Малазықтық қымыздық. Малазықтық қымыздық қарақүмықтар жэне саумалдық екі түр түқымдастарын тянь-шань қымыздығымен (Клітекс Ііашерапісш) будандастыру арқылы (Кштіекс раіепгіа) алынған. 1974-1979 жыл-дары Украина ғылым академиясының орталық республикалық ботаникалық бақшасында жаңа дақылдар бөлімінде шығарылған (1-сурет). Шығарылған будан аталық-аналық түрлерінен вегетативті мас-сасы мен түқым өнімділігі бойынша асып түседі, қышқылдығы біршама аз, қолайсыз жағдайларға төзімді. Көп жыл бойғы сүрыптау нэтижесінде Румекс К-1 сорты шығарылған. Украинада кең тараған. Ерте өсіп шығуымен және көк балаусасының жоғары өнімділігімен ерекшеленеді. Себілген жылы генеративті өркендерін қалыптастырмай күшті жапырақ сағағын қүрастырады. Сағағында 8-9-ға дейін үзындығы 35-50 см жапырақ қүрастырады. Тамыр жүйесі 2 м тереңдікке күшті дамыған, кіндік тамыр сабағы тік, бүтақты, биіктігі 90-160 см. Гүлшоғыры - ірі сіпсебас, гүлдері үсақ, қызғылт, жемісі - ақшыл-қоңыр түсті, жылтырлаған үшқырлы жаңғақ, 1000 түқым массасы 2,5-3,1 г. Қымыздықтың Румекс К-1 сорты - егістікте 10-15 жылға дейін сақталатын, эрі жоғары өнімділігімен жэне алшынкөктігімен ерекшеленетін көпжылдық өсімдік. Қүрамы протеинге жэне дәрумендерге бай.
Суыққа жэне аязға төзімділігі күшті, қысқа мерзімд; қуаңшылықты көтереді. Бұл өсімдіктерді Қазақстанда да қызығушылық танытып өсіре бастады, бірақ оны алдын ала негізгі көрсеткіштері көк балауса және сүрлем түрінде мал жейтінін бағалау керек, себебі қымыздық түқымдасқа жататын өсімдіктер қүрамында қымыздық қышқылы көп болады. Бұл топ қүрамында тағы да басқа өсімдіктер аз емес, бірақ олар-ды зерттеп жэне селекция жүмыстарын жүргізгеннен кейін ғана мал азығын өндіруде қолдануға болады.
Қолдануға ұсынылатын әдебиеттер.
Ткаченко Ф.М. и др. Силосные культуры.// Ф.М.Ткаченко, А.П.Синицина, Г.В.Чубарова.-М.: Колос, 2004ж.
Сагалбеков У.М. и др. Малораспространенные перспективные культуры Северного Казахстана.// У.М.Сагалбеков, И.Ф.Костиков, Ж.Н.Аленов.-Кокшетау, 2013ж.
Достарыңызбен бөлісу: |
