2 БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІНЕ ИНФОРМАТИКА ТАРИХЫН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
2.1 Білім беруді цифрландыру жағдайында информатика тарихы курсын оқытудың мазмұны Білімді цифрландыру жағдайында информатика тарихын зерттеу, ең алдымен, болашақ мұғалімнің ақпараттық мәдениетін қалыптастыруға әсер етеді. Ешқандай мәдениет оның шығу тегінен тыс жерде жоқ. Информатика тарихы білім алушыларды информатиканың ғылым ретіндегі генезисімен таныстыратындықтан, ол ақпараттық мәдениетті оның кіріктіру нұсқасында қамтамасыз етеді. Әдістеме элементтерін қоса алғанда, бұл курс болашақ мұғалімдерінде информатика, оның құрылымы мен әдістері туралы барабар идеялардың қалыптасуына ықпал етеді, сонымен бірге ақпараттық мәдениеттің қалыптасуына айтарлықтай әсер етеді.
Информатика тарихы информатика мұғалімін даярлауды іргелендіруде айтарлықтай әсер етеді. Болашақ мұғалім осы дамудың нәтижесін ғана емес, оның қиын жолдарын да бағалай бастайды. Ол информатиканың ғылым ретіндегі күмәнсіз фактілерін ғана емес, оның неге басқаша емес, осылай дамығанын түсіне бастайды. Информатика ұғымының әр түрлі анықтамаларын және оның негізгі бағыттарын, информатика саласы қолданатын әдістерді талқылау болашақ мұғалімдердің информатика туралы ғылым ретінде терең, маңызды түсініктерін қалыптастыруға айтарлықтай әсер етеді.
Информатиканың даму тарихы өзінің ішкі мазмұны бойынша болашақ мұғалімнің дайындығын гуманитаризациялау функцияларын орындайды. Информатика мұғалімін даярлаудың мәдени қызметі гуманитарлық функциямен тығыз байланысты, ол қазіргі білім берудің негізгі принциптерінің бірі - мәдени ерекшелік принципімен белгіленеді.
Цифрлық білім беру ортасын құру аралас оқытуда «1 білім алушы: 1 компьютер» моделі, e-learning, қашықтықтан оқыту технологиялары және т.б. сияқты заманауи педагогикалық технологияларды тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Осы әдістемелік ұсынымдар шеңберінде біз аралас оқыту технологияларын оқу процесіне енгізуге ерекше назар аударғымыз келеді, өйткені олар әртүрлі цифрлық құралдарды белсенді пайдалануға жағдай жасайды және сонымен бірге техникалық құрылғыларды пайдалана отырып сабақты ұйымдастыру және өткізуге қойлылатын талаптарды орындауға мүмкіндік береді.
Аралас оқытуда келесі негізгі компоненттер қамтылады:
– дәстүрлі аудиториялық сабақтар түріндегі білім алушы мен оқытушы арасындағы жеке байланысы болған жағдайда тікелей оқыту;
– оқытушының көмегінсіз әр түрлі іс-әрекет түрлерін (бейнелекциялармен жұмыс, интернетте іздеу тапсырмалары, веб-квесттер және т.б.) қамтитын білім алушының өзіндік жұмысы;
– желіде әртүрлі тапсырмаларды орындаудан, вебинарларға, онлайн конференцияларға, викилерге және т.б. қатысудан тұратын бірлескен электрондық оқыту.
Аралас оқытудағы оқу процесінің тиімділігіне аудиториялық сабақтарды электронды ортадағы оқу әрекеттестігінің арнайы түрлерімен жүйелі түрде ауыстыру арқылы қол жеткізіледі, олар уақыт бойынша кезектесіп отырады. Аудиториялық сағаттардың қысқаруы (дәрістер, практикалар/семинарлар, зертханалық сабақтар) оқу процесінің дәстүрлі логикасын бұзуға әкеледі. Аралас оқытудағы тепе-теңдік білім беру процесінің негізгі компоненттерін қайта реттейтін «төңкерілген сынып» технологиясы арқылы қол жеткізіледі: жаңа материалды – үйде өз бетімен, ал бекіту – сыныпта мұғаліммен бірге [111].
«Төңкерілген сынып». Бұл модель білім алушылардың үй тапсырмасы ретінде жаңа материалмен өз бетімен танысу мүмкіндігіне және сабақта оқылатын тақырыптың практикалық мәселелеріне көбірек көңіл бөлуіне негізделген. Бұл ретте Интернет желісін пайдалана отырып, электрондық білім беру мазмұны бар цифрлық білім беру ортасына қашықтан қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет. Бұл ретте әрбір білім алушы қажетті оқу материалдарын үйдегі компьютер/планшет арқылы немесе мектепте мектеп кітапханасына немесе компьютер сыныбына бару арқылы алуы керек. Білім алушыларға оқытушымен қашықтықтан әрекеттесу құралын (сынып блогы, әлеуметтік желілердегі топ, мектеп веб-сайтындағы форум) қамтамасыз ету мүмкіндігіне назар аудару қажет, онда балалардың әрқайсысы сұрақтар, жаңа материалды оқу барысында туындайтын мәселелер бойынша өз ойларымен бөлісіп, ойларын тұжырымдай алады. Бұл мұғалімге алынған ақпаратты ескере отырып, сабақта жұмысты реттеуге мүмкіндік береді. Сабақтың басында білім алушылардың алған білімдерін блиц-сауалнама, тесттер, тренажерлар арқылы тексеріп, алынған нәтижелер бойынша әртүрлі деңгейдегі топтарда жұмысты ұйымдастыру қажет. Берілген тапсырмаларды сәтті орындаған білім алушылардың бір тобы жаңа материалды тек жаңа, тереңдетілген деңгейде оқуды жалғастыра алады, ал тест тапсырмаларын орындау кезінде қате жіберген екінші топ қиындық туғызған сұрақтармен айналысады (бұл жағдайда мұғалім де, бірінші топтағы білім алушылар да көмекші бола алады) [112].