Аналық платаның BIOS-ын жаңарту. Аналық тақша – дербес компьютердің ең үлкен тақшасы. Аналық тақшада процессор мен оперативті жадты байланыстыратын ақпараттық кеңарна – шина орналасады.
Аналық тақшаның шинасы компьютердің басқа да ішкі құрылғыларын өзара байланыстырып тұрады. Аналық тақшаның жұмысын микропроцессордың микросхемалар жиынтығы – чипсет басқарып отырады.
Құрылғының атауы ағылшынша motherboard (mother – ана, board – тақта)деген сөзден бастау алады. Кейде қысқаша MB немесе mainboard – негізгі(жүйелік) тақша деп те аталады.
Аналық тақшада чипсеттен басқа орталық процессорды, графикалық тақшаны, дыбыстық тақшаны, қатқыл дискіні, оперативті жадты және басқа да құрылғыларды жалғайтын қосқыштар орналасады.
Компьютерде жұмыс істеу кезінде барлық мәлімет аналық немесе жүйелік тақташа арқылы өнделеді. Аналық тақташа бұл компьютерді барлық құрамдас бөліктері қосылатын күрделі көп қабатты мөрлік тақташа. Аналық тақташа мыс өткізгіш жолшықтар желісімен қапталған, оларды бойымен мәліметтер тақшада құрыстырылған микросхемалар мен компьютердің басқа құрылғылары қосылатын слоттарға жеткізіледі. Әрбір құрылғы белгілі бір слотқа қосыла алады.( 5.3.–сурет.)
5.3–сурет. Аналық тақша. Аналық тақтаның BIOS-ын жаңартуға болатындығын қалай анықтау керек?
BIOS мағлұматының бір түрін жаңартуға дайындағанда, алдымен, бұл мүмкін бе, соны анықтап алуымыз қажет. Біздің компьютерімізде ультракүлгін тазалайтыны бар тұрақты жады микросхемасы болуы ықтимал. Бұл жағдайда микросхеманы қайта программалауда арнайы программа керек.
1997 жылдан бастап, барлық аналық тақта іс жүзінде, өзінің мазмұнын қарапайым программа арқылы өзгерте алатын Flash жадымен іріктеледі. Сондықтан да, жетерліктей жаңа аналық тақта болса, ойлағанымызға жетуіміз мүмкін.
Біздің компьютеріміздің аналық тақтасында Flash BIOS микросхемасы қондырылғандығын нақтылау үшін, жүйелік блоктың қақпағын ашып, аналық тақтаны қарау қажет. BIOS микросхемасы басқалардан өндірушінің ұқсастық жазуы бар голографиялық жапсырмасы арқылы ажыратылады. Жапсырманы жойып, BIOS микросхемасы қандай түрге жататынын анықтайтын таңбалауды табамыз.
Микросхеманың ортасындағы терезе бізге ультракүлгін тазалауыш барлығын білдіреді. Бұл микросхеманы қайта программалау үшін, алдымен ішіндегінің барлығын ультракүлгін шаммен тазалап, кейін арнайы программа арқылы жаңасын жазу керек;
Программалау амалдары көмегімен BIOS-ты өзгерту мүмкін емес. Микросхеманың таңбалануы 27-ден басталса, онда микросхема Flаsh жады түріне жатады;
Терезенің болмауы біздің алдымызда үнемі жадылы электрлі тазалау микросхемасы тұрғандығын білдіреді. BIOS-тың түрін өзгертуде арнайы бағдарламалаушы пайдалану қажет
BIOS-тың жаңартылған түрін қайдан алуға болады? Компьютердегі BIOS-ты жаңартпас бұрын оның ішіндегі программалық жаңа бір коды бар файлды тауып алу керек. Көпшілік жағдайда пайдаланушы мына ретке бағынуы қажет:
1.BIOS-тың ағымды түрін анықтау, аналық тақтаның аталуы мен адресі, BIOS-ты немесе аналық тақтаны шығарушының ресми сайты. Бұл сайттарда BIOS-ты жаңарту, қайта «тігуге» арналған программаны ширатып алуға болады.
2.Таңдаған сайттарға кіріп, керекті файлдарды көшіріп жазып алу. Аналық тақтаның жұмысының өнімділігіне, тұрақтылығына кері әсер бермес үшін, BIOS-тың түрін көшіргенде жаңасының орнына көнесін жіберіп алмау үшін аса ұқыпты болу керек.
3.BIOS-ты қайта айдауда арнайы программаны алу. Оны BIOS-тың арнайы өндіруші сайттардан алуға болады.
Өндіруші мен аналық тақтаның атын компьютерді шашпай-ақ анықтауға болады. Ол үшін компьютерді қосқанда мониторда бірден сол жақтағы бұрышында таңбаланған қатар қызмет етеді. Ыңғайлы болуы үшін «Pause» пернесін жазу пайда болғаннан кейін бірден басу қажет. Таңбаланған қатардың мазмұнында BIOS-ты және аналық тақтаны өндіруші туралы мағлұматты экранның жоғарғы сол жағында BIOS-тың ағымдық мағлұматы пайда болады және BIOS аналық тақтаның құрамында көрсетілген пайдаланушуға өте қажет емес «чипсет» сияқты және басқа да қызмет информациялары көрсетіледі. AMI BIOS-та бұл жол мынадай көрініс беруі мүмкін:
61-0414-008031-0011ІІ11-071595-440ВХ-CRBX014-N-H.
Чипсет
Бұл жердегі үшінші топ BIOS-ты өндірушінің мағлұматын береді. Бесінші топ BIOS-тың ең соңғы өндіріліп біткен күнін көрсетеді (біздің жағдайда бұл 15 шілде 1995 жыл) 440ВХ бұл ( чипсеттің аталуы) аналық тақтаның жүзеге асқан кездегі чипсеттің аталуы.
AWARD BIOS бұл ұқсастыру жолының тағы бір жолын ұсынады: 02/15/2000-i440BX-ITE867-2A59CQICC00
Бізді 9 символдан тұратын топ қызықтырады. Бірінші бес символ (біздің жағдайда 2А59С) чипсеттің типін анықтауға мүмкіндік береді, келесі 2 символ (Q1) аналық тақтаның шығарушысына сілтейді, ал соңғы жұп (CC) аналық тақтаның моделін білдіреді. Ұқсастық қолданыстан табуға болатын арнайы кесте көмегімен жүзеге асады. Көптеген аналық тақталарда олардың тақтаның моделі мен шығарылуы туралы мағлұмат сол тақтаның өзінде көрсетілген (ереже бойынша берілген жазу PCI слотының арасында болады). Сондықтан, егер BIOS-тың ұқсастыру жолы көмегімен оны жаңарту жүзеге аспаса онда жүйелі блокты ашып, аналық тақтаның құрылымын мұқият біліп алу қажет.
Компьютерді электр тоғымен басқару Қазіргі кезде өз алдына қосылып жұмыс істей алатын және мысалы компакт диск жазылып болған соң, сол сияқты файлдармен, интернетпен жұмыс істеп болғаннан кейін өзі өшетін дербес компьютерлерді көз алдымызда бейнелеу өте қиын емес.
Дербес компьютер автоматты түрде қосылып әр түрлі мәліметтерді қабылдай алады. Осының бәрі АСРІ технологиясының көмегімен жүзеге асады.
АСРІ - бұл не және оларды қалай басқарады? АСРІ технологиясы (Advanced Configuration and Power Interface)- бұл стандарт құру мүмкіндігін береді. Ол әр түрлі мүмкіндіктерге негізделген. Бұл АСРІ-да барлық мәлімметтер жинақталған.
Ол элетроқоректік хаттамалар және автомат режимдерін басқарады, бұлар дайын программалармен жұмыс істейді. Казірше адам кез келген программаны бұрынғыдай етіп жаза алады. Қазіргі күнде АСРІ технологиясы іс жүзінде қазіргі заманға сай құрылғыларға жарайды.
Сонымен біз ВІОS арнаулы функцияларының көмегімен компьютердің белгілі жадыларда өшірілуін немесе іске қосылуын автоматтандыра аламыз. Мысалы пернетақтаның қандай да бір батырманы басу арқылы немесе тышқанның көмегімен де компьютерді өшіруге не қосуға болады. Осы амалдарды АСРІ-дің көмегімен іске асыруға кедергі болатын құрылғы - қоректендіру блогы.
Біріншіден, компьютер АСРІ технологиясымен басқарылуы үшін ол АТХ қоректендіру блогына қосылуы керек. Әрине, компьютер құрамын анықтайтын аналық тақта осындай форм-факторға сәйкес болуы керек. Бұрын қолданылып жүрген АТ форм-факторы АСРІ технологиясы жарамайды.
АТХ әрқашан қосылған күйде тұрады, ол тек блоктан немесе (электросети)-дан ажыратылған кезде ғана өшеді. Технология CPI ойлайды әр компьютер энергияны төмендетілмеген режимде қолдануға уақытша аударуға мүмкін. Бұл не үшін керек? Осы функция арқылы энергияны үнемдеп, қана қоймай, біріншіден компьютер қолданбаған кезде шығаратын шуды азайтады, бірақ ол әрдайым дайын болуы керек. Екіншіден, энергияның жиі өшірілу кезінде компьютерді қосулы күйде қалдыруға болатын ерекше мүмкіндік пайда болады. Компьютер энергияны үнемдеу режимінде болғанда, оны пайдалану минимумге дейін азаяды. Бұл аккумулятордың жұмыс уақытын көбейтеді, олар компьютер қарапайым режимге өткенге дейін қолданғанша шыдауы керек. Мұнда бір режімнен екінші режімге өту, операциялық жүйенің көмегімен іске асады, арнайы драйверлеріне дәл осы кезде қолданушы программасымен, яғни қолданатын операциялық жүйе ACPI технологиясын қолдану керек және де ол программалармен, ашық тақтамен және қалған құрылғылармен сыйымды болуы керек. Қолданылып жатқан режім энергияны үнемдеуге міндетті түрде қолданылатын құрылғыларды пайдалану қажет. Ең болмағанда жиі қолданылатын құрылғыларды СD-ROM-ның дұрыс емес жұмысы энергияны үнемдеу функциясын жоққа шығарады.
D G2 - «терең ұйқы», сол жағдайда дербес компьютердің барлық практикалық компоненті өшірілген, программалар, соның ішінде операциялық жүйе актитендірілген. Компьютердің тез қосылады, орындалады, бірақ өткен режимге қарағанда баяу, операциялық жүйе тағы да барлық қысым арқылы кайталанады.