Прандиальды реттегіштер (глинидтер). Прандиальды реттегіштер (репаглинид) – инсулиннің
жедел бөлінуін ынталандыратын, ас қабылдаудан
кеиінгі гликемия деңгеиін басқаруға мүмкіндік беретін
қысқа әсер етуші препараттардың тобы.
Бұл топ препаратарының әсер ету механизмі АТФ-
тәуелді К+ каналдарынын жабылуынды жатыр. Ол
Са2+ каналдарынын деполяризациясын және ашылуын
туындырып, нәтижесінде β–жасушарынын ішіне
кальциидің ағып келуіне, ал өз кезегінде инсулин
секрециясына алып келеді. Аита кететін маңызды жаит:
глинидтердің β– жасушасындағы АТФ-тәуелді К+
каналдарына әсері СМ препараттарының әсеріне ұқсас,
бірақ олардың әрқаисысы β–жасуша бетіндегі әртүрлі
аимақтармен баиланысу жұмыс істеиді.
Біздің елмізде бұл топтың екі препараты тіркелген:
репаглинид (Новонорм) және натеглинид.
α–глюкозидаза ингибиторы Бұл топ препараттарына асқазан ішек жолдарында
глюкозанын ыдырау және сіңірілуіне қатысатын
ферментерінің баиланысу орталықтары үшін тағамдық
көмірсулармен бәсекелеске түсетін дәрілік заттар, яғни
бәсекелесуші ингибиторлар жатады.
Біздің мемлекетімізде осы топтың тек қана бір
препараты
тіркелген
акарбоза
(Глюкобаи).
Акарбозаның әсерінен ағзаға түсетін көмірсулар көлемі
азаимаиды, бірақ олардың сіңірілу жылдамдығы
төмендеп, астан кеиінгі қандағы глюкозаның лезде
жоғарылауын алдын алынады. Препараттың өзі іс
жүзінде қорытылмаиды, және қанға сіңірілмеиді.
Акарбоза ұиқы безіндегі β–жасушаларындағы инсулин
түзілуін
ынталандырмаиды,
сондықтан
гиперинсулинемияны
және
гипогликемияны
туындырмаиды. Глюкозаның қанға сіңірілуінің
баяулауы ұиқы безінің қызметін жеңілдетеді, және оны
зорығудан
және
функциясының
таусылуынан
сақтаиды. Акарбоза инсулинрезистенттілікті азаитады
екендігі дәлелденген. Күнделікті қолданғанда ол
гликемиялық қисығын түзелуіне, тәуліктік гликемия
деңгеиінің төмендеуіне, аш қарындағы гликемия
деңгеиінің азаюына, сонымен қатар гликирленген
гемоглобиннің қалыпты көрсеткіштерге деиін түсуіне
алып келеді, нәтижесінде қант диабетінің кеш
асқынулардың профилактикасына септеседі [1].
Акарбозамен кешкі астан кеиінгі 50 мг дозасынан
бастап, уақыт келе 300 мг/тәул деиін (100 мг күніне 3
рет) көтертіледі.
Саиып
келгенде,
2
типті
қант
диабетінің
профилактикасы мақсатындағы Stop NIDDM зерттеуін
атап өтеиік. Осы зерртеу аясында глюкозаға
толеранттылығы бұзылған науқастарда акарбоза 2
типті диабетінің даму қаупін 37% төмендетуге
мүмкіндік береді екендігі көрсетілген [10].