың кредиті 
мен № 1010 «Кассадағы теңгемен ақша қаражаттары» шотының 
дебеті; ал егер салым жинақ банкі арқылы жасалса, онда № 5020 
шоттың кредиті мен № 1040 «Ағымдағы банктік шоттардағы ақша 
қаражаттары» шотының дебеті бойынша.
Шығарылған капиталға салым ретінде: негізгі құралдар, матери-
алдар, материалдық емес активтер болуы мүмкін. Мұндай жағдайға 
сәйкес төмендегі бөлімшелердің шоттары дебеттеледі: № 13 «Ма-
териалдар», № 24 «Негізгі құралдар», № 27 «Материалдық емес ак-

122
тивтер».
s

жүктеу/скачать 2,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: