Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

3 -Т А Р А У
каж ет жок. 0здерi Yшiн кандай материалдын манызды екенш бiле алмаган жагдай- 
да гана окушыларга олардын максатын тYсiндiргeн жен. Сонымен катар Мут, Глинн, 
Бриттон жэне Грейвс (1988) мэтш курылымынын да окыту максатынын тиiмдiлiгiн 
жeнiлдeтeтiнiн аныктады. Максат аныкталмаганнын езiндe акпараттын кезге урып 
туруы (мысалы, мэтiннiн басында немесе асты сызылуы) есте сактауга кемектеседг
Окыту уакыты
Оперантты теория бойынша сырткы факторлар окушылардын бiлiм алуына эсер ете- 
да. Онын бiрi - бiлiмгe жумсалатын уакыт.
Кэррол (1963, 1965, 1989) бш м ге жумсалатын уакытка непздей отырып, мек- 
тепте б ш м беру улпсш жасап шыгарды. Бул бойынша окушылар б ш м алуга жум- 
саган уакыт келемшде гана б ш м алады. 
Уацыт
деп б ш м алуга жумсалган немесе 
бш м ге кещ л белшген уакытты айтып отырмыз. Уакыт сырткы (бакылауга болатын) 
фактор дегешм!збен, бул аныктама танымдык сипатта, себеб! бул уакыттын кара- 
пайым мшез-кульщ керсетшшшен баска да факторларды камтиды. Осыган суйене 
отырып, Кэррол окуга жумсалатын уакытка эсер ететш факторлармен б!рге, окуга 
жалпы канша уакыт кететшш де аныктады.
Б'т'ш алуга жумсалатынуацыт.
Окушынын бш м алуына кететш уакытка эсер ететш 
факторлардын б!р! ретгнде 
тапсырманы орындай алу цабтетт
айлуга болады. Б ш м
алу кабшет алдыщы тапсырмалармен игерш ен бш м денгейше, кабшет пен кезкарас 
сиякты адамнын жеке-дара касиеттерше байланысты. Еш нш фактор 
берген бглгмдг mY-
сгнуге
байланысты. Оган бш м беру эдютерш жаткызамыз, мысалы, кей окушы ауызша 
бершген акпаратты жаксы тYсiнсe, кейб!рше визуалды презентациялар кажет болады.
Yшiншi фактор 
бглгм беру сапасы
немесе 
тапсырманыц
уйымдастырылу денгей 
жэне окушыларга усынылуы туралы. Б ш м беру сапасына окушылардын Yйрeнeтiн даг- 
дылары, оны уйрену жолдарын бтур окитын такырыптын мазмунын тусшур тапсырма­
ны орындаганга дешн каншалыкты бш м денгей кажет деген мэселелер шредт Б ш м беру 
сапасы темендеген жагдайда бш мш арттыру Yшiн оларга кеб!рек уакыт кажет болады.
Б л М алуга кеткен уацыт.
Окушынын б ш м алуга канша уакыт жумсайтыны оган 
бвлгнген уацытца
байланысты. Мектеп багдарламасында пэндер ете кеп болган- 
дыктан, белгш б!р пэнд! окуга жумсалатын уакыт оган жумсалуга т й с уакыттан аз. 
Мугаймдер сабакты барлык балага б!рдей туйнд!рген кезде, кейб!р окушылар жана 
сабакты тусшбей калады, осыган байланысты оларга косымша уакыт кажет болады. 
Ал оларды кабшет денгейне карай топтастырган жагдайда, турл! такырыпты тусшд!ру- 
ге жумсалатын уакыт балалардын оны каншалыкты жылдам кабылдауына байланысты.
Ешнш! эсер ретгнде окушынын 
бглгм алуга жумсагысы келетт уацытты
айта- 
мыз. Окушыларга б ш м алу ушш ж еткш кп уакыт берш ей м ен , олар бул уакытты 
окуга жумсагысы келмеу! ыктимал. КЪзыгушылыгынын темендеуше, тапсырманыц 
курделш пне жэне баска да факторларга байланысты, окушылардын б е л ш е н белгш
б!р уакыт аралыгында тапсырманы орындагысы келмеу! мумйн. Кэррол бул фактор­
ларды байланыстыра отырып, окушынын белгш б!р тапсырманы орындауга кажетп 
уакытын есептейтш формула курастырды:
Бглгм алу децгейг = бглгм алуга кеткен уацыт/бглгм алуга цажет уацыт

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: