Цифровая дидактика indd

377
Бұл технологияның негізін үш кезеңнің базалық моделіне 
негізделген «Қиындық – іске асыру немесе түсіну – рефлексия немесе 
ойлау» құрайды, бұл білім алушыларға оқу мақсатын өз бетінше 
анықтауға, ақпаратты белсенді іздеуге және алған білімдері туралы 
ойлауға мүмкіндік береді.
7.4 «Ізденіске шақыру» (e voca tion) бірінші 
кезеңінің функциялары
Оқу нәтижелерінің жетіспеушілігін көбінесе мұғалімнің оқу 
процесін білім алушылардың алдына қойылған мақсаттар негізінде 
құратындығымен түсіндіруге болады. Іс жүзінде мұғалімнің алдына 
мақсат қоюы алдын-ала іске асырылады, бұл оған оқу процесінің 
кезеңдерін нақтырақ жобалауға, оның нәтижесінің критерийлерін, 
диагностиканың ерекшеліктері мен әдістерінанықтауға мүмкіндік 
береді. Сонымен қатар, көптеген белгілі ғалымдар өз зерттеулерінде 
оқытудағы идеялар мен конструктивтік тәсілді дамытатын көшбас-
шылар (Дж.Дьюи, Б.Блум және басқалар) білім алушылардың оқу 
үдерісіне қажетті ішкі мотив жасай отырып, оқу мақсаттарын өзі 
қоюы тиіс деп есептейді. Сонда ғана мұғалім осы мақсаттарға жетудің 
тиімді әдістерін таңдай алады.
Сонымен, егер оқытушыға зерттелетін тақырып туралы не 
білетінін талдауға мүмкіндік беру, бұл олардың жеке мотивтерін 
тұжырымдау үшін қосымша ынталандырады. Дәл осы міндет ізденіске 
шақыру кезеңінде (evocation) шешіледі.
Шақыру кезеңінде шешілетін екінші міндет – оқушылардың 
танымдық белсенділігін арттыру міндеті.Кейбір оқушылар сабақта 
басқалары ұсынылған тапсырманы орындаған сәтті күтуге қарағанда, 
айтарлықтай интерактивті күш жұмсамайды . Сондықтан ізденіске 
шақыру кезеңінде әркім өзінің тәжірибесін қайта есептеу мақсатына 
қосымша жұмысқа қатыса алуы маңызды. Ізденіске шақыру кезеңінде 
жүзеге асырудағы маңызды емес аспект білім алушылар арасында 
еркін сөйлеудің нәтижесінде пайда болған барлық ақпаратты жүйелеу 
болып табылады. Бұл олардың бір жағынан ақпаратты тиісті деңгейде 
қабылдауы үшін қажет.
Екінші жағынан, айтылған пікірлерді ретке келтіру жаңа ақпаратты 
зерттеу барысында әрі қарай іздеу бағытын анықтайтын түсініксіз 
тұстарға емес, қарама-қайшылықтарды көруге мүмкіндік береді. 

378
 
 

Сонымен қатар, білім алушылардың әрқайсысы үшін бұл бағыттар 
жеке болуы мүмкін. Тыңдаушы зерттеудің қай жағына назар аудару 
керектігін және қандай ақпарат тек тексеруді қажет ететіндігін өзі 
анықтайды.
Ізденіс кезеңін іске асыру барысында:
1. Білім алушылар менің тақырыпқа қатысты өз көзқарастарын 
білдіре алады, соның өзінде қателесуден және мұғалімнің 
ескертуінен қорықпай, еркін сөйлейді.
2. Сөйлемдерқағазға жазылуы тиіс, олардың кез-келгені әрі 
қарайғы жұмыс үшін маңызды болады. Сонымен қатар, осы 
кезеңде «дұрыс» немесе «дұрыс емес» тұжырымдар жоқ.
3. Жеке және топтық жұмыстардың үйлесімінқамтамасыз ету пай-
далы болар еді. 
Жеке жұмыс әр білім алушыға өзінің білімі мен тәжірибесін 
дамытуға мүмкіндік береді. Топтық жұмыс басқа пікірлерді естуге, 
жеке көзқараста қателіктер жібермеуге мүмкіндік береді. Пікір алмасу 
көбінесе күтпеген және нәтижелі болатын жаңа идеяларды дамытуға 
ықпал етуі мүмкін. Пікір алмасу қызықты сұрақтардың пайда болу-
ына ықпал ете алады, оған жауап іздеу жаңа материалды оқуды ынта-
ландырады. Сонымен қатар, мұғалімге немесе үлкен аудиторияға өз 
пікірін білдіруден қорқатын тыңдаушылар жиі кездеседі. Шағын топ-
тарда жұмыс жасау осы білім алушыларға өздерін жайлы сезінуге 
мүмкіндік береді.
Жұмыстың осы кезеңіндегі мұғалімнің рөлі –білім алушы-
лар тақырыпты оқығаннан кейін білімді есте сақтауға баулу, топ-
тарда пікірталассыз пікір алмасуға, білім алушылардан алынған 
ақпараттарды бекітуге және жүйелеуге ықпал ету.
Сонымен бірге олардың жауаптары қате болса да, оларды сынға 
алмау керек. Осы кезде маңызды ереже: «Білім алушылардың кез-
келген пікірі құнды».
Кейде мәлімделген тақырып білім алушыларға таныс болмаған, 
олардың пікірлер мен пайымдауды дамыту үшін білімі мен тәжірибесі 
жеткіліксіз болған жағдай туындауы мүмкін.Бұл жағдайда олардан 
мүмкін болатын пән мен зерттеу нысаны туралы болжам жасауды 
сұрауғаболады.
Сонымен, оқу аудиториясын шақыру кезеңі сәтті жүзеге асырылған 
жағдайда келесі «жаңа ақпарат алу» кезеңінде жұмыс істеуге ынта 
мол болады.

379

жүктеу/скачать 3,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: