Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

6 -Т А Р А У
Интерференция теориясы жад процестерш аныктаудын манызды жолдарын 
керсетш бердг Окытуга катысты ерте кезде жазылган теорияларга суйенсек, жат- 
талган байланыстардын жадтагы <аздер1» колданбаган жагдайда элс1зденш, акыры, 
жойылып кетедг Скиннер (1953; Chapter 3) ш ш жад 1здер1 жайлы айтпаганымен, 61- 
раз уакыт бойы ттркенд1рпш тщ болмауына байланысты жауап беру м у м к ш д тн щ
жоктыгы умытуга душар етед1 деп есептейд1. Бул кезкарастардын кай-кайсысынын 
да кемш1л1ктер1 бар.
Кей61р акпараттын жойылуы (кей1н1рек сез етем1з) мумкш болганымен, жадтагы 
1з угымы накты емес жэне оны эксперимент аркылы дэлелдеу мумк1н емес. Кейде 
акпарат колданылмайтын кездер болады. Алайда узак уакыт бойы колданылмаган 
(мысалы, бастауыш мектепт1н кейб1р мугал1мдер1н1н аттары) акпаратты еске тус1ре 
б1лу каб1лет1н ерекше касиет деуге келмес. Жадтагы акпарат калай баска акпараттар- 
мен шатасатынын керсету аркылы интерференция теориясы аталган проблемаларды 
шешуге кемектесед1. Ол сондай-ак осы процестерд1 карастыруга кажетп зерттеу ул- 
г1лер1н де аныктап бередг
6.3-К;ОСЫМША
БШм беру мен оцытудагы интерференция
Пробелсенд1 жэне ретробелсенд1 
интерференция б т м беру мен окыту 
процесшде кептеп кездесед1. Муга- 
л1мдер интерференцияга бегет бола 
алмайды, алайда олар интерферен­
цияга кез1гу1 мумк1н оку жоспарла- 
рындагы салаларды аныктау аркылы 
онын эсер1н азайта алады. Мысалы, 
окушылар сандарды алдымен баган 
туршде ж1ктеу аркылы азайтса, со- 
сын оларды ж1ктемей азайтуды уйре- 
недг Хастингс ханым уш1нш1 сынып 
окушыларына ж1ктеуге катысты 
есептер бергенде, кейб1р окушылар- 
дын оларды ж1ктемей шыгаратынын 
байкайды. Интерференцияны азайту 
уш1н, ол окушыларга дагдыларын 
турл1 контексте колдана алуына 
мумк1нд1к беретш турл1 ережелер 
мен тэс1лдерд1 уйретедг Осылайша 
ол ек1 турл1 есептщ арасындагы 
уксастыктар мен айырмашылыктар- 
ды тус1нд1ру аркылы окушыларга 
жштеу тэс1л1 кажет пе, жок па де-
генд1 калай аныктауга болатынын 
керсетед1. Шыгарган есептерге шолу 
жасау интерференцияны азайтуга 
кемектесед1.
Сездердщ айтылу ережелер1н 
тус1нд1рген кезде, сездерд1 олардын 
фонетикалык уксастыктарына ка­
рай ж1ктейд1 (мысалы, 
crate, slate,
date, state, mate, late).
Алайда ба- 
лалар накты б1р айтылу улгш ерш
жаттаган кезде осы сиякты баска 
да сездер кездесу1 мумк1н болган- 
дыктан, окушылар шатасып жата- 
ды (мысалы, 
wate
сез1н1н орнына 
weight
немесе 
wait; fra te
сезш щ
орнына 
freight).
Осыган байланыс­
ты, Хастингс ханым б1рдей ды- 
быстардын турл1ше айтылуы мен 
фонетикалык ережелерге катысты 
ерекшел1ктер1 жайлы косымша са- 
бак бер1п, оларга анда-санда шолу 
жасап отырады. Мундай бек1ту 
шатастыру мен интерференциянын 
алдын алуга кемектесед1.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: