Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

5 -Т А Р А У
Басты математикалык тэсiлдердi немесе кайта кодтауды бiлмейтiн окушы- 
ларга есеп шыгару, ойды тужырымдау сиякты дагдыларды Yйретудiн еш м э н жок 
дейпндер де табылып калар. Алайда зерттеу нэтижелерi сандарга катысты негiзгi 
фактiлердi бiлмеу - кYPделi арифметикалык тапсырмаларды дурыс орындай алмау- 
мен (Romberg & Carpenter, 1986), ал кайта кодтаудьщ баяу iске асуы тYсiну ден- 
гешнщ тeмендiгiмен (Calfee & Drum, 1986; Perfetti & Lesgold, 1979) байланысты 
екенiн керсетш отыр. Бул дагдыны игеруге гана емес, сондай-ак eзiндiк тиiмдiлiкке 
(4-тарау) де керi эсер етедi.
Базалык процедуралык бiлiммен камтамасыз етуде тэжiрибенiн манызы зор 
(Lesgold, 1984). Окытудын бастапкы кезендерiнде окушыларга дурыс аткарган эре- 
кеттерi мен тYзетуi кажет к а т е л ^ е р ш керсетш отырган дурыс. Кеп жагдайда окушы- 
лар колдануы тиiс эрекеттердщ бiрiн жаттаса, бiрiн жаттамайды. Окушылар дагдыны 
игергеннен кейiн, муFалiм олардын есептi тез жэне дурыс шыгару кезiнде кандай же- 
тiстiкке жеткешн айтып бере алады.
Процедуралык бiлiмдi тасымалдау ¥М Ж-дагы бiлiм тYрлi контентпен байланыс- 
ты кезде iске асырылады. Бул кезде окушылар процедураларды тYрлi контентке ка­
тысты колданып, кажет болган жагдайда оларды езгерте де алады. Мэселеш шешудiн 
жалпы тэсшдерш (7-тарау) тYрлi академиялык контентке катысты колдануга болады. 
Окушылар тYрлi пэндерге (мысалы, математика, оку) колдану аркылы олардын эмбе- 
бап касиет жайында бiле алады.
О нш дш к
танымдык окытуга катысты болганымен, бiрнеше мэселе туралы айта 
кеткен жен. ACT теориясы тYрлi кубылыстарды тYсiндiру Yшiн б£р гана танымдык про- 
цеске жYгiнедi (Matlin, 2009). Бул кезкарас окытудын турше карай тYрлi процестердi 
алга тартатын баска танымдык кезкарастарга кайшы келедi (Shuell, 1986). Румельхарт 
пен Норман (1978) окытудын Yш турш аныктап бердi. 
Тутастъщ (accretion)
колда- 
ныстагы сызбага сай жана акпаратты кодтауды бiлдiредi. 
Кбайта цуру (restructuring)
(сызба жасау) дегенiмiз - жана сызба жасау процесi. 
Икемделу (tuning)
(сызбанын да- 
муы) - сызбаны тYрлi контексте колдану кезiнде сызбанын жетш п, езгерiп, икемделiп 
отыруы. Булардын барлыгы тYрлi тэжiрибелердi камтиды: икемделу Yшiн кеп тэжiри- 
бе керек болса, тутастык пен кайта куруга аса кеп тэжiрибе кажет емес.
ACT - окытуды тYсiнiктi денгейде модельдеуге арналган компьютерлiк багдар- 
лама. Сондыктан ол адамнын бiлiм алуына катысты кептеген факторларды тусшдь 
рш бере алмайды. Осыган байланысты мэселенщ бiрi - белгiлi б£р жагдайда кандай 
еш м дш к эрекетiн колдану жешнде. Бул эсiресе енiмдер кеп болган кезде ерекше 
байкалады. 0нiмдердi ыктималдык кезкарас тургысынан аныктауга болады, алайда 
белгш б£р жагдайда кандай тэсiлдi колдануды аныктауга кемектесетш жолдардын 
карастырылганы жен. 0нiмдердiн калай езгеретiнi де - шешуi жок кеп мэселенщ б£р1. 
Мысалы, кандай да бiр тэсiлдiн тиiмдiлiгi темен болса, окушылар оны жоя ма, жетш- 
дiре ме немесе сактап койып, баска жолдарды iздей ме? 0шмдер кашан жэне калай 
езгереттшн аныктаудын механизмi кандай?
Тагы б£р мэселе Андерсоннын (1983, 1990) «еммдер декларативтж бш м рет1нде 
басталады» деген пiкiрiмен байланысты. Реттшк Yнемi сактала бермейпмн ескерсек, 
бул болжам артык айтылган сиякты (Hunt, 1989). Дагдыларды декларативтж бш мнщ бiр 
белiгi ретшде керсету шеберлжп шындаудын бiр жолы деп есептесек, «окушылар жеке 
тэсiлдердi игеруi кажет пе» деген орынды сурак туындайды. Жок, ондай жеке тэстдер 
колданылмайды, ягни уакытты окушылардын дагдыларын дамытуга жумсаган жен.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: