Дайындаған: Туребаева Г. Б. 2023 1-дәріс. Магнит өрісі Дәріс жоспары
жүктеу/скачать 1,29 Mb.
|
Лекционный комплек Ф-2
- Бұл бет үшін навигация:
- Ядролық күштер. Альфа-,бета- және гамма- сәулеленулері және олардың затпен өзара әрекеттесуі.
- Ядролық реакциялар. Атом ядроларының радиактивті турленуі.
| Атом ядроларының құрылысы.
Атом ядросы нуклондар деп аталатын протон мен нейтроннан тұрады. Ядро бейтарап атомның таңбасымен таңбаланады , мұндағы X – химиялық элементтің таңбасы, Z – атомдық номер немесе зарядтық сан (ядродағы протондардың саны), А – масслық сан (ядродағы нуклондарсаны). Нейтрондардың саны мына өрнекпен анықталады:N = A – Z. Ядролық күштер. Альфа-,бета- және гамма- сәулеленулері және олардың затпен өзара әрекеттесуі. Ядролық күштер: - Тартылу күші болып табылады. - Қысқа қашықтықтан (10-15м) әсер етуші күшке жатады. - Табиғаты элетрлікке жатпайды. Зарядтық тәуелсіздік қасиеті бар - Қанығу қасиеті бар. - Спиндардың өзара бағытталуына тәуелді - Центрлік күшке жатпайды. Еркін нуклондарының массасының қосындысы олардың ядродағы массасынан көп болады. Бұл айырмашылықты m ядроның кемтік массасы деп атайды. Оның шамасы мына формуламен анықталады: m = [Z·mp + (A - Z)· mn] - Mя мұндағы mp— еркін протонның массасы. mn— еркін нейтронның массасы. Mя— ядро массасы. Ядроның толық байланыс энергиясы: Wсв = m · с2 Ал меншікті байланыс энергиясы: Wсв = Wсв/A = ( m · с2)/A Табиғи радиоактивтік изотоптар ыдырау кезінде төрт түрлі радиоактивтік бөлшек шығарады: — бөлшек (гелий ядросы Не24); — бөлшек (электрондар); — сәулесі (қысқа толқынды фотондар); — антинейтрино. Ядролық реакциялар. Атом ядроларының радиактивті турленуі. Ядролық реакция - атом ядроларының элементар бөлшектермен(оның ішінде γ - кванттармен де) немесе бip-бipiмен өзара әрекеттескен кездегі түрленуі. α - ыдырау үшін ығысу ережесі: β -ыдырау үшін ығысу epeжесі: β+-ыдырау үшін ығысу ережесі: е -қармау схемасы: Ядролық реакцияның символдық түрде жазылуы: немесе мұндағы және - сәйкес түрде зарядтық сандары Z және ZI, массалық сандары А және А' болатын бастапқы және ақырғы ядролар, а және b - ядролық реакция кезінде түсетін және шығарылатын бөлшектер. Тұңғыш рет Резерфорд icкe асырған (1919) азот ядроларын радиоактивтік көз шығаратын α-бөлшектермен атқылауда пайда болған ядролық реакция: Электр зарядтарының және массалық сандардың сақталу заңдары: ядролық реакцияға түсетін ядролардың және бөлшектердің зарядтарының (массалық сандарының) қосындысы реакцияның ақырғы өнімдерінің (ядролардың және бөлшектердің) зарядтарының (массалық сандарының) қосындысына тең болады. Кез келген ядролық реакция кезінде, сонымен қатар энергияның, импульстің және импульс моментінің сақталу заңдары орындалады. жүктеу/скачать 1,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|