Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd
жүктеу/скачать 18,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Дейл Шунт
| 0з1нд1к есеп
Озтдгк есеп дегешм1з - адамдардын ездерш багалауы мен ездер1 туралы мэл1мде- мелерг 0зшд1к есептщ б1рнеше тур1 бар: сауалнама, сухбат, еске тYсiру, дауыстап ойлау жэне диалог. Сауалнама кезвде респонденттерге сурактар берш, олардын ез ойын бшд1руш етшедг Сауалнамага катысушылар ездер1 айналысып журген ютер1 жайлы айтып, б ш ктш ктщ кандай денгейше жеткенш багалаумен катар, осы юпен кашаннан бер1 айналысып жургеш туралы ойын белюе алады (мысалы, «Испан т ш н кашаннан бер1 уйренш журсщ?», «Геометриялык теоремаларды уйрену саган киын емес пе?»). 0зш - дак есеп кез1нде респонденттерден кейде ез нэтижелерш сандык керсетшш аркылы багалауын етшед1 («10 балдык багалау м еж ес бойынша 1 - ете нашар, 10 - ете жаксы дегенд1 бшд1рсе, белшектерд1 азайтуды калай менгергешщзд1 багаланыз»). Сухбат деп сухбат алушы талкылауга, сурак немесе такырып берш, респонденттщ оган ауызша жауап беруш айтамыз. Сухбаща, непзшен, жеке адамдар катысады, алайда топтык сухбаттар да болады. Зерттеуш1 оку контексш сипаттап, окушылардан мундай жагдайда калай бш м алатынын сурауы мумшн (мысалы, «Француз тш н щ мугал1м1 са- бак бастаган кезде кандай ойда боласындар? Кдндай нэтижеге жетем1з деп ойлайсын- дар?»). Жауаптар ете кыска болса немесе респонденттер жауап берпс1 келмесе, олар дын канагаттандырарлык жауап беру1 ушш сухбат алушылар мумшндш тугызуы тис. Еске mYcipy тэс ш бойынша адамдарга б1р тапсырма бершед1 де, сол тапсырманы орындау кез1нде не ойлагандарын еске тус1ру1 кажет болады. Сухбат алушылар оларга 34 Оцыту теориясына Kipicne турл1 сурактар кояды (мысалы, осы тапсырманы орындай алмаган кезде кандай ойда болдын?»). Зерттеу барысы видеотаспага жазылып алынган жагдайда респонденттер жазбаны кайта керш, сухбат алушылар сурак койган кезде болган жагдайды еске ту- шредг Зерттеуге катысушылар ойларын умытып калмауы ушш бул тэсшд1 зерттеу аяктала салысымен колдану керек. Дауыстап ойлау дегешм1з - окушылардын кандай да б1р тапсырманы орындау барысында ез ойларын, эрекеттерш, сез1мдерш сыртка шыгаруы. Ойды дауыстап айтуды немесе вербалдауды зерттеушшердщ таспага жазып отыруы тYсiну денгеши аньщтауга кемектеседг Ягни бул тэсш респонденттерден ойды дауыстап айтуды та- лап етедг Кеп окушы сабакта дауыстап ойлауга уйренбеген. ¥ялш ак немесе ойла рын ашык бшд1руге киналатын кейб1р адамдарга бул тэсш орынсыз кер1ну1 мумкш. Осыган байланысты, зерттеушшер олардын ойын еркш бшд1ру1 ушш бар мумшнд1кп жасауы кажет. 0з1нд1к есептщ тагы б1р турше диалог жатады жэне оны оку процес барысында- гы еш немесе одан кеп адамнын эщтмелесу1 деп аныктауга болады. Дауыстап ойлау сиякты, диалоги де таспага жазып, окытуга эсер ететш факторларды аныктау макса- тымен кешшрек талдаган дурыс. Диалог окушылардын тапсырманы орындауы бары- сындагы накты карым-катынасты камтыганымен, олардын нэтижесш талдау кез1нде накты жагдайдан тыс жагдаяттар да талдануы мумкш. 0з1нд1к есеп тэсшш тандап алу багалау максатымен сэйкес келу1 керек. Сауална- ма кептеген материалды камтиды. Сухбаттар аз тана мэселеш терен зерттеуге кемек теседг Еске тушру тэсш кезшде респонденттер белгш б1р эрекет кез1ндеп ойларын еске тус1ру1 тшс. Дауыстап ойлау дэл каз1р санада орын алган ойды бшд1рсе, диалог элеуметпк карым-катынас улгшерш зерттеуге мYмкiндiк бередг 0з1нд1к есеп тэсшдерш курастырып, оны баскару аса курдел1 емес. Сауалнаманы толтыру жэне оган бага беру де онай. Алайда окушылардын жауаптарына катысты нэтижеш корытындылау кез1нде киындык туындауы мумкш. Сондыктан жан-жакты зерттелш, дэлелденген багалау жуйесше суйенген жен. 0зшд1к есепке байланысты туындауы мумкш тагы б1р мэселе окушылардын беретш жауаптарына байланысты. Айталык, олардын берген жауабы элеуметпк тургыдан дурыс болганымен, олардын устанымдарына каншалыкты сэйкес келед1? Окушылардын берген жауабы олардын накты мшез-кулкымен уйлесе ме? Жас балалар ез ойларын накты жетшзе ала ма? Зерттеушшер бершген мэл1меттердщ купия сакталатынына кепшдш беру аркылы гана шынайы жауапка кол жетшзе алады. 0з1нд1к есептщ мэнш аша тусу ушш б1рнеше багалау тэсшш (мысалы, ез1ндш есеп, пкелей бакылау, ауызша жэне жазбаша жауаптар) колдануга болады. Зерттеуд1 уш1нш1 сыныпта окитын окушылардан бастап журпзген артык емес, ейткеш олардын ез1нд1к есептер1 олардын устанымдары мен эрекеттершн шынайы керсетшш1 деген кезкарас бар (Assor & Connell, 1992). Алайда жана мэселе туындамас ушш зерттеушь лер аталган тэсшд1 абайлап колданганы жен. жүктеу/скачать 18,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|